သံတွဲနယ်သား ပြောစကား

• 
  
• ဤသံတွဲနယ်သားပြောစကားဆောင်းပါးသည် ကျွန်တော့်မိတ်ဆွေကြီးမှ ခင်မာဆွေ အမည်ဖြင့် ရေးသားထားခြင်းဖြစ်ပြီး သူ၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ကျွန်တော်ပြန်လည်ဖော်ပြပေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရည်ရွယ်ချက်မှာသမိုင်းတစ်နေရာအထောက်အကူပြုရန်၊အချင်းချင်းစည်းလုံးညီညွတ်ရန်၊ နားလည်မူှုအလွဲများပျောက်ပျက်စေရန်၊ဗဟုသုတရစေရန်ရည်ရွယ်ပါသည်။ သမိုင်းဟူသည် အချိန်ကာလကြာမြင့်စွာကပင် ဖြစ်ထွန်းခဲ့ပြီး ယနေ့လူတို့မတွေ့မမြင်ခဲ့ရသော အကြောင်းအရာများဖြစ်သောကြောင့် ကျောက်စာ ပေစာ မှင်စာ အုတ်ခွက်စာ ဘုရားပုထိုး အဆောက်အဦ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းအစရှိသော အထောက်အထားများပေါ်မူတည်၍ flow chart များရေးဆွဲကာ ပြတ်တောက်နေသော ကွင်းဆက်လေးများကို အပြန်ပြန်အလှန်လှန် သမိုင်းပညာရှင်ဆန်ဆန် ဘက်လိုက်မှုကင်းကင်းနှင့် စိတ်ခံစားမှုပေါ်အခြေမခံဘဲ အချက်အလက်ပေါ်အခြေခံကာ မှန်မှန်ကန်ကန် သုံးသပ်ဝေဖန် စုစည်းတင်ပြပေးရန်ဖြစ်သည်။ ဤ စာစုသည် သမိုင်းတစ်နေရာ၏ ပြတ်တောက်နေသော ကွင်းဆက်လေးများဖြည့်ဆီးပေးနိုင်လျှင် ကျေနပ်စရာကောင်းလှပါပေမည်။     
•   စေတနာမေတ္တာဖြင့်
•   Arakan Patriotic
•                                                                 
•                                         သံတွဲနယ်သား ပြောစကား
•                                 *************************
• သံတွဲနယ်သား ပြောစကား ထိုစကားများသေ သံတွဲမြို့ပေါ်မှ စုဆောင်းလာခြင်း မဟုတ်ပါ - သံတွဲမြို့နယ် ရွာများသို့ ခရီးထွက် နေထိုင်ယင်း စုဆောင်းလာခြင်း ဖြစ်ပါသေ - သံတွဲမြို့ပေါ်မာ နီပြီး ရွာများသို့ မရောက်ဖူးသူများ ကြားဖူးချင်မှ ကြားဖူးပါလိမ့်မေ -
•  @@@@@@@@@@@@@1
•  မြမ္မာဆိုသော စကားကို တိဗက်-မြမ္မာလို့ တွဲလျက်ကြားဖူးပါလိမ့်မေ- တရုတ်ပြည် ထောင်မြစ်ဝှမ်းမှ စတင်ထွက်လာရေ ဆိုသော ဒေါက်တာသန်းထွန်းရို့ သီအိုရီကို အကျွန် သဘောကျပါရေ - သို့သော် ယင်း အုပ်စုသေ တစ်စုထဲ ထွက်လာစွာ မဟုတ်ပဲ တစ်ဖဲ့စီ ပဲ့ထွက်လာစွာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းအတွက် ဒေနိ အခါမာ ယင်း အုပ်စုသေ လူမျိုးငယ်ပေါင်း များစွာ ဖြစ်လျှက် ဟိနီပါရေ - ယင်း အခါက တရုတ်ပြည်မာ စင်ပြိုင်နီခကတ်တေ တိဗက်-မြန်မာ၊ သျှမ်းနန့် တရုတ် သုံးမျိုးမာ တရုတ်သေ လူဦးရွီအများဆုံး အဖြစ် စုစည်းကျန်ခပြီး အခြားလူမျိုးများကိုပါ ဝါးမျိုပစ်ပါရေ - သျှမ်းက တိဗက်-မြမ္မာထက်စာကေ ပိုမိုစုစည်းနိုင်ပြီး နောင်အခါမာ တရုတ်နိုင်ငံထဲမာ တရုတ်ကပြားတိ ဖြစ်လားစွာက တစ်စု၊ တရုတ်တောင်ပိုင်းမာ ဒိုင် (Dai) လူမျိုး အဖြစ် တစ်စု၊ အာသံပြည်မာ အာသံကပြားများ အဖြစ် တစ်စု၊ မြန်မာနိုင်ငံမာ ခန္တီးသျှမ်း ခေါ် သျှမ်းနီများ အဖြစ် တစ်စု၊ သျှမ်းပြည်နယ်မာ တစ်စု၊ ယူနန်ပြည်နယ်မာ တစ်စု၊ လာအိုနိုင်ငံမာ တစ်စု၊ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းမာ တစ်စု၊ ထိုင်းနိုင်ငံ ပြည်မ တောင်ပိုင်းမာ မွန်ကပြားအဖြစ် တစ်စု အစုစု ကွဲလားပါရေ - ယင်းအထဲမာ တရုတ်ကပြားဖြစ်လားခရေ လူတိသေ သူရို့၏ မူရင်းဒေသမာပင် ဟိနီပါရေ - မြေပုံမာ ကြည့်ကေ Xian ဆိုရေ နာမေတိကို တရုတ် မြောက်ပိုင်း အလယ်ဖက်မာ တွိပါလိမ့်မေ - Xian ဆိုစွာ Shan ဖြစ်ပါရေ - Shan ဆိုစွာ တောင်ကိုလည်း ခေါ်ပါရေ - Tai Shan ဆိုစွာ တောင်ပေါ်သား လူမျိုး သျှမ်းများ ဖြစ်ပါရေ - တိဗက်-မြန်မာ အမျိုးကတော့ ယင်းလောက်တောင် မစုစည်းနိုင်ပဲ တစ်သီးတစ်ခြားစီ ထွက်ခွာလာကတ်ရာမာ ဦးတည်ရာ အရပ်ကို မူတည်လို့ အဓိက အားဖြင့် နှစ်စု ဖြစ်လားပါရေ - တစ်စုက တိဗက် ကုန်းမြင့်ပေါ် တက်လားကတ်ပါရေ - ယင်းသူရို့ရေ တိဗက်အနွယ် ဖြစ်လားပါရေ - ကျန်တစ်စုက တောင်ပေါ်မတက်ပဲ တိဗက်ကုန်းပြင်မြင့်ကို ဝန်းပတ်လျှက် နီကတ်ပါရေ - ယင်း အုပ်စုသေ မြမ္မာအနွယ် ဖြစ်လားပါရေ - မြေပုံကို ကြည့်လို့ လေ့လာပါ - Luce Theory အရ တရုတ်ပြည်ဖက်က ဝင်လာသော မန် လူမျိုးဆိုစွာလည်း မြမ္မာ တစ်မျိုးဖြစ်ပါရေ - သို့သော် သူရို့က မြန်မာနိုင်ငံထဲ ရောက်စွာ အလွန် နောက်ကျပါရေ - သူရို့ အလျင် မြန်မာနိုင်ငံထဲကို ပြူလူမျိုးတိ ရောက်နှင့်နီပျာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်း ပြူလူမျိုးတိလည်းသော့ မြမ္မာ တစ်မျိုးပါ - တိဗက်-မြန်မာ မှန်သမျှသေ မြန်မာနိုင်ငံကို မြောက်ဖက်ကနီ ဝင်စွာ မှန်ကေလည်းသော့ ဒေနိ ကချင်ပြည်နယ် ထိပ်ဖျားကို ဗဟိုပြုလို့ အရှိဖက်က ဝင်စွာနန့် အနောက်ဖက်က ဝင်စွာ ကွဲပြားပါရေ - ပြူရို့သေ အရှိကနီ ဝင်လား၊ အနောက်ကနီ ဝင်လား သေချာမသိပါ - သို့သော် တရုတ်ရို့က ယင်း ပြူအကြောင်းနန့် မန်အကြောင်းကို သိပါရေ - သိပုံက ဒေပိုင်ပါ - အစခါ မြန်မာနိုင်ငံတည်နီရာနန့် တရုတ်လူမျိုးရို့ အကြားမာ သျှမ်းတိ ဟိနီပါရေ - သျှမ်းတိက နန်စောပြည်ဆိုပျာ ကချင်ပြည်နယ် မြောက်ဖက်တည့်တည့်မာ ပြည်တည်လျှက် ဟိနီပါရေ - ယင်း နန်စောပြည်နန့် တိဗက်ပြည်ရို့သေ မတည့်ပါ - စစ်မက်ဖြစ်ပွားနီတတ်ပါရေ - နန်စောပြည် စစ်ယှုံးရေအတွက်နန့် တိဗက်နန့် တရုတ်အကြား၊ တစ်နည်း အိန္ဒိယနန့် တရုတ်အကြားမာ လမ်းပွင့်လားပါရေ - ယင်းအတွက် တရုတ်က မြန်မာနိုင်ငံအကြောင်းကို သိလာပါရေ - အရှိတောင်ဖက်က မွန်တိ အကြောင်းကိုလည်း သိပါရေ - မန် လူမျိုးကို အကြောင်းပြု၍ သူရို့ သိသမျှ မြန်မာနိုင်ငံကို မီယန် (Mien)လို့ တရုတ်က ခေါ်ပါရေ - သို့သော် ရခိုင်ပြည်ဟိကြောင်းကို သူရို့ သိပုံမရပါ - (ယင်း အချက်ကို အကျွန် မလေ့လာနိုင်သီးပါ - တရုတ် အထောက်အထားများ စုထားပါသေ - မရှာရသီးပါ -) ရခိုင်အကြောင်းကို ဆိုပါမေ - ရခိုင်မာ ဟိလာသော တိဗက်-မြန်မာ မျိုးနွယ်များသေ မြန်မာနိုင်ငံထဲကို အနောက်ဖက်ကနီ ဝင်လာစွာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်း အနွယ်များကို ရခိုင်ရိုးမ အနောက်ဖက်မာ တောင်ကနီ မြောက်သို့ ခြေရာခံကြည့်ကေ ပုသိမ်၊ ဟိုင်းကြီး၊ မော်တောင်၊ သံတွဲ၊ မာန်အောင်ကျွန်း၊ ရမ်းဗြဲကျွန်း၊ ရခိုင်မြောက်ပိုင်း၊ ပလက်ဝနယ်၊ ကုလားတန်မြစ်ကြောင်း၊ အနောက်ရခိုင်ပြည် ပင်းဝါ၊ ရာမူး၊ စစ်တကောင်း၊ တြိပူရ၊ မာဂါလေးယား၊ အာသံ စသေဖြင့် တွိပါလိမ့်မေ - အမှန်မာ ဒေနိ ဗင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဖြစ်နီရေ ဒေသတစ်ခုလုံးသေလည်း တိဗက်-မြမ္မာ အနွယ်ရို့၏ ဒေသပင် ဖြစ်ပါရေ - အေခု ပြောကေ ယုံနိုင်ဖွယ်မဟိပါ - ရခိုင်ရိုးမ အရှိဖက်မာ ပြူနန့် မန် အပြင် သက်လူမျိုးများလည်း ဟိပါရေ - ယင်း သက်လူမျိုးများသေ လက်ဟိ ကချင်ပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းကနီ ဟူးကောင်းတောင်ကြားကို ဖြတ်လို့ ထိုဖက် အာသံနယ်၊ အာသံနယ်ကနေ တောင်ဖက်သို့ ရခိုင်ပြည်အထိ ဖြန့်ကြက်နီကတ်ပါရေ - ခြုံကြည့်ကေ မြောက်ဖက် ထောင်မြစ်ဝှမ်း၊ တိဗက်ပြည်ကနီ တောင်ဖက် တဝှမ်းလုံးရေ တိဗက် - မြန်မာရို့ နီထိုင်ရာ ဖြစ်လာပါရေ - တရုတ်နိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ်က စလို့ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး၊ အိန္ဒိယတိုက်ငယ် အရှိခြမ်း တစ်ခုလုံးသေ တိဗက်-မြန်မာ အနွယ်ဝင်များ တစ်စုစီ ရောက်ဟိလာရာ ဒေသကြီး ဖြစ်ပါရေ - ယင်းပိုင် ရောက်ဟိလာသော အချိန်သေ Luce Theory က ပြောရေ အေဒီ (၂) ရာစု၊ အေဒီ (၁၀)ရာစု ဆိုစွာတိ ထက် အများကြီး စောပါရေ - ကျောက်ခေတ်မာကို ရောက်လာစွာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ဖြစ်လာဖို့ လူမျိုးတိရေ အာသံ၊ မာဂါလေးယား ဒေသ ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်ဝှမ်းမာ နီထိုင်ခပြီးမှ တောင်ဖက်သို့ ဆင်းလားကာ ရခိုင်ပြည် အပါအဝင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ ဂင်္ဂါမြစ်ဝှမ်း အရှိဖက်ခြမ်းမာ ပြည်ရွာ တေထောင် နီထိုင်ခကတ်ပါရေ - သံတွဲမြို့က ဝါသုဒေ၀ ဇာတ်လမ်းရေ အမှန်မာ ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်ဝှမ်းကပင် ပါလာသော ဇာတ်လမ်းဖြစ်ပါရေ - ဒေနိ ဗမာလို့ ဖြစ်လာရေလူတိအကြောင်း ဆက်ပြောပြပါမေ -
•     
•     
• ………………………………………………………..
• @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@2
• တိဗက်-မြမ္မာ စကားပြော အမျိုးရေ အစကပင် ဗီဇတစ်ခုအဖြစ် ကွဲဖို့ ဝါသနာ ပါပုံရရေ - တရုတ်နိုင်ငံက ထောင်မြစ်ကို လေ့လာကြည့်ကေ လူရို့သေ ရေကို မြစ်ကို အမှီပြု၍ နီထိုင်တတ်တေ သဘာဝအတိုင်း မြစ်ကြောင်း တလျောက်မာ လူအုပ်စုများ အစီအရီ နီထိုင်ခစွာကို တွိနိုင်ပါရေ - ကျောက်ခေတ်လူနီရပ်များသေ ယင်း မြစ်ကြောင်းကို အမှီပြုလျှက် ဟိနီပါရေ - မြစ်အောက်ပိုင်းမာ တရုတ်၊ မြစ်ဝှမ်းပို်င်းမာ သျှမ်းနန့် မြစ်ဖျားပိုင်းမာ တိဗက်-မြမ္မာ နီရာရကတ်ပါရေ - (ဧရာဝတီ မြစ်ပေါ်က မွန်နန့် ဗမာရို့ပိုင်) မြစ်ဝှမ်းသား သျှမ်းနန့် မြစ်အောက်သား တရုတ် အမြဲ ပြဿနာ တက်ပါရေ - မြစ်ဖျားပိုင်းဆိုစွာ အမြင့်ပိုင်းပါ - တိဗက်-မြမ္မာရေ အမြင့်ပိုင်းက တောင်ပေါ်သားတိပါ - တောင်ပေါ်သား ထုံးစံက တစ်စုထဲ နီလို့ အဆင်မပြေပါ - ကိုယ့်တောင်နန့် ကိုယ် သီးခြားနီမှရာ အစာရေစာ လုံလောက်ပါရေ - ယင်းကနီ ကွဲဖို့ ဝါသနာ ပါလာပါရေ - (ဒေနိ ချင်းကို ကြည့်ပါ -) ယင်းက တောင်ပေါ်သား တိဗက်-မြမ္မာရို့က မြစ်ဝှမ်းပိုင်းက သျှမ်းရွာတိကို လစ်ကေ ဓားပြတိုက်ပါရေ - သျှမ်းက တောင်ပေါ်တက်ပျာ နှိပ်စက်ပါရေ - ယင်းအတွက် တောင်ဖက်သို့ ဆင်းလာကတ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - အားလုံး မဆင်းပါ - ဆင်းရေအထဲမာလည်း ထပ်ကွဲပါရေ - ဆင်းစွာမာ တစ်နီရာမာ နီလိုက်၊ နည်းနည်း အခြေကျပျာဆိုကေ နောက်က တစ်အုပ်လာလိုက်၊ အခြေကျနီရေလူတိ နီရာကို အချောင်ဝင်လုလိုက် - နဂိုလူတိ တောင်ဖက် ထပ်ဆင်းလိုက်နန့် နှစ်ရာထောင်ချီပြီး ရိွှပြောင်းလာကတ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ယေအခါ တစ်စုက ပြူ၊ အရာတစ်စုက ရခိုင်၊ ရိုးမ တစ်ဖက်တစ်ချက်မာ နီရာယူလိုက်ကတ်ပါပျာ - သူရို့ မြောက်ဖက်မာ သက်အုပ်စုကြီး ဟိပါရေ - ပြူနန့် ရခိုင်က ထပ်လားဖို့ နီရာလည်း မဟိပျာ - ပင်လယ်ကမ်းနားက ပြင်တိကိုလည်း ရောက်ပျာဆိုခါ အခိုင်အလုံ မြို့ပြတည်ထောင် နီကတ်ရပါရေ - ယိုင်ကျေးလာပါရေ - နောက် ပြူပျက်တေ - ပြူနန့် ရခိုင် အပြိုင်ဖြစ်လို့ စစ်လည်း ခင်းရပါရေ - သူအားနည်းကေ ကိုယ်လားတိုက် - ကိုယ်အားနည်းကေ သူလာတိုက်နန့် ရခိုင်သာရေ အချိန်မာ ရိုးမ အရှိဖက် ဧရာဝတီ အနောက်ဖက်ကမ်းကို ရခိုင်က ရှိတန်းစည်းအဖြစ် ထိန်းသိမ်းထားတတ်ပါရေ - ပြူပျက်ခါ ရခိုင်ရေ ယင်းအပိုင်းကို အပိုင်ယူထားပါရေ - ပြူပျက်လို့ ပုဂံပြည်ကို ထောင်ရေလို့ ဆိုစွာမာ အေခုခေတ် မျက်စိနန့် ကြည်လို့မရပါ - သဲကန္တရထဲမာ သူတစ်လူ ငါတစ်မင်း အိုအေစိ(တ်) တစ်ခုစီ ပိုင်စိုးကတ်တေ ရွာသူကြီးတိ ပြန့်ကြဲလျှက် ဟိနီစွာရာ ဖြစ်ပါရေ - Luce Theory အရ မန်လူမျိုးက ဝင်တိုက်စွာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါရေ - ကိုးခရိုင်ခေါ် ကိုးရွာကို ရပါရေ - ရခိုင်ပြည်မာ ယင်းအချိန်နန့် မတိမ်းမယိမ်း စစ်ပွဲကြီးဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်နှစ်စုကွဲလားပျာ တစ်စုက တြိပူရဖက်ကို တက်လားပါရေ - အချင်းချင်း စစ်ဖြစ်လို့ အားနည်းလားရေအခါမာ ပြင်ပက ရန်သူ ကျူးကျော်ပါရေ - အခြားလူမဟုတ် - ပြူကို ဖျက်တေ နန်စောသျှမ်းတိပါပျာ - ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု လျော့လျဲလာရေ အချိန်မာ ရိုးမ အရှိဖက်က မင်းဖူးနယ် (မင်းဘူးနယ်)မာ ဟိရေ ရခိုင်အစောင့်တပ်ရေ ကျောက်ဆည်နယ်က အင်အားစုတိနန့် ပူးပေါင်းပျာ သို့မဟုတ် နားလည်မှု ယူပျာ အသင့်ခံပါရေ - ကျောက်ဆည်နယ်က တိုင်သားကလည်း မြမ္မာတစ်မျိုး၊ မင်းဖူးက ရခိုင်သားတိကလည်း မြမ္မာတစ်မျိုး - နောက်ပုဂံပြည်လို့ အတန် ခိုင်မာလာခါ ယင်း ရခိုင်သားမြမ္မာတိပါးက စာကို အသုံးပြုလို့ သစ်သီးနာမေတိ ရွီးခကတ်ပါရေ - ကျောက်စာလည်း ထိုးပါရေ - သို့သော် သက္ကရာဇ်မပါလို့ သက်သီခံ အရာ မဝင်ပါ - အနော်ရထာနန်းတက်ခါ ဖုန်းကြီးပါရေ - စစ်ဘုရင်ပါ - ဇာလူမျိုးဆိုစွာ မသေချာပါ - နာမေက အနုရုဒ္ဓ - ပါဠိနာမေ - သုံးရေစာက ပါဠိ - အုတ်ခွက်ဘုရားတိမာ ရွီးထားပါရေ - ဘာသာရေးကို အလွန်အားထားဟန် တူပါရေ - သူသိမ်းမြန်းရရေ နယ်မြေတိမာက ပြူနန့် မွန် အများစု ဟိပါရေ - နှစ်မျိုးစုံလုံး ဗုဒ္ဓဘာသာ - ယေအတွက် ယင်းသူရို့ အထင်ကြီးအောင် ပါဠိဘာသာကို သုံးပြစွာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါရေ - အနော်ရထာနောက်တက်တေ ကျန်စစ်သားက နိုင်ငံရေးသမားပါ - ပေါ်လစီ ကောင်းသုံးပါရေ - ကျန်စစ်သား၏ နိုင်ငံတော်မာ မြမ္မာသေ နံပါ့(တ်)တစ်လူမျိုးပါ - နံပါ(တ်) နှစ်က မွန်ပါ - သုံးက ပြူ - လေးက မန် - မန်မာ စာမဟိပါ - ပြူက ခေတ်တုံးနီပျာ - မြမ္မာစာက ရခိုင်နိုင်ငံတော်သုံးစာ - သူမသုံးချင် - စင်ကာပူက တရုတ်စာကို မသုံးပဲ အင်္ဂလိပ်စာ သုံးရေပိုင်ပါ့ - ပါဠိကျခါ လူတိုင်းမတတ် - ယေအခါ မွန်စာကို သုံးပါရေ - အုပ်ချုပ်ရေးမာ မြမ္မာကို နံပါ(တ်) တစ် နီရာမာထားပြီး ဒုတိယလူ (second in charge)ကို မွန်လူမျိုးထားရေ - ပြူဒေသမာလည်း ယင်းပိုင် ဒေသခံကို ဒုတိယလူ ထားလီဖို့လို့ ယူဆရပါရေ - လူဦးရွီများပြီး အသိမ်းပိုက်ခံ ဖြစ်နီရေ မွန်တိ ကျေနပ်အောင် ယိုင်ကျေးမှုဆိုင်ရာမာ မွန်စာကို နီရာပီးထားစွာ ဖြစ်ပါရေ - ဘာသာရေးကိုလည်း ရောမွီပစ်ပါရေ - ပြူရို့၏ ဒွတ္တပေါင်မင်း (ဒွတ္တပေါင်မင်းဆိုစွာ မင်းတစ်ပါး၏ နာမည်မဟုတ်ပါ - မင်းနာမည်မှန်သမျှကို ပြူက ‘ဒို့တဗင်း’လို့ ခေါ်ပါရေ - ဒို့တ် က ငါရို့၊ ဗင်းက မင်းပါ - သို့သော် အေခု ဆိုလိုရေ ဒွတ္တပေါင်သေ ပြူရို့က သျှီဝလို့ မှတ်ယူပျာ ကိုးကွယ်ရေ မျက်လုံးသုံးလုံးဟိရေလို့ မှတ်ယူထားသော ပထမဆုံး ပြူမင်းတစ်ပါး)နန့် ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ မွန်ရို့၏ ဂဝံပတိရသေ့ နန့် ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ယူနန်ဖက်က ဝင်လာရေ မန်ရို့ပါးက နဂါး၊ ရခိုင်ပြည်ပြီး မြမ္မာရို့ပါးက သိကြားမင်းနန့် ဗုဒ္ဓဘာသာရို့ကို ရောမွီပစ်ပါရေ - ယင်းအထဲမာ သိကြားမင်းက ဗိုလ်ပါ - ယင်းမင်းလွန်ပြီးနောက်မာ အလောင်းစည်သူက ပါဠိကို သုံးပါရေ - အိန္ဒိယမာ အင်္ဂလိပ်စာ သုံးရေပိုင်ပါ - မွန်စာကို တစ်ဖက်သတ် အားပီးစွာရေ ကျန်ရေလူမျိုးတိအတွက် မကျေနပ်စရာ ဖြစ်စီရေလို့ ယူဆပုံရပါရေ - စာမဟိရေ မန်က စာသင်ချင်ကေ ပါဠိ သို့မဟုတ် (ရခိုင်ပြည်သုံး) မြမ္မာစာကိုသင် - ကျန်လူမျိုးထဲက ပညာတတ်တိက ပါဠိကို မတတ်မဖြစ် တတ်ရပါရေ - အစိုးရသုံး ဘာသာက ပါဠိ - ယင်းမင်းလက်ထက်မာ ထိုးရေ ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာမာ အစိုးရသုံးပါဠိနန့် တိုင်းရင်း ‘သုံးဘာသာ’ကို တွိပါလိမ့်မေ - ပြူစာကို (၁၅)ရာစုအထိ ကျောက်စာထိုးရာမာ သုံးပါရေ - နောက်ပျောက်လားပါရေ - မွန်စာလည်းသော့ ပျောက်လားပါရေ - အေခု သုံးနီရေ မွန်စာက မွန်စာအသစ်ပါ - ရှိကျသော မွန်ကျောက်စာများ (ဥပမာ - ကျန်စစ်သားမင်း ထိုးခသော မွန်ကျောက်စာများ)ပါ မွန်စာ နန့် ရှင်စောပုရို့ မွန်နိုင်ငံတော်ခေတ်မာ ထိုးရေ ပဲခူး ကလျာဏီသိမ် မွန်ကျောက်စာများပါ မွန်စာ မတူပါ - အလောင်းစည်သူ နောက်ပိုင်းမာ မြမ္မာစာကို အဓိက သုံးလာပါရေ - ယင်း မြမ္မာစာရေ ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာ က မြမ္မာစာ အဆင့်ကို မမီပါ - (ဘုရင်ခေတ် ရခိုင်စာနန့် အေခု ခေတ် ရခိုင်စာပိုင် ဟိလီပါဖို့ -) ဆိုခါ အလောင်းစည်သူနောက်ပိုင်းမာ စာ လေးမျိုးစလုံး ဆုတ်ယုတ်ပါရေ - မြမ္မာစာသည် ရှိတန်း ရောက်လာပါရေ - ယိုင်ကျေးမှု အားနည်းသော မန်လူမျိုး စတင် ပျောက်ကွယ်နီပျာ (ကပြားဖြစ်ကုန်ပျာ) လို့ ယူဆနိုင်ပါရေ - ပြူလူမျိုးကလည်း ဆုတ်ယုတ်မှု များလာပျာလို့ ယူဆနိုင်ပါရေ - မြမ္မာလူမျိုး အားကောင်းလာပါရေ - မြမ္မာ အစစ်ထက် မန်ကပြား၊ ပြူကပြား၊ မွန်ကပြားတိ ဖြစ်ဖို့ များပါရေ - အလောင်းစည်သူ နောက်ပိုင်း ဗမာ အကြောင်း ဆက်လက် တင်ပြပါမေ - တစ်ချက် သတိပြုဖို့က အေခုအထိ ပြောသမျှ ဇာတ်လမ်းမာ မန္တလေးတိုင်း၊ မကွေးတိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း၊ မွန်ပြည်နယ်၊ တနင်္သာရီတိုင်းရို့သာ ပါဝင်ပါရေ - ဧရာဝတီတိုင်းနန့် ရန်ကုန်တိုင်းရေ ပင်လယ်အောက်မာသာ ဟိပါသီးရေ - မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းရေ သက် အနွယ်ရို့ လက်မာ ဟိပြီးကေ သျှမ်းပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်ရို့မာ ကရင် မျိုးနွယ်စုများ လက်ထဲမာ ဟိပါရေ -
•       
•       
•       
• ……………………………………………………………………………………………………………..
• @@@@@@@@@@@@@@@@@@ 3
•  အလောင်းစည်သူရေ သားတော်အလတ် လုပ်ကြံစွာကို ခံရပါရေ - ယင်း သားအလတ်ရေ အလောင်းစည်သူကို ဆက်ခံရေ သားအကြီးကိုလည်း သတ်ပါရေ - ယေအတွက်နန့် သာသနာပိုင်ရေ တိုင်းပြည်ကထွက်ခွာပျာ သီဟိုဠ်ပြည်မာ ခိုလှုံပါရေ - ယင်းအခါ သီဟိုဠ်မင်းက ပုဂံပြည်မာ စိတ်ဝမ်းကွဲနီပျာလို့ ရိပ်မိပါရေ - ကုန်သွယ်ရေး အရ မပြေမလည် ဖြစ်လာပါရေ - နောက်ဆုံး သီဟိုဠ်က စစ်လာတိုက်ပါရေ - ဘုရင်သီပါရေ - ဘုရင်သီခါ သီဟိုဠ်သားရို့က ပုဂံကို သိမ်းမထားပဲ ပြန်ဆုတ်လားပါရေ - အသတ်ခံရရေ မင်းနာမည်ကို ‘ကုလားကျမင်း’လို့ ခေါ်ပါရေ - ‘ခိုလာကျမင်း’ပါ - သီဟိုဠ်သားတိရေ ခိုလာ အနွယ်၊ ဒြာဗီဒီယန် အနွယ်ပါ - ကုလားဆိုစွာ ခိုလာလူမျိုးကို ခေါ်စွာ ဖြစ်တေလို့ ပြဆိုသော အထောက်အထားပါ - ခိုလာရို့က သဲကန္တရထဲက ပုဂံပိုင်နက်ကို စိတ်မဝင်စားပါ - သို့သော် အောက်ပြည်ကိုတော့ စိတ်ဝင်စားပါရေ - ကုန်သွယ်မှုက အရေးကြီးစွာပါကိုး - ယေအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ အောက်ပိုင်းကို ထိန်းသိမ်းထားပါရေ - မည်သည် သမိုင်းမာလည်းသော့ မပါပါ - ဒေါက်တာ သန်းထွန်းက အရိပ်ချပျာ လမ်းစဖော်ပီးခလို့ စိုင်းစားကြည့်နိုင်စွာ ဖြစ်ပါရေ - မွန်ရို့ရေ ကုလားကျမင်း နောက်ပိုင်းမာ ဗမာစိုးမိုးမှုအောက်မှ နှစ် (၂၀၀)မျှ လွတ်ကင်းနီခလျက် သားနန့် ဇာအတွက် တိုင်းပြည် ပြန်မထူထောင်ခကတ်လဲ မသိလို့ ဆိုထားခပါရေ - မွန်ရေ ပုဂံ လက်အောက်ကနီ ခိုလာလက်အောက်ရောက်ပျာနာ အသက်ဝအောင် ရှုဖို့မရပါ - မွန်စာလည်း ဆုတ်ယုတ်၊ မွန်စကားလည်း ဆုတ်ယုတ်လားပါရေ - သီဟိုဠ်သား ခိုလာရို့က အားလုံး ဖြိုသတ်၊ အသီသတ် ပစ်ခရေ အတွက်နန့် ပုဂံပြည်ရေ ထောင်းထောင်းကြီလို့ ဟိလီပါဖို့ - ပုဂံသားတို့ရေ မွန်ကိုလိုနီနယ်ကို လက်လွတ်လားပျာ ငွေဝင်လမ်းလည်း ပိတ်လားပါရေ - သီဟိုဠ်နန့်လည်း တန်းတူမကျပါပျာ - ယေအခါ ပါဠိနန့် ဗုဒ္ဓဘာသာဖက်မာလည်း ကျဆင်းလားပါရေ - အထည်ကြီးပျက် ပုဂံသားရို့ရေ ဟန်လုပ်ပျာနာ ပါဠိ၊ မွန်ရို့ကို သုံးနီလို့ မရပါပျာ - ပြူကလည်း အားနည်းရေ အတွက် မြမ္မာစာကိုရာ ပုဂံသားရို့ သုံးလာပါရေ - စစ်နိုင်သူရို့က ပညာတတ်၊ စာတတ်တိကို ခေါ်ဆောင်လားတတ်တေ သဘာဝကြောင့် ပုဂံမာ ပညာဟိ ယုတ်လျော့လားဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ယေအတွက် မြမ္မာစာရေ အဆင့်အတန်းကျလားစွာ ဖြစ်တေလို့ ဆိုရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - သီဟိုဠ်ပါးမာ စစ်ယှုံးသော်လည်း လွတ်လပ်ရေး မဆုံးယှုံးပဲ ဆက်လက်ရပ်တည်နိုင်ခသော ပုဂံသားရို့ရေ ရတတ်သမျှ မြောက်ဖက်ကို နယ်ပယ်ချဲ့ထွင်ပုံရပါရေ - ချဲ့ထွင်ယင်း သက်နယ်ကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း စီးမိပုံရပါရေ - ပုဂံပျက်စွာရေ တရုတ်စစ်ကြောင့်ပါ - ပုဂံပျက်ခါ အင်း၀ ပေါ်လာပါရေ - ယင်းအချိန်မာ မြမ္မာစာရေ တစ်ခုထဲသော စာပီအဖြစ် ကျန်လစ်ပါရေ - သို့သော် လူမျိုးအားဖြင့်ဆိုကေ အရောရော အလွန်ဖြစ်လားပါပျာ - ပုဂံပျက်တေအချိန်လောက်မာ အိမ်နီးချင်း သက်နယ်ထဲကို သျှမ်းဝင်နီပါပျာ - သျှမ်းရေ ထောင်မြစ်ဝှမ်းမာ တရုတ်ကို မနိုင်လို့ တောင်ဖက်ကို ဆင်းပြီးပါရေ - ဟိသမျှ သျှမ်း တစ်ခါထဲ ပြီးစွာ မဟုတ်ပဲ ရန်နန့် နီးရေ တိုင်သားက ကိုယ်လွတ်ရုန်းရစွာ ဖြစ်ပါရေ - တဖြည်းဖြည်း တတိတိနန့် တောင်ဖက်ရွိလိုက်၊ အရာ ထပ်ရွိလိုက်နန့် တောင်ဖက်မာ ဟိရေ မွန်ခမာအုပ်စုအပေါ် ဖိစီးမှု ဖြစ်လာပျာ မွန်ခမာရို့ကလည်း တောင်ဖက် ဆင်းရပါရေ - ပြေးတမ်းလိုက်တမ်း ကစပ်တေပိုင် မြောက်က တောင်သို့ ရွိနီကတ်ရစွာပါပျာ - မွန်နောက်က သျှမ်း၊ သျှမ်းနောက်က တရုတ် - သျှမ်းရေ နယ်မြေသစ် ရှာရင်း ဟိရင်းစွဲ လူမျိုးတိကို ကောင်းဒုက္ခပီးခပါရေ - နောက်ဆုံး သျှမ်းတိရေ ကချင်ပြည်နယ် မြောက်ဖက်ပိုင်းလောက်မာ သျှမ်းမင်းခြောက်မင်း စုပျာ နိုင်ငံထောင်ကတ်တေ ဘဝကို ရောက်လာပါရေ - ယင်း နိုင်ငံကို နန်စောပြည် (နန်ကျောင်၊ နန်ချို၊ Nanchao) ခေါ်ပါရေ - သျှမ်းရို့၏ နန်စောပြည် ပျက်တေအခါ တောင်၊ အရှိတောင်၊ အနောက်တောင် စသေဖြင့် ရိွှပြောင်းရေအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ မြောက်ဖက် တစ်ခုလုံးရေ သျှမ်းနယ်ဖြစ်လားပါရေ - တရုတ်ကို သျှမ်းညီနောင် သုံးဦးက ခုခံရေလို့ ကြားဖူးပါလိမ့်မေ - သျှမ်းရေ ပုဂံ နန့် ဧရာဝတီမြစ်ခြားနီရေ သက်နယ်ကို အပိုင်သိမ်းထားပါပျာ - ယင်း သက်ပြည်ကို သိမ်းထားရေ သျှမ်း၊ ပုဂံသားနန့် တရုတ် သုံးပွင့်ဆိုင်စစ်ပွဲ သဘောပါ - နောက်ဆုံးအဖြေက ပုဂံမာ မြမ္မာမင်းကို အနည်းဆုံး ရုပ်ပြအဖြစ် တင်ရဖို့ - သျှမ်းက နောက်က ကြိုးကိုင်လီ - တရုတ်က သူလိုချင်ရေ အခွင့်အရေး အကုန်ယူ ဆိုစွာ ဖြစ်လားပါရေ - သျှမ်းရန်ကြောင့် (မြန်မာနိုင်ငံထဲက) သက်ရို့က တောင်ပေါ်တက်ပြီးရပြီး ဒေနိ မြောက်ပိုင်းချင်းလို့ခေါ်ရေ လူမျိုး ဖြစ်လားပါရေ - သက်တစ်စုက တောင်ဖက်ကို အတင်းတိုးဝင်ပြီး ဧရာဝတီ အနောက်ဖက်ကမ်းမာ (အေခုခေတ် မကွေးတိုင်းထဲမာ) အခြေချပါရေ - ရခိုင်ပြည်ကလည်း သျှမ်းဝင်လို့ ကမောက်ကမ ဖြစ်နီပါရေ - မင်းထီးလက်ထက်ပါ - ဧရာဝတီ အနောက်ဖက်ကမ်း ရခိုင်ရှိတန်းစည်း နယ်မြေကို သက်တိ ဝင်ပျာ ‘သက်ရပ်’ကို တည်ထောင်ပါရေ - မင်းထီးက နောက်ပိုင်းမာ ယင်းနယ်ကို ပြန်သိမ်းပြီး သက်မင်းကို ရခိုင်ပြည်သို့ ခေါ်ယူခပါရေ - အေခုဆိုကေ ယင်း နီရာကို ‘သရက်မြို့’လို့ တွင်ပါရေ - ‘သရက်’ကို ဗမာသံနန့် တစ်လုံးချင်း ဖတ်ကြည့်ပါ - တောင်ဖက်ကျကျ မြစ်တစ်ဖက်ကမ်းမာ ပြူရို့၏ ‘ပြည်’မြို့ ဟိပါရေ - ရခိုင် ရှိတန်း ပင်မ အကာအဖြစ် ပြည်မြို့နန့် မျက်စောင်းထိုး တစ်ဖက်ကမ်းမာ ‘ကာမ’မြို့ကို ရခိုင်က အခိုအလုံ နီပါရေ - အေခု ‘ကမ္မ’ ခေါ်ပါရေ - ရာဇဝင်မာက ‘ကာမ’ပါ - ရခိုင်ပြည်သို့ ရောက်လာရေ သက်တိရေ သက်နန့် ဒိုင်းနက်ဆိုပျာ နှစ်မျိုးဖြစ်လားပါရေ - ယင်းသက်ကို အရှိသက်လို့ ခေါ်ပါရေ - အနောက်သက်ဆိုစွာက (မြန်မာနိုင်ငံ ပြင်ပက) နဂိုကပင် ဟူးကောင်းတောင်ကြား ထိုဖက်က သက်တိပါ - မင်းထီးက သက်မင်းသားသုံးပါးကို စာသင်ပီးပါရေ - ယေပြီးခါ သက်ရို့၏ မူလ ဒေသဖြစ်တေ အထက်အညာ (စစ်ကိုင်းတိုင်း) ကို သျှမ်းရန်က ကာကွယ်ဖို့ တစ်ဖက်လှည့်နန့် ပြန်လွှတ်လိုက်ပါရေ - ယင်းသက်မင်းသား သုံးပါးရေ (အင်းဝပြည်က) မြမ္မာ (ကပြား) အုပ်စုကို ခေါင်းဆောင်ပျာနာ သျှမ်းတိကို တောင်ဖက် ဆင်းမလာအောင် ကာကွယ်နိုင်ခပါရေ - သို့သော် ယင်းမင်းသားရို့၏ အဆက်အနွယ်ဖြစ်သော မင်းခေါင်ရေ ရခိုင်ပြည်ကို
• လာရောက်ဖျက်ဆီးခပါရေ -
•      
•      
• …………………………………………………………………………………………………….
• @@@@@@@@@@@@@@@@@@@ 4
• သျှမ်းရန်ကြောင့် ဒုက္ခ ဇာလောက်များရလဲဆိုခါ အာသံပြည်ကို သျှမ်းတိ သိမ်းပစ်လိုက်ပါရေ - အဟုန်သျှမ်းလို့ ခေါ်ပါရေ - နောင် မျိုးရောလားပျာ အဟုန်သျှမ်း ပျောက်လားပါရေ - လာအို၊ ထိုင်း တစ်ကြောလုံးကို သျှမ်းသိမ်းပါရေ - မြန်မာနိုင်ငံ သျှမ်းပြည်နယ်လည်းသော့ သျှမ်းအပိုင် ဖြစ်လားပါရေ - ကရင်မျိုးနွယ်စုတိလည်း ကမောက်မက ဖြစ်လားပါရေ - သျှမ်းပြည်နယ် အရှိပိုင်းကနီ ထိုင်းနိုင်ငံတကြောမာ နီကတ်တေ မွန်အနွယ်တိလည်း အားလုံးဒုက္ခရောက်ကုန်ပါရေ - ကရင် အနွယ်ထဲက ပအိုးဝ်ရေ သျှမ်းပြည်နယ်မာ ကျန်နီပါရေ - မွန်အနွယ်ထဲက ဝလည်းသော့ သျှမ်းပြည်မာ ကျန်ပါရေ - ထိုင်းတောင်ပိုင်းမာကျခါ မွန်တိရေ သျှမ်းကပြားဖြစ်လားပါရေ - သျှမ်းစကားကို မွန်သံနန့် ပြောပါရေ - ထိုင်းနိုင်ငံမာ ဆရာကို အာဂျားလို့ ခေါ်ပါရေ - အာဂျားဆိုစွာ မွန်စကားပါ - ပုဂံပျက်ခါ အင်းဝခေတ်သို့ ဝင်လာပါရေ - စစ်ကိုင်း၊ ပင်းယ၊ အင်းဝခေတ်လို့လည်း ဆိုကတ်ပါရေ - သျှမ်းခေတ်ပါ - သိုဟန်ဘွားဆိုရေ သျှမ်းမင်း အကြောင်း ကြားဖူးကတ်ပါလိမ့်မေ - ယင်းမာ သျှမ်းနန့် ပုဂံသား မြမ္မာကပြားတိ ထပ်ရောရေ သဘောဟိပါရေ - နောက်ပိုင်း အင်္ဂလိပ်သမိုင်းဆရာတိက ဘားမားမာ အထက်ပိုင်းက သျှမ်းစပ်၊ အောက်ပိုင်းက မွန်စပ်လို့ ပြောကတ်တေ အထိ ဖြစ်ပါရေ - သျှမ်းရေ လူလည်းများ၊ ဘာသာစကားလည်း ဟိပါရေ - ယိုင်ကျေးမှုလည်း မြင့်ပါယင့် - သို့သော် မြမ္မာအုပ်စုကို စိုးမိုးလာရေ သျှမ်းတိရေ နောက်ဆုံးမာ မြမ္မာ ဆိုပြီး ဖြစ်လားရပါရေ - ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တိ ဖြစ်လားရပါရေ - ယင်း အချက်ကို ကြည့်ကေ နယ်ခံမြမ္မာရို့၏ ဘာသာတရားနန့် မိမိရို့၏ ယိုင်ကျေးမှု၊ ဓလေ့ထုံးစံ၊ ဘာသာစကားကို ချစ်မြတ်နိုးမှု အတိုင်းအတာကို သိနိုင်ပါရေ - အမျိုးရောယှက်မှုကို မထိန်းသိမ်းနိုင်ရေအတွက် စိတ်ပျက်စရာ ကောင်းကေလည်း မြမ္မာဆိုရေ နာမေ တစ်ခုနန့် ယိုင်ကျေးမှု အနှစ်သာရပိုင်းကိုတော့ ရအောင် ကြိုးစားထိန်းသိမ်းကတ်တေ သဘောကို တွိရပါရေ - အထက်အညာကို လေ့လာကြည့်ကေ သူရို့ ပြောဆိုသော မြမ္မာ (ဗမာ)စကားရေ အောက်ပြည် (ရန်ကုန်)က စကားနန့် အများကြီး ကွာစွာကို တွိရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲမာကို အမျိုးမျိုး ကွဲနီပါရေ - အရုပ်တိလည်း အမျိုးမျိုးကွဲပါရေ - အစိုင်အလာ သဘောအရ ဟန်လင်းကြီးမာ ပြူတိ နီခပါရေ - သက်တိုင်းပြည်လည်း ဖြစ်ခပါရေ - သျှမ်းပြည်လည်း ဖြစ်ခပါရေ - အောက်ဖက်က မြမ္မာကပြားတိလည်း တက်လာပါရေ - ထိုးအစောပိုင်းက မွန်တိ နီခရေသဘောကိုလည်း သဲလွန်စ တွိနိုင်ပါရေ - ‘မုံရွာ’ဆိုရေ နာမေကို အချို့က ‘မွန်ရွာ’လို့ ယူချင်ကတ်ပါရေ - ဒေသအတွင်းမာ နာဂအနွယ်တိ ဟိရေပိုင် နောက်ပိုင်းမာ ကချင်မျိုးနွယ်စုတိ ဝင်လာစွာကို တွိရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ထူးခြားချက်တစ်ခုအဖြစ် ဇမ္ဗူကွန်ချာကျမ်း လို့ဆိုရေ ရှိဟောင်း ဗမာကျမ်း တစ်ခုမာ ဟန်လင်းမြို့ရေ ရခိုင်တိ လာတိုက်လို့ ပျက်ကြောင်း၊ နောက်တစ်ကြိမ် အောက်သားတိ လာတိုက်လို့ ပျက်ကြောင်း၊ နောက်တစ်ကြိမ် ထားဝယ်တိ လာတိုက်လို့ ပျက်ကြောင်း ဖော်ပြထားရေလို့ သိရပါရေ - ခြုံကြည့်ကေ ယင်းဒေသရေ ရှိဟောင်းခေတ်က လူအဝင်အထွက် ပေါက်တစ်ခု ဖြစ်တေ အတွက် လူစုံရောက်တေ၊ လူစုံဟိရေလို့ ဆိုရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - တကောင်းမြို့လည်းသော့ ယင်း ဒေသမာ ဟိစွာပါပျာ - နောက်ထပ် ဝင်ပေါက်တစ်ခု အဖြစ် ကချင်ပြည်နယ်ကို ကြည့်ရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - သိရသလောက်က ကချင်ဒေသမာ သျှမ်းတိ စိုးမိုးခပါရေ - စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ သျှမ်းပြည်နယ် တစ်လွှားလုံး သျှမ်းနယ် ဖြစ်ခပါရေ - သို့သော် နီပေါလ်၊ ဘူတန် ဖက်က ဆင်းလာရေ တိဗက်အနွယ် ဂျိန်းဖော (ကချင်)အုပ်စုက သျှမ်းတိကို ကြားထဲက ဖောက်ဝင်ပျာ နှစ်စု ခွဲပစ်လိုက်ပါရေ - အေခုဆိုကေ စစ်ကိုင်းဖက်က သျှမ်းရေ မျိုးတုံးရဖို့ လမ်းကြောင်းကို ရောက်လားပါရေ - ကချင်အုပ်စုက အမှန်မာ တောင်ထက်မာ နီစွာများပါရေ - ဗန်းမော်ခရိုင်ဖက်မာက လူစုံပုံရပါရေ - တရုတ်ပြည်နန့် ကုန်သွယ်ရေးစခန်း ခေတ်အဆက်ဆက် ဟိရေအတွက် တရုတ်လည်း ပေါပါရေ - သျှမ်းလည်း ဟိပါရေ - ထူးခြားစွာက မိုင်းသာဆိုရေ လူမျိုးတစ်ခု ယင်းနယ်မာ ဟိစွာပါ - မိုင်းသာသေ မြမ္မာ တစ်မျိုးပါ - မြမ္မာစကားတစ်မျိုး ပြောပါရေ - (၁၉၆၀)လောက်က သောင်းဂဏန်း ကျန်ပါရေ - တစ်သောင်းကျော်လောက် မှတ်ပါရေ - (မိုင်သာစကားကို အကာအကွယ်မပီးပဲနန့်) မြမ္မာစာကို ဒေအတိုင်း ကျောင်းမာသင်ကေ ဒေလူမျိုး၏ စကား ပျောက်ကွယ်လီဖို့ပျာလို့ ဆရာကြီး မင်းသုဝဏ်က စာတမ်းတစ်စောင်မာ ရွီးခပါရေ - ယင်းအတိုင်းပင် အေခု ပျောက်လားပါပျာ - လူလည်း တိုင်းရင်းသားစာရင်း မဝင်ပါ - ဗမာ ဖြစ်လားပါပျာ - သျှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမာ ကချင်မျိုးနွယ်တိ မကန်ဟိပါရေ - သျှမ်းအပြင် ကရင်အနွယ် ပအို့ဝ်၊ မြမ္မာအနွယ် အင်းသား၊ ဓနု၊ မွန်အနွယ် ပလောင်၊ ၀ အစုံဟိပါရေ - လူမျိုးမကန်ပါ - ယင်းလူမျိုးတိရေ ပြတိုက်ထဲက နမူနာများ (samples) သဖွယ် လူမျိုးအုပ်စုတိကို လေ့လာရာမာ အထောက်အကူ ဖြစ်စီပါရေ - ဥပမာ - ပလောင်၊ ၀ ရို့ကို ကြည့်ပျာ မွန်အစစ်ရုပ်ကို ခန့်မှန်းရစွာမျိုးပါ - Luce Theory အထဲက မန်လူမျိုးအပါအဝင် ယူနန်ဖက်က ဝင်လာရေ တိဗက်-မြမ္မာ လူမျိုးစု သုံးစုလောက်ကို အေခုတိုင် သျှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း သိန္ဒီ(?)နယ်မာ တွိရသီးရေလို့ ဆိုပါရေ - Luce Theory ရေ တရုတ်မှတ်တမ်းတစ်ခုထဲကို အားကိုးရေအတွက် တိဗက်-မြမ္မာရေ အရှိဖက် ယူနန်ကရာ ဝင်ရောက်တေလို့ ယူဆခပါရေ - အမှန်မာ မြောက်က တောင်သို့ ဖိချလိုက်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံထဲသို့ အရှိကကော၊ အနောက်ကပါ ဝင်နိုင်စရာ အကြောင်းဟိပါရေ - ယေပြီးကေ အိန္ဒိယဖက်က မွန်မျိုးနွယ်တိ၊ တိဗက်-မြန်မာ မျိုးနွယ်တိကိုလည်း မကြည့်ခပါ - ကျောက်ခေတ် လူနီရပ်တိကိုလည်း မကြည့်ခပါ - ပြူလူမျိုးတိ မြန်မာနိုင်ငံထဲမာ နှစ်ပေါင်းများစွာကပင် ဟိနီပျာ ဆိုစွာလည်း လျစ်လျူရှုပျာ ထားခပါရေ - ရခိုင်ပြည်ကိုလည်း လျစ်လျူရှုပျာ ထားခပါရေ - တရုတ်မှတ်တမ်းများမာ အေဒီ (၂)ရာစုအထိ တိဗက်-မြန်မာတိ တရုတ်ပြည်ထဲမာ ဟိကြောင်း ပါဟိရေအတွက် ယင်း တိဗက်-မြန်မာများသေသာ မြန်မာနိုင်ငံထဲကို ဝင်လီရဖို့လို့ ယင်းသီအိုရီက အသီကိုင်ပုံရပါရေ - အမှန်မာ အေခုထိလည်း တိဗက်-မြမ္မာအနွယ်ထဲက မြမ္မာအမျိုးတိ တရုတ်ပြည်ထဲက မူစလနီရာတစ်ဝိုက်မာ ဟိနီပါရေ - အနောက်တိုင်းသားတိ ခန့်မှန်းစွာမာ သူရို့ရေ အရှိမှ အနောက်သို့၊ သို့မဟုတ် အနောက်မှ အရှိသို့ ဆိုပျာ အမြဲကြည့်တတ်ကတ်စွာကို သတိပြုမိပါရေ - တောင်မှ မြောက်သို့လို့ ကြည့်စွာမျိုး နည်းပါးပါရေ -
•           
• ……………………………………………………………………………………….
• @@@@@@@@@@@@@@@@@@@ 5
• မွန်နန့် ပတ်သက်ကေ မွန်ရေ အရှိမှ အနောက်သို့ လားရေလို့ တစ်တိုင်က ဆိုပါရေ - အရာတစ်တိုင်က မဟုတ်၊ အနောက်မှ အရှိသို့ လားရေလို့ ဆိုပါရေ - နောက်ဆုံးမာ မွန်ရေ အရှိမှ အနောက်သို့လားပြီးမှ တစ်ဖန် အနောက်မှ အရှိကိုပြန်လာရေလို့ ဆိုပါရေ - အိန္ဒိယအထဲမာ အာသံ၊ မာဂါလေးယားနယ်ထဲက တောင်ထက်မာ မွန်အနွယ် ခါစီ သို့မဟုတ် ခါသျှီ၊ တိဗက်-မြမ္မာအနွယ် ဘိုဒို နန့် ဂါရို အစဟိသေဖြင့် ကျန်လစ်စွာတိ ဟိပါရေ - (ယင်း ခါသျှီ ဆိုရေ လူမျိုးအချို့ ရခိုင်ပြည်ထဲအထိ ရောက်ဖူးဟန် တူသော အထောက်အထားအဖြစ် ခါသျှီးချေ ဟူရေ ရခိုင်ဝေါဟာရ တစ်လုံး ဟိနီစွာကို တွိရပါရေ -) တရုတ်နိုင်ငံထဲကနီ တောင်ဖက်သို့ လူမျိုးများ ဆက်ကတ်ရမာ တိဗက်-မြမ္မာ ရို့က ဖိလာရေအတွက် မွန်ခမာ အုပ်စုထဲက အနောက်ဖက်ကျရေ အုပ်စုရေ တောင်ဖက်ဆင်းယင်း ဗြဟ္မပုတ္တရ မြစ်ဝှမ်းကို ရောက်ဟန် ဟိပါရေ - (အရှိဖက်ကျရေ အုပ်စုက ယင်းအချိန် ယူနန် အနီးမာ ဟိလီပါဖို့ -) ယင်း မြစ်ဝှမ်းကို တိဗက်-မြမ္မာရို့ ရောက်လာရေအခါမာ ဂင်္ဂါမြစ်ဝှမ်းသို့ မွန်ရို့ ပြောင်းရိွှရပါရေ - ခါသျှီရေ မွန်အနွယ်ထဲက တောင်ထက်မာ ကျန်လစ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - တိဗက်-မြမ္မာရို့ ဂင်္ဂါမြစ်ဝှမ်းသို့ ဆင်းလာရေအခါမာ မွန်အုပ်စုရေ အိန္ဒိယ အရှိကမ်းရိုးတန်းအတိုင်း အန်ဒြာပရာဒေ့ရှ်နယ်အထိ ပြန့်နှံ့လားပါရေ - အေခု ယင်းနယ်တိကို ကြည့်ကေ အသားမည်း ကုလား (ခိုလာ - ဒြာဗီဒီယန်) တိရာကို တွိဖို့ ဖြစ်ပါရေ - မွန်အနွယ်တိက တောင်ပေါ် ဒေသ အချို့မာ တက်နီကတ်ပါရေ - အာရီယန် အနွယ်ထဲက အာသောကမင်းကြီး တန်ခိုးကြီးလာရေအခါမာ ကလိင်္ဂတိုင်းကို စစ်ထိုးပျာ လူအများကြီး သတ်ပစ်လိုက်တေလို့ အဆိုဟိပါရေ - ယင်းအသတ်ခံရရေ လူတိသေ မွန်အနွယ်တိလို့ ယူဆကတ်ပါရေ - တောင်ပေါ် တက်ပြီးရေလူက ပြီး - ရေကြောင်းက ထွက်ပြီးရေလူက ပြီးနန့် မွန်အုပ်စု တိုင်းပြည်ပျက်ပါရေ - ရေကြောင်းက ထွက်ပြီးရေ တိုင်သားရေ ပင်လယ်ထဲက ကျွန်းအချို့ပေါ်သို့ ရောက်လားပါရေလတ် - အေခု ဧရာဝတီတိုင်း ဖြစ်လာရေ မြေနုပေါ်ကျွန်းချေတိပေါ်သို့ ရောက်ပါရေ - ပဲခူးမြို့ ဖြစ်လာရေ ကျွန်းပေါ်သို့လည်း ရောက်ပါရေ - မွန်ပြည်နယ်ဖြစ်လာရေ ကမ်းရိုးတန်းအထိလည်း ရောက်ပါရေ - မွန်ရေ သုံးမျိုး ဖြစ်လားပါရေလတ် - စကားလည်း သုံးမျိုးကွဲပါရေ - အဆက်အစပ်လည်း နည်းလားပါရေ - ယေဘုယျအားဖြင့် မတည့်ကတ်ပဲ အားပြိုင်ကတ်ပါရေ - သို့သော် ယင်း သုံးမျိုးမာ ရှိဟောင်း တေးခြင်းတစ်ပုဒ်စီ ကျန်လစ်ပါရေ - ယင်းတေးခြင်း အားလုံးက သူရို့ရေ ဂင်္ဂါမြစ်ကလာကြောင်း၊ ကလိင်္ဂနယ်ကလာကြောင်း၊ သမုဒ္ဒရာကို ဖြတ်၍ လာကြောင်း၊ ကုသိုလ်ကံ ညှိုးမှိန်၍ စစ်ယှုံးရကြောင်း၊ ဘုရင်မကောင်း၍ စစ်ယှုံးရကြောင်း စသေဖြင့် ပြဆိုကတ်ပါရေ - ယင်းတေးခြင်းတိကနီ ခြီရာခံလိုက်ခါ အမှန်လည်း အိန္ဒိယ အလယ်ပိုင်းမာ မွန်အနွယ်တိကို လားတွိရစွာ ဖြစ်ပါရေ - ယေအခါ မွန်အကြောင်း ဘီစီ (၂)ရာစု အာသောကမင်းလက်ထက်မာ လားတွိရပျာ ဖြစ်ပါရေ - ယေအတွက် တဖုဿ၊ ဘလိက (ဖလိက) ညီနောင် ဆံတော်မြတ် သျှစ်ဆူကို အသနားခံရစွာရေ ဒေဖက် မြန်မာနိုင်ငံထဲက လူတိမဟုတ်၊ အိန္ဒိယမာ နီခါက အသနားခံရစွာလို့ ဆိုလာကတ်ပါရေ - ယုံကြည်မှု သဘောဆောင်ကေလည်းသော့ လူမျိုးနွယ်တိ စီးဆင်းမှု သဘောအရ ဆိုကေ နှစ်သက်ဖွယ် ယှင်းပြချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါရေ - ဒေယှင်းပြချက်တိရေ မွန် အမျိုးသားရေးဝါဒီများ၏ ယှင်းပြချက်များ မဟုတ်ပဲ ဒေါက်တာ နိုင်ပန်းလှနှင့်တကွ ရှိက အနောက်တိုင်းသား ပညာသျှင်ကြီးများက ဆိုမိန့်ခကတ်စွာတိဖြစ်ပါရေ - (ဇာအတွက်လည်းမသိ - မြန်မာနိုင်ငံထဲက မွန်တိရေ ဒေအကြောင်းတိကို သိကတ်ဟန် မတူပါ - သူရို့က ဥက္ကလာပ သမိုင်းလောက်ကနီ စလိုက်၊ ပဲခူးသမိုင်းလောက်နီ စလိုက် ပျင်နီကတ်စွာ တွိပါရေ -) အရှိဖက်က မွန် ခမာ အုပ်စု အကြောင်းကို မပြောခင်မာ ယင်း အနောက်ဖက်က မွန်အုပ်စုရေ ပင်လယ်ထဲ ဆင်းပြီးရေအခါမာ ဇာအတွက် မုတ္တမပင်လယ်ထဲအထိ ရောက်လားရလဲ - ဗင်္ဂလားပင်လယ်အော်ကို ဖြတ်ပျာ ရခိုင်ဖက်ကို ဇာအတွက် မလာလဲ - သို့မဟုတ် သီဟိုဠ်ကျွန်းဖက်ကို မပြီးလဲလို့ စိုင်းစားကြည့်ချင်ပါရေ - အလျင်ဆုံး သူရို့ရေ ပတ်ဝန်းကျင်ဒေသတိ အကြောင်းကို သိနိုင်စွမ်းဟိလားလို့ စိုင်းစားရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - သီဟိုဠ်နန့် အိန္ဒိယ မြောက်ပိုင်း ရေကြောင်း အဆက်အသွယ်ဟိစွာကို ရှိဟောင်း အိန္ဒိယ ကျမ်းဂန်တိမာ ဖော်ပြထားပါရေ - အမှန်မာ သီဟိုဠ်ရေ အိန္ဒိယတောင်ဖက်ဖျားနန့် တစ်ဆက်ထဲပိုင် ဖြစ်နီစွာပါ - သို့သော် ရှိဟောင်း အိန္ဒိယကို ဒေနိခေတ်နန့် နှိုင်းလို့မရပါ - လူအုပ်စုချေတိ အဖို့ ကုန်းတွင်းပိုင်းမာ အလားရ အလာရ ခက်ခဲရေ ကုန်းမြေကန္တရကြီး တစ်ခုသဖွယ် ဖြစ်လျှက်ဟိရေလို့ နားလည်းရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ယေဘုယျအားဖြင့် အိန္ဒိယ မြောက်ပိုင်းလွင်ပြင်မာ အာရီယန်၊ တောင်ပိုင်း ကုန်းမြင့် ဒေသမာ ဒြာဗီဒီယန် အနွယ်တိ ဟိနီရေလို့ လက်ခံထားကတ်ပါရေ - သီးသန့်စီ ရပ်တည်နီကတ်တေလို့ မှတ်ရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - မြောက်ပိုင်းသား အာရိယန်ရို့ရေ အပြင်ထွက်ဖို့ ရေလမ်းကို သုံးကေ ကာလကတ္တားဆိပ်ကမ်းကို သုံးပါရေ - ယင်းအခါကပင် ယင်းဆိပ်ကမ်းရေ နာမေကြီးပါ - ဝိဇယမင်းသားရေ ယင်းဆိပ်ကမ်းကနီ သီဟိုဠ်သို့ လားပါရေ - အာသောကမင်း၏ သားတော် မဟိန္ဒရဟန်း(?) သေလည်း ယင်းဆိပ်ကမ်းကပင် သီဟိုဠ်သို့ လားပါရေ - မဟာဇနက မင်းသေလည်း သင်္ဘောသားလုပ်စားခါ ဒေဆိပ်ကမ်းကပင် သင်္ဘောတက်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ရာမ မင်းသားရို့သာ ကုန်းလမ်းတောက်လျောက် လားခကတ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - သီဟိုဠ်- ကာလကတ္တား ရေလမ်း ဟိရေ အတွက် ကြားမာ စခန်းထောက်နှစ်ခုလောက် အိန္ဒိယ အရှိဖက် ကမ်းရိုးတန်းမာ ဟိဖို့ ဖြစ်ပါရေ - တစ်ခုက ချင်းနိုင် (မဒရပ်)နန့် အရာတစ်ခုက အန်ဒြာပရာဒေ့ရှ်ရို့ ဖြစ်နိုင်ပါရေ - ယေအခါ မွန်ရို့ရေ သီဟိုဠ်မာ နီရာလွတ် မဟိဆိုစွာကို သိနှင့်ဖို့ ဖြစ်ပါရေ - အလားတူ ကလကတ္တားကို လွန်ပြီး လားရရေ ဆိပ်ကမ်းများဖြစ်သော စစ်တကောင်း၊ ရခိုင်ပြည်၊ မော်တင်အထိ - ယင်းဖက်မာ (ရန်သူ) တိဗက်-မြမ္မာတိ ဟိရေ ဆိုစွာကို သိလီဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ယေအတွက် ယင်းဖက်ကို မလာပါ - ဘီလူး(အဗိုရီဂျိန်း)တိဟိပြီး မိကျောင်းပေါရေ ပင်လယ်ထဲက ကျွန်းတိဖက်ကို လားရစွာ ဖြစ်တေလို့ ယူဆပါရေ - telingana (ကလိင်္ဂ) က လာလို့ talaing ခေါ်ပါရေ -ယင်းချင့်သေပင် ရခိုင်ပြည်မာ အာသောကမင်း လက်ထက်က လူဟိနီပျာ၊ နိုင်ငံဟိနီပျာဆိုရေ သွယ်ဝိုက်သော အထောက်အထားတစ်ခုအဖြစ် ယူလိုက ယူနိုင်ပါရေ -
•                
• ……………………………………………………………………………….
• @@@@@@@@@@@@@@@@ 6
• မွန်အကြောင်းမာ အရှိဖက် ယိုးဒယားနယ်ထဲက ဒွာရာဝတီ မွန်ပြည်ဆိုစွာ ဟိပါရေ - (သံတွဲ ဒွာရာဝတီနန့် မရောပါကေ့) - ခမာပြည်ကြီးလည်း ဟိပါရေ - မွန်နန့် ခမာ စကားတူယင့် - အမျိုးမတူလို့ အေခုခေတ်မာ ပြောကတ်ပါရေ - ဒွာရာဝတီမွန်နန့် မုတ္တမ မွန် တူမတူ မသိပါ - အာသောကမင်းကြီးခေတ်မာ မွန်-ခမာအနွယ်ရေ ဧရာဝတီ ကမ်းရိုးတန်း၊ တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းနန့် ယိုးဒယား၊ ကမေ္ဘာဒီယား၊ ဗီယက်နမ်၊ ဟိုင်နန်ကျွန်း၊ တိုင်ဝမ်ကျွန်း အထိ တစ်ကြောလုံး ပြန်ဆက်မိလားပါပျာ - မွန်နန့်ခမာ စကားတူရေ - အမျိုးမတူလို့ ဒေခေတ်မာ ဆိုကတ်ပါရေ - သမိုင်းကြောင်း တလျောက်မာ တည့်လည်း လုံးဝမတည့်ပါ - ခမာပြည်ရေ တစ်ချိန်က အလွန့်အလွန် အင်အားကြီးမားသော အိင်ပါယာကြီး တစ်ခု ဖြစ်ပါရေ - ယင်းဖက် အခြမ်းမာ ဗိုလ်ပါပျာ - နောင် ယိုးဒယားကို သျှမ်းတိ ဝင်လာခါ ခမာ အင်အားဆုတ်ယုတ်လားပါရေ - ထိုင်းနန့် ကမေ္ဘာဒီးယား ဘုရားကျောင်းလုယင်း တိုက်ပွဲဖြစ်ဖြစ်နီစွာ သတိပြုမိပါလိမ့်မေ - ကျောင်းတော်က ရန်စတိ မငြိမ်းနိုင်သီးစွာပါ - ခမာ တန်ခိုးကြီးချိန်မာ မွန်ရို့၏ ပဲခူးကို လာတိုက်ပါရေ - ဥဿပဲခူးသို့ ဂြွမ်း(ဂရွမ်း) စစ်သည်များ လာတိုက်တေလို့ ဖတ်ဖူးပါလိမ့်မေ - ပုဂံ အနော်ရထာမင်းကို အကူအညီတောင်းလို့ (ကျန်စစ်သား အပါ) သူရဲကောင်း လေးယောက် လွှတ်လိုက်တေလို့ ကြားဖူးပါလိမ့်မေ - မွန်ရေ ယင်းအခါကပင် ဗမာအုပ်စုနန့် လုံးထွီးပျာ ပျက်ကျလားပါရေ - ဂြွမ်းရန်ကို ကြောက်ရစွာလည်း မှန်ပါရေ - သို့သော် ပဲခူးရေ ပုဂံ၏ အစောင့်အယှောက်ခံဖြစ်လားပြီး နောက်တစ်ဆင့် သထုံ၊ တနင်္သာရီ (သလင်ကြေ) အကုန် ပုဂံအောက် ရောက်ပါရေ - သမိုင်းမာ မပါကေလည်း စိုင်းစားကြည့်လို့ ရစွာက သထုံနန့် ပဲခူး မွန်ချင်းမတည့် - တနင်္သာရီမွန်နယ်မြေ အသျှင် သထုံမင်းက ဂြွမ်းရို့နန့် မဟာမိတ်ပြုပျာ ပဲခူးကို တိုက်တေ - ပဲခူးက ပုဂံကို စစ်ကူခေါ်ရေ - ဂံသားတိက ထိုးမာသို့ တောက်လျောက် ဒိုးယိုပေါက် သိမ်းပစ်ေေတ - ဂြွမ်းရန်ကို ကြောက်လို့ ဂံသားကို မတော်လှန်ဝံ့ - အသင့်ခံရေ - ပထွီးသတ်စွာ အဖသတ်စွာလောက်မနာ - ယေပိုင်နန့် မွန်ရေ ကျွန်ဖြစ်လားခရေ - မလေးကျွန်းဆွယ်နန့် အရှိတောင် အာသျှ ကျွန်းစုမာ ဟိရေ ဒေသခံလူမျိုးတိရေ အရှိတောင်အာသျှကုန်းပိုင်းက ရွိပြောင်းလာရေ တိုင်သားလို့ အယူဟိကတ်ပါရေ - မွန်ခမာအုပ်စုက သူရို့နီရာကို လုယူလို့ သူရို့ ရေထဲ ဆင်းလားကတ်ရစွာလို့ ယူဆကတ်ပါရေ - ဇာဖြစ်ဖြစ် အရုပ်အရည်ကိုကြည့်ကေ ဆင်ဆင်တိချည်းပါပျာ - နည်းနည်း ပြန်ချုပ်ဖို့ ဆိုကေ မွန်ဟိရေ၊ ခမာဟိရေ၊ အရှိတောင်အာရှကျွန်းစုသား (အင်ဒို၊ မလေး၊ ဖိလိပိုင်တိ ကုလားမစပ်သီး) ဟိရေ - လူဝါတိပါ - ယင်းလူတိရေ အာသျှကုန်းမကနီ လာလတ်ရေလူတိ - အာဖရိကတိုက်ကနီ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းအတိုင်း တိုက်ရိုက် ထွက်ရေလူတိ ဟိပါသီးရေ - အဗိုရီဂျိန်းလို့လည်း ဆိုပါရေ - အေခုအထိ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာထဲက ကပ္ပလီကျွန်း၊ အင်ဒိုနီးရှား တောထဲမာ၊ ပါပူအာနယူးဂီနီ၊ ဩစတြေးလျားနန့် ဖိစိပိတ် ကျွန်းစုတိမာ ဟိပါရေ - ကပ္ပလီအနွယ်တိပါ - မြန်မာနိုင်ငံမာ ဆိုကေ ဆလုံတိပါ - ယင်းအုပ်စုက အာဖရိကက ထွက်လာစွာ အနှစ် (၃၀၀၀၀)ပဲ ဟိပါသီးရေ - အအီးပိုင်းကို မတက်ခီကေ လူရေ အသားလတ်မလာလို့ ယူဆရပါရေ - အီကွေတာတဝိုက်မာ နီရေအတွက် ယင်းတိုင်သားရေ အသားမည်းမြဲ မည်းနီတုန်း ဖြစ်ပါရေ - အိန္ဒိယနန့် သီဟိုဠ်က ဒြာဗီဒီယန်တိရေ ယင်း အဗိုရီဂျိန်းတိ မတိုင်ခင် (နှစ်သိန်းဂဏန်း?)က အအီးပိုင်းအထိ မလားပဲ ကမ်းရိုးတန်း တောက်လျောက် လာလတ်တေ တိုင်သားတိ ဖြစ်ဖို့ အလားအလာဟိပါရေ - မူလက အိန္ဒိယမာ သူရို့ချည်းပျာ ဟိပုံပေါ်ပါရေ - ရခိုင်၊ ဗမာရို့က ခိုလာလို့ ခေါ်ပါရေ - ဒြာဗီဒီယန် တစ်စုက အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းမာ တည်ထောင်ခသော ခိုလာ အိင်ပါယာကို အစွဲပြုပျာ ခေါ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ခိုလာအိင်ပါယာရေ မလေးကျွန်းဆွယ်ကို နယ်ချဲ့ခပါရေ - အိန္ဒိယ အရှိကမ်းရိုးတန်းအတိုင်း တက်လာပျာ နယ်မြေတိကို အသားမည်းတိ လွှမ်းမိုးစီခပါရေ - မြမ္မာ(ရခိုင်)အနွယ်ရို့၏ ဗင်္ဂါနယ်ကြီးကို လူမျို ပစ်ပြီး ဗင်္ဂလီကုလားဖြစ်စီစွာ ဒေ ခိုလာအဆက်အနွယ်တိ ဖြစ်ပါရေ - ခိုလာ အိင်ပါယာက ဟိန္ဒူအယူကိုယူပါရေ - အင်္ဂလိပ်မတိုင်ခင်က ရောက်တေ ပေါ်တူဂီ၊ ဒတ်ခ်ျရို့က ခိုလာအသံကို သူရို့ ပေါင်းနည်းနန့် chola လို့ ပေါင်းလို့ အင်္ဂလိပ်ကလည်း chola ပင် ပေါင်းပါရေ - မြန်မာနိုင်ငံက ပညာသျှင်တိက ဗမာမှုပြုခါ ချိုလာ လုပ်ပစ်ပါရေ - ယေအတွက် ကုလားဝေါဟာရ၏ ဇစ်မြစ်ကို မျက်ခြေပြတ်လားကတ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - အာသောကမင်းလက်ထက်မာ ဧရာဝတီ မြစ်ဝ၊ တနင်္သာရီ၊ ယိုးဒယား၊ ကမေ္ဘာဒီးယား၊ ဗီယက်နမ်မာ မွန်ခမာတိ ဟိပါရေ - တရုပ်ပြည်မာ မြစ်နီမြစ်ဝှမ်းမာ မွန်ခမာတိ ဟိပါရေ - ရခိုင်ပြည်မာ မြမ္မာတိ ဟိနီပါပျာ - မြမ္မာရေ မော်တောင်ကပင် ဗီဟာနယ်အထိ ဟိပါရေ - (ပြည်မြို့အထိ ပင်လယ်ပြင် ဆိုစွာ သတိပြုပါ) - ယေပြီးကေ ထောင်မြစ်ဝှမ်းအထိ ဟိပါရေ - သျှမ်းတိက တရုတ်ပြည်ထဲက မူရင်းဒေသကနီ တရုပ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း မွန်ဒေသအထိ ဟိပါရေ - တရုတ်က တရုတ်ပြည် အရှိဖက် ကမ်းရိုးတန်းကို အမှီပြုလို့ ဟိပါရေ - အာရိယန်က အိန္ဒိယမြောက်ပိုင်းမာ ထိုး ပါးရှား(အီရန်)ကပင် ဗီဟာနယ်အထိ ဟိပါရေ - မြောက်ဖက်ကို ဟိမ္မဝန္တာတောင်ခြီရင်းအထိ တိုးဝင်ပါရေ - သကျအနွယ်ရေ နီပေါလ်သားပါ - နီပေါလ်မာ မူရင်းမွန်ဂိုအနွယ်လူမျိုးကို နေီဝါလီ၊ အာရိယန်အစပ်ကို နေီပါလီလို့ ခေါ်ရေလို့ အဆိုဟိပါရေ - သကျကို အချိ့က နေီဝါလီ၊ အချို့က နေီပါလီလို့ ပြောပါရေ - သုတေသနပြုဖို့ လိုပါလိမ့်မေ - မြန်မာနိုင်ငံ အထဲမာ ပြူဟိဟန် တူပါရေ - အထက်ပိုင်းမာ သက်ဟိပါရေ - ရခိုင်(မြမ္မာ)၊ ပြူ၊ သက် သုံးမျိုးစုံလုံးက သူရို့ရေ သကျသာကီဝင်လို့ ဆိုပါရေ - (အာရီယန်လို့ မဆိုပါ-) သို့သော် သာကီဝင်နာမေတိက အိန္ဒိယဆန်၊ အာရီယန်ဆန်၊ (ပါဠိ - သက္ကတ) ဆန်ပါရေ - ယိုင်ကျေးမှု သဘောအရ အာရိယန်က လွှမ်းမိုးရေ သဘောပါ - ယာယီသဘော ကောက်ချက်ချဖို့ ဆိုကေ ယင်း တိဗက်-မြမ္မာအနွယ်တိရေ အနောက်ကလာရေ အာရိယန်ရို့နန့် ပေါင်းသင်းဖူးရေ၊ ထိတွိဖူးရေ၊ ယိုင်ကျေးမှု ကူးလူးဖူးရေလို့ ဆိုနိုင်ပါရေ - အုပ်စုကြီးတိ အနီနန့် ဆိုကေ အိမ်နီးချင်းတိ ဖြစ်ပါရေ - ဒြာဗီဒီယန် ရန်ကို လက်တွဲ ခုခံခကတ်ပုံလည်း ရပါရေ - ပညာသျှင်ရို့က အိန္ဒိယ ယိုင်ကျေးမှုရေ ဒေလူတိပါးကို အိန္ဒိယသားတိက သယ်လာစွာလို့ ဆိုကတ်ပါရေ - မှန်လည်းမှန်ပါရေ - သို့သော် သူရို့က ဒေလူတိရေ တစ်ခုလည်း ပေါက်ပေါက်မြောက်မြောက် မဟိ - မြို့ရိုးအလုံပိတ်ပျာ ရသမျှနန့် စားကတ် နီကတ်တေ city state သား ခပ်တုံးတုံး ခပ်ရိုင်းရိုင်းတိလို့ ယူဆပျာ ယင်းပိုင် ပြောစွာ ဖြစ်ပါရေ - သို့သော် city state တိ မဟုတ်တေပိုင် ခပ်တုံးတုံးတိလည်း မဟုတ်ပါ - မပေါက်ရောက်တေ လူတိလည်း မဟုတ်ပါ - သူ့ခေတ်အခါအလျောက် နိုင်ငံ တည်ထောင်နိုင်ကတ်တေ လူမျိုးတိ ဖြစ်ပါရေ - အိန္ဒိယသေလည်း ယင်းခါက အေခုပိုင် နိုင်ငံကြီးမဟုတ်ပါ - နိုင်ငံတိ အများကြီး ကြင်းနီ၊ မွစာကြဲနီရေ ကုန်းမြေပြင်ကြီး တစ်ခုသာ ဖြစ်ပါရေ - အချို့ပညာသျှင်တိဆိုကေ အိန္ဒိယသားတိက ဒေသခံ လူရိုင်းတိကို လာရောက် အုပ်ချုပ်တေလို့ ဆိုပါသီးရေ - အင်္ဂလိပ်ကိုလိုနီ အတွေးအခေါ်ကို ထင်ဟပ်လို့ ဆိုစွာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်က စန္ဒြားမင်းတိကို အိန္ဒိယသားတိရာ၊ ရခိုင်မဟုတ်လို့ အေခုထိ ဆိုနီကတ်တေ အနောက်တိုင်း ပညာသျှင်တိ ဟိပါရေ -
• ………………………………………………………………………………….
• @@@@@@@@@@@@@ 7
• ရခိုင်ပြည်က စန္ဒြားမင်းတိကို အိန္ဒိယသားတိလို့ ဆိုလိုက်တေအခါ ယင်း မင်းဆက် အရှိက မင်းတိ အားလုံးလည်းသော့ အိန္ဒိယသားတိ ဖြစ်လားစီပါရေ - Luce Theory အရ မန်လူမျိုးတိ ဝင်လာရေအချိန် နောက်ပိုင်းမာ ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာကို တွိရရေအတွက် မြမ္မာရေ ယင်းအချိန်က ပုဂံပြည်မာ စပေါ်ရေ လို့ ယူဆလိုက်ကတ်ပါရေ - တစ်ခါ ၁ - ရခိုင်မာ ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာလောက် စောရေ မြမ္မာကျောက်စာ မဟိလို့ ယူဆရေ အတွက်ကြောင့် တစ်ကြောင်း၊ ၂- (ယင်း အချိန်က ဖတ်လို့ မရတတ်သီးရေ) (အာနန္ဒစန္ဒြားကျောက်စာ) သက္ကတ ကျောက်စာကြီးကို တွိရရေ အတွက်ကြောင့် တစ်ကြောင်း၊ ၃ -နောက်တစ်ခါ ရခိုင်မာ ပြူကျောက်စာလို့ ယူဆရသော ကျောက်စာ (၂)ချပ် (သံတွဲခရိုင် တစ်ချပ်၊ မြောက်ဦး တစ်ချပ်) တွိရလို့ တစ်ကြောင်း ရခိုင်ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို - "မူလက ရခိုင်တွင် အိန္ဒိယသားများ နီ၏၊ ပြူနှင့် စစ်ဖြစ်တတ်၏၊ ပြူပျက်သောအခါ ပြူတစ်စု ရခိုင်ကို ဝင်တိုက်၏၊ သျှမ်းကလည်း ဖျက်၏၊ ပုဂံမှ မန်ရို့သေ ရခိုင်ရိုးမကို ဖြတ်ကျော်၍ ရခိုင်ပြည်ကို သိမ်းပိုက်ကာ မွန်ဂိုလီယံအနွယ် ရခိုင်နိုင်ငံကို ဖြစ်ပေါ်စီ၏။ အိန္ဒိယသား အကြွင်းအကျန်များနှင့် စပ်လျှက် မြမ္မာထက် အိန္ဒိယသားနှင့် ပိုတူသော ရခိုင်လူမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စီ၏။" ဆိုပျာ ကောက်ချက်ဆွဲပစ်ကတ်ပါရေ - "တစ်ဆက်ထဲ ရခိုင်ဟိ မဟာယာနနှင့် ဟိန္ဒူဝါဒများကို ပုဂံပြည်၏ ထေရဝါဒဂိုဏ်းက နှိမ်နင်းကာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓသာသနာကို ထွန်းကားစီ၏" လို့ပါ ပျင်ပစ်ကတ်ပါရေ - သမိုင်း ဇောက်ထိုး ဖြစ်လားခရပါရေ - ဇာတွက် ဇောက်ထိုးဖြစ်ရလဲ ဆိုစွာမာ ဘာသာရေးအပိုင်းကို မပြောပါပျာ - အထက်က သုံးချက်ကိုရာ ပြောကြည့်ပါမေ - (၁) ရာဇကုမာရ်ထက် စောသော ကျောက်စာတိ ရခိုင်မာ ဟိပါရေ - သက္ကရာဇ်နန့် တကွ တွိထားပါပျာ - ရခိုင်က ကျောက်စာ စုရေအလုပ်ကို ၁၉၅၅ ခုနှစ်မှ စလို့ ဆရာကြီး ဦးသာထွန်းက စလုပ်နိုင်ခပါရေ - အေခုလည်း ရှာတုန်း စုတုန်း ဟိနီကတ်ပါသီးရေ - ယင်းပိုင် ရာဇကုမာရ်ထက် စောရေ ကျောက်စာဟိမှန်း မသိလို့ ပြောကတ်စွာက တစ်ချက်ဖြစ်ပါရေ - (၂) အလွန် ထူးခြားသော သက္ကတ ကျောက်စာတိုင်ကြီးကို တွိရေအခါမာ ရခိုင်မာ သက္ကတ စာထွန်းကားရေလို့ တစ်ထစ်ချ မှတ်ယူလိုက်ကတ် ပါရေ - တွိခီစွာကလည်း ၆ရာစု၊ ၈ရာစု၊ ၁၀ရာစု နှစ်၂၀၀ စီခြားပျာ သက္ကတ ကျောက်စာ ၃ ခု -ကျောက်စာတိုင် တစ်တိုင်ထဲမာ - ယေအခါ ရခိုင်နန့် သက္ကတ တစ်တွဲထဲတွဲပျာ မှတ်ယူလားပါရေ - ယင်းထက်စောရေ ပါဠိကျောက်စာတိ ပြကေလည်း လက်မခံပါ - ပါဠိ မဟုတ်၊ သက္ကတရာလို့ ဖင်ပိတ်ငြင်းပါရေ - သက္ကတနန့် တွဲလို့ မဟာယာန၊ ဟိန္ဒူ စသေဖြင့် ယူဆပစ်ကတ်ပါရေ - (၃) အချို့ ကျောက်စာများကို ပြူစာလို့ ယူဆထားသော်လည်း ပြူစာကို ဖတ်တတ်တေလူ မဟိပါ - အေခု အနောက်တိုင်းသား expert တိ က မြောက်ဦးက ပြူကျောက်စာဆိုစွာကို ကြည့်ပျာ ယင်းကျောက်စာမာ ကဗံဒ အက္ခရာ (ပဲပင်ပေါက်ပိုင် အက္ခရာ)နန့် ရွီးထိုးထားသော အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းက ဘာသာစကားတစ်ခုနန့် ရွီးထားစွာ ဖြစ်တေလို့ ဆိုပါရေ - ပြူက ကဗံဒ အက္ခရာကိုပင် သုံးလို့ ပြူစာတိလို့ အလျင်လူတိက သေချာမသိပဲ ယမ်းသမ်းပြောခကတ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - သံတွဲက ပြူစာဆိုစွာကို ပြကြည့်ကေ ဇာပြောမေ မသိပါ - ယေအခါ မြမ္မာစာပီတွိဟိမှုမာ ရခိုင်က ပုဂံထက်စောရေ - ပုဂံပါးက ရစွာ မဟုတ်လို့ ဆိုနိုင်ပါရေ - ပြူနန့်လည်း တစ်ခုလည်း မဆိုင်ပါ - သို့သော် ရှိဦး ရခိုင်ပြည်မာ သက္ကတ ဟိရေ - ပါဠိဟိရေ - ယင်းနန့် အပြိုင် မြမ္မာစာ ဟိ မဟိ မဆိုနိုင် - မတွိရေ အတွက် မဟိလို့ လောလောဆယ် ဆိုရဖို့ ဖြစ်နီပါရေ - ယေကေ စာမဟိစွာထား - စကားဝါ ဟိလား - ဇာပိုင် သိပါဖို့လဲ - ဘာသာစကား (အပြောစကား)ဆိုစွာ လူမျိုးဟိမှ ဖြစ်လာစွာ ဖြစ်ပါရေ - လူမျိုးတိ ဟိမှ လူမျိုးအလိုက် ကိုယ့်ဘာသာစကားနန့် ကိုယ် ပြောဆိုကတ်တေအတွက် ဘာသာစကား အသီးသီး ပေါ်ပေါက်ရပါရေ - အပြောစကားရေ လီထဲမာ ပျောက်လားရေအတွက် ယင်းစကားကို စာနန့် ရွီးသားခမှရာ နှောင်းလူရို့က ယင်းဘာသာစကား ဟိခဖူးကြောင်း၊ မေသေခေတ်မာ ဟိနီပျာဖြစ်ကြောင်း သိခွင့်ရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည်မာ ပါဠိ၊ သက္ကတ ဘာသာစကားတိကိုသာ တွိရေဆိုကေ ယင်းလူတိရေ အိန္ဒိယသားတိ ဖြစ်ဖို့လို့ ကောက်ချက်အချ ခံရဖို့သာ ဖြစ်ပါရေ - လူမျိုးတစ်မျိုးရေ မိမိ၏ ဘာသာစကားကို မသုံးစွဲပဲ အခြားလူမျိုးတိ ပြောဆိုရွီးသားရေ ဘာသာစကားကိုသာ သုံးစွဲလာလို့ ဟိရေ မိမိဘာသာစကား တိမ်ကောလားတတ်ပါရေ - ယင်းပိုင် တိမ်ကောလားပြီးနောက် များမကြာမီမာ လူမျိုးနာမေပါ ပျောက်ကွယ်လားတတ်တေ သဘာဝဟိပါရေ - အရုပ်အရည်ကို မေသေပိုင် ပြပြ ဘာသာစကားကို မပြနိုင်ကေ လူမျိုးတစ်မျိုး သီးသန့် ဖြစ်တေဆိုစွာကို လက်မခံကတ်ပါ - ဘာသာစကားကို အကြောင်းပြုလို့ ဘာသာစကားတူသူရို့ မိမိရို့ လူမျိုးထဲကိုရာ ဆွဲထည့်တတ်ပါရေ - သို့မဟုတ် ကပြားတိလို့ ဆိုတတ်ပါရေ - သို့မဟုတ် ငါရို့မာ ကျွန်တိလို့ ဆိုတတ်ပါရေ - ယေအခါ ရခိုင်ပြည်မာ ရှိက လူတိရေ အိန္ဒိယသား ဖြစ်ကေဖြစ်၊ မဟုတ်ကေ အိန္ဒိယကပြား ဖြစ်ကေဖြစ်၊ မဟုတ်ကေ အိန္ဒိယ အိင်ပါယာတစ်ခုခု၏ ကျွန်တိ ဖြစ်ကေဖြစ်၊ ယင်းပိုင် ကောက်ချက်ချ ခံရပါရေ - နောက်တစ်ခါ မြမ္မာစာ တွိလာရေ အတွက် ရခိုင်ပြည်သားရို့ရေ ပုဂံသားတိ ဖြစ်တေ၊ မဟုတ်ကေ ပုဂံသား ကပြားတိ ဖြစ်တေ၊ မဟုတ်ကေ ပုဂံပြည်၏ ကျွန်ဖြစ်တေလို့ အပြောခံရပါရေ - အမှန်မာ အရှိတောင်အာသျှဒေသ တစ်ခုလုံးရေ အိန္ဒိယ ယိုင်ကျေးမှု၊ အာရိယန် ယိုင်ကျေးမှု၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ယိုင်ကျေးမှု၊ ဟိန္ဒူ ယိုင်ကျေးမှု အပြင် တုံးတုံးကျင်းကျင်း ဂျိန်းရဟန်း (အရည်းကြီး) ယိုင်ကျေးမှုနန့် လိင်အင်္ဂါတိကို ကိုးကွယ်ရေ ယိုင်ကျေးမှုတိ ကူးစက်လွှမ်းမိုးမှုကို ခံရစွာချည်း ဖြစ်ပါရေ - အေခုတိုင်လည်း အိန္ဒိယ ယိုင်ကျေးမှုက လွှမ်းမိုးထားတုန်း ဖြစ်ပါရေ - သင်္ကြန်ပွဲတော်ဟိပါရေ - မာလာ၊ သီတာ၊ စန္ဒာ၊ သီရိ၊ ဝဏ္ဏ၊ သူရ၊ သီဟ၊ ရာဇာ၊ ပညာ၊ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ ကမ္ဘာ၊ လောက၊ ဒွာရ၊ ကေသာ စရေ ဝေါဟာရတိ သုံးစွဲနီရဆဲ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းရှိခေတ်က အိန္ဒိယယိုင်ကျေးမှုကို မလွန်ဆန်နိုင်ကတ်ပါ - တရုတ်၊ ကိုးရီးယား၊ ဂျပန်ရို့လည်း အိန္ဒိယယိုင်ကျေးမှု ဩဇာအောက်မာ ဟိခပါရေ - အေခုခေတ်မာ အနောက်တိုင်း ယိုင်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးလာရေသဘောနန့် နှိုင်းကြည့်လို့ ရပါရေ - အေခု တနင်္ဂနွီနိကို ယုံးပိတ်၊ ကျောင်းပိတ်ပီးနီရစွာ တွိပါလိမ့်မေ - အချို့နိုင်ငံတိမာ ဆိုကေ အီစလာမ်ယိုင်ကျေးမှု အလွှမ်းခံနီရပါရေ - ယင်းသဘောကို သိလျက်နန့် အနောက်တိုင်း ပညာသျှင်ရို့က တစ်ဖက်သတ် ဆိုကတ်စွာ ဖြစ်ပြီး ကိုလိုနီ သဘောတရားကို ထောက်ကူရေအနီနန့် အိန္ဒိယမှ ‘လူတော်’များက တိုင်းရင်းသားတိကို လာရောက် အုပ်ချုပ် သင်ပြကတ်တေလို့ ဆိုစွာတောင်မှ ဟိရေလို့ တင်ပြခပြီး ဖြစ်ပါရေ - ယေအခါ ယင်းချင့်ကို ယှင်းနိုင်ဖို့၊ ငါရို့ပြည်ရေ ငါရို့ပြည်သာလျှင် ဖြစ်ကြောင်း ပြနိုင်ဖို့ ယင်း ပါဠိ၊ သက္ကတစာတိထဲမာ ရခိုင် အငွေ့အသက်ကို လိုက်ရှာရပါရေ -
• …………………………………………………………………
• @@@@@@@@@@@@@@ 8
• ပါဠိ၊ သက္ကတကျောက်စာ၊ ကြီးပြားစာ အစဟိရေ ရှိဟောင်း စာတိထဲမာ ရခိုင် အငွေ့အသက်ကို ရှာရေ ဆိုစွာ တိဗက်-မြမ္မာ အသုံးအနှုန်းတစ်ခုခု ပါမပါ ရှာရစွာ ဖြစ်ပါရေ - စစ်တွေမြို့သား ရွှေမင်းဆိုရေ လူငယ်တစ်ဦးက ဝေသာလီ ခေါင်းလောင်းစာ(?)လာ မိဖုရားနာမည်တစ်ခုမာ ‘အိမ်’ဆိုရေ စကားလုံးပါကြောင်း စတင် ဖော်ထုတ်နိုင်ခပါရေ - ယင်း နာမည်မျိုးကိုပင် သံတွဲမြို့ စန္ဒြားစေတီ အေဒီ (၅)ရာစု ကျောက်စာမာ ဆရာတော် ဂဝေသီက ထပ်တူ တွိရပါရေ - အေခု နောက်ပိုင်းမာ အနောက်တိုင်းသား ပညာသျှင်တိက မြောက်ဦးပြတိုက်မာ ဟိသော ပါဠိ၊ သက္ကတ ကျောက်စာများကို ဖတ်ရှုယင်း ယင်း ကျောက်စာများမာ ပါဟိသော အရပ်ဒေသပြ စကားလုံးများကို အိန္ဒိယမူနန့် မရွီးပဲ ရခိုင်အသံထွက်အတိုင်း ရွီးခကြောင်း ဆိုမိန့်ကတ်ပါရေ - ဆရာကြီး ကျော်ထွန်းအောင်၏ ဟောပြောချက်အရ ရမ်းချောင်းကို ရန္ဒန နဒီ မဆို၊ ရမ်းချောင်းလို့ ရွီးထားရေလို့ သိရပါရေ - ယင်းပိုင် တိဗက်-မြမ္မာစကား တွိဟိရမှုကြောင့် ရခိုင်မာ တိဗက်-မြမ္မာ အနွယ်တိ နီထိုင်နီစွာဖြစ်တေ၊ အိန္ဒိယဖက်က ဒြာဗီဒီယန် သော်လည်းကောင်း ၊ အာရီယန်သော်လည်းကောင်း မဟုတ်၊ အလားတူ ရခိုင် လူမျိုးရေ ပုဂံပြည်ခေတ်မှာမှ ပုဂံပြည်ကတစ်ဆင့် ရောက်ဟိလာသူများ မဟုတ်ဆိုစွာကို ပြသနိုင်ပျာ ဖြစ်ပါရေ - စာပီအက္ခရာတစ်ခုကို ရကေ၊ ယင်း အက္ခရာ၏ အသံကာရန်သဘောကို နားလည်ပျာဆိုကေ လူရေ အနည်းဆုံး ကိုယ့်နာမေကိုတော့ ယင်း အက္ခရာနန့် ရွီးဖို့ အားထုတ်ကတ်ဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းအတွက် ဗြဟ္မီအက္ခရာကို ရခိုင်ပြည်သားရို့ ရလာစိုင်ကပင် ကျောက်ထက်မာ ရွီးထိုးမှုမပြုသေ့တိုင် သဲပြင်မာ ကိုယ့်နာမေကို ရွီးထိုးရာက စလို့ တိုင်းရင်းဘာသာစကားကို ရွီးသားမှု ဟိခရလီဖို့လို့ မှန်းဆနိုင်ပါရေ - နောက်ပိုင်းမာ ပါဠိ၊ သက္ကတကို မသုံးပဲ မြမ္မာစာကိုချည်း ရွီးလာစွာ ဇာဖြစ်လို့လဲဆိုစွာကိုတော့ သမိုင်းကြောင်းကို ဆက်လက် လေ့လာ သုတေသန ပြုဖို့ လိုလိမ့်မေ ထင်ပါရေ - လက်ဟိ အဆိုတစ်ခုကတော့ သျှမ်းတိရေ ပြူ ၃၀၀၀၊ မွန် ၃၀၀၀ ကို ဖမ်းခေါ်လားခရေပိုင် ရခိုင်ပြည် ဝေသာလီကို တိုက်ခိုက်လာရေအခါမာ ရခိုင်ပြည်သား မြမ္မာ ပညာဟိတိကို ဖမ်းခေါ်လားလီဖို့၊ ယေအတွက် အိန္ဒိယစာပီကို ပြောင်မြောက်စွာ ရွီးသားနိုင်သူများ ယှားပါးလားရေအတွက် ကိုယ့်စာနန့်ကိုယ် ရွီးလာကတ်တေဆိုသော အယူအဆတစ်ခု ဖြစ်ပါရေ - အမှန်မာ အာနန္ဒစန္ဒြားကျောက်စာလာ ပထမ မင်းဆက်မာ ပါဟိသော မင်းနာမေတိရေ အိန္ဒိယနာမေတိ မဟုတ်လို့ ပညာသျှင်တိက ဆိုခပြီး ဖြစ်ပါရေ - ဥပမာ ဥဝေရာမိ - (ဥဝေရာ၏ အမိလား?) - အာနန္ဒစန္ဒြားမင်း လှူဒါန်းခသော ကျောင်းတိ တေဟိရာ အရပ်တိသေလည်း အိန္ဒိယနာမေ မဟုတ်ပဲ ဖြစ်နိုင်ပါရေ - ဥပမာ - နော်လက္ကာ - သုတေသနပြုကတ်ဖို့လိုနီပါရေ - ရှိဦး ရခိုင်သားတိကို အိန္ဒိယသားတိလို့ ယူဆစွာကို အားပီးရေ အချက်တစ်ချက်က - ဗင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဖက်မာ စန္ဒြားမင်း နာမေ အချို့ကို လားတွိရစွာ ဖြစ်ပါရေ - အာနန္ဒစန္ဒြား ကျောက်စာကို ဖတ်ရှု အပြီးမာ ကျောက်စာပါ စန္ဒြားမင်း နာမေများ၊ ရခိုင် ရာဇဝင်လာ စန္ဒြားမင်း နာမေများ၊ ဗင်္ဂလားနယ်မာ တွိရရေ စန္ဒြားမင်း နာမေများ ယှုပ်ထွီးကုန်ပါရေ - ရခိုင်ရာဇဝင်မာ စန္ဒြားမင်းဆက်ကို အချိန် အတန်ခြားပျာ နှစ်ဆက်ပြထားစွာလည်း ဟိပါရေ - သို့သော် ရာဇဝင်လာ စန္ဒြားမင်း နာမေများထက် ဒင်္ဂါးများပါ စန္ဒြားမင်း နာမေများက ကျောက်စာပါ စန္ဒြားမင်း နာမေများနန့် နီးစပ်ပါရေ - တူညီပါရေ - သို့သော် ကျောက်စာမာ နာမေမပါရေ မင်းအချို့၏ ဒင်္ဂါးတိကိုလည်း တွိရပါရေ - ဗင်္ဂလားနယ်မာ တွိရရေ စန္ဒြားမင်းရို့၏ နာမေများလည်းသော့ ကျောက်စာမာ မပါပါ - ဖေသာနန့် ဒင်္ဂါးနန့် ပညာနန့် အဆက်အသွယ် ကောင်းကောင်းနန့် သုတေသနပြုမှရာ တိကျရေရာသော အဖြေတစ်ခု ပေါ်ထွက်ဖို့ ဖြစ်ပါရေ - လောလောဆယ်မာ အာနန္ဒစန္ဒြားနောက်မာ နောက်ထပ် စန္ဒြားမင်းတိ အများကြီး ဟိသီးရေလို့ ယူဆနိုင်ပါရေ - ရခိုင် စာပီ ကျမ်းဂန်များလာ ရခိုင်နိုင်ငံတော်၏ အကျယ်အဝန်းသေ ဗင်္ဂါနယ် တစ်ဝှမ်းလုံးဖြစ်တေ ဆိုရေ အဆိုအမိန့်နန့်လည်း ညီယောင် ဟိပါရေ - ဗင်္ဂလားဖက်မာ တွိရရေ စန္ဒြားမင်းတစ်ပါးဆိုင်ရာ အထောက်အထားတစ်ခုက ယင်းမင်းဆက်ရေ အာနန္ဒ စန္ဒြားနောက် ၂ ရာစုကျော် နောက်ကျကြောင်း ပြထားပါရေ - အာနန္ဒစန္ဒြားကျောက်စာဟိရာ ကျောက်စာတိုင် မြောက်ဖက်မျက်နှာက ဖတ်မရရေ စာပါ လက်ရွီးရေ အာနန္ဒစန္ဒြားကျောက်စာခေတ်နန့် ၂ ရာစုလောက် ကွာရေလို့ ပညာသျှင်တိ ဆုံးဖြတ်စွာနန့် တိုက်ဆိုင်နီရေ သဘောဟိပါရေ - တိဗက် သမိုင်းဆရာတစ်ဦးက စန္ဒြားမင်းဆက်ရေ မာဂဓတိုင်း ပြည့်သျှင်နန့် ဆွေမျိုးစပ်တေလို့ အသေးစိတ် ဖော်ပြထားပါရေ - ယှုပ်ထွီးစီသော အဓိက အခြေခံ အကြောင်းက အေဒီ (၈)ရာစု အချိန်၊ အေဒီ (၁၀)ရာစု အချိန်ရို့မာ ဗင်္ဂေါ ဒေသမာ ရခိုင် (မြမ္မာ) အနွယ်တိ နီထိုင်ရေ - တိုင်းပြည်တိ တေထောင်ရေ ဆိုသော အချက်ကို မစိုင်းစား ကတ်လို့ ဖြစ်ပါရေ - အသားမည်းခိုလာတိ ယင်းမာ ဟိနီရေလို့ချည်း ထင်နီကတ်တေ လူတိ ဟိပါရေ - အချို့ကျခါ ခိုလာတိ မလာသီးလို့ ရိပ်မိရေအတွက်နန့် အာရိယန်တိ ယင်းမာ နီလီဖို့လို့ တွက်ကတ်ပါရေ - မွန်ဂို အနွယ် မြမ္မာတိ ဖြစ်ကေလည်းသော့ ယိုင်ကျေးမှုမာ အာရိယန် ယိုင်ကျေးမှုကို ယူထားပါရေ - ယေအတွက် စာပီ၊ နာမေပီးပုံ အစဟိသေဖြင့် အိန္ဒိယ ပုံဟန် ပေါက်ပါရေ - ယင်းအချက်သေ စန္ဒြားမင်းရို့အား အိန္ဒိယသားလို့ ပြောရေ လူတိ၏ စွဲကိုင်ရာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းအပြင် ယင်းပုဂ္ဂိုလ်တိရေ ဗင်္ဂလားကို အိန္ဒိယ ခေါင်းစိုင်အောက်မာ ထဲ့ပျာ စိုင်းစားပါရေ - ရခိုင်ကို နောက်ပိုင်းဆိုကေ ဗမာ ခေါင်းစိုင်အောက်မာ ထဲ့ပြီး အစောပိုင်းကို အိန္ဒိယ ခေါင်းစိုင်အောက်မာ ထဲ့ပါရေ - အမှန်မာ ရခိုင်သေလည်းကောင်း၊ ဗင်္ဂါသေလည်းကောင်း (အာရိယန် ယိုင်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးစီကာမူ) သီးသန့် ယိုင်ကျေးမှု တစ်ခုသာ ဖြစ်ပါရေ - အရုပ်အရည်ကို ကြည့်ဖို့ ဆိုကေ ရုပ်ကြွတိ မကန် မြောက်ဦး - ကျောက်တော် ပြတိုက်တိမာ ဟိပါရေ - ဒေနိ ရခိုင်ရုပ်နန့် ဇာလောက်ကွာလဲ လေ့လာကြည့်လို့ ရပါရေ - အာနန္ဒစန္ဒြားကျောက်စာနန့် ပတ်သက်လို့ ရွီးထိုးရခြင်း ရည်ရွယ်ချက်ကို လေ့လာကြည့်ကေ - အာနန္ဒစန္ဒြား မင်းရေ တာမြပတ္တနာ (တာမြ လီပိ၊ တမုခ်၊ ကလက္ကတ္တား)ဘုရင်ထံမှ သမီးတော် ဆက်သရေ အတွက် ယောက္ခမ ကျေနပ်အောင်၊ ယောက္ခမ အထင်ကြီးအောင် ရွီးထိုးသော ကျောက်စာ ဖြစ်တေဆိုစွာ ယှင်းယှင်းချေ တွိရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းအတွက် နိုင်ငံ၏ ကာလရှည်ကြာမှုကို ပြပါရေ - လူမျိုး၏ ကြီးမြင့်မှုကို ပြပါရေ - ယင်းခေတ်က အိန္ဒိယ ယိုင်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးရေအတွက် အိန္ဒိယ ဆန်ပြထားပါရေ - ယောက္ခမက သူ့ကိုယ်သူ ဇာတ်မြင့်လို့ ခံယူရေအတွက် အာနန္ဒစန္ဒြားရေ မိမိကိုယ်ကို သျှီဝနန့် အမျိုးတော်ပစ်စွာကို တွိပါလိမ့်မေ - ဟိန္ဒူကျမ်းဂန်လာ နတ်မင်းရို့၏ ဂုဏ်အင်္ဂါတိနန့် ပြည့်စုံကြောင်း နှိုင်းပြလိုက်စွာကို တွိပါလိမ့်မေ - ရခိုင်၏ ဖုန်းလက်ရုံးကို ဖော်ပြရေ စာပိုဒ်တိကို တွိပါလိမ့်မေ - တာမြ မင်းရေ မိမိလက်အောက်သို့ ခိုဝင်လာကြောင်း ပြဆိုထားစွာကိုလည်း တွိပါလိမ့်မေ - ကျောက်စာရွီးထိုးခြင်း၏ နောက်မာ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးကိစ္စတိ ပါစွာကို ခန့်မှန်းနိုင်ပါရေ - ယောက္ခမ အထင်ကြီးရေ သက္ကတစာပီနန့် တမင်ရွီးထိုးရေ သဘောကိုလည်း တွိနိုင်ပါရေ - နဂိုဟိပြီးသား ကျောက်စာတိုင်မာ တမင် ရွီးပျာ သမိုင်းကိုလည်းကောင်း၊ ယိုင်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းကို လည်းကောင်း ပြဆိုစွာကိုလည်း တွိနိုင်ပါရေ - မိမိသေ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် စစ်စစ် ဖြစ်ကြောင်း ထင်ယှားအောင် ပြဆိုထားစွာကိုလည်း တွိပါလိမ့်မေ - အနောက်တိုင်း ပညာသျှင်အချို့က ဆိုရေပိုင် ဟိန္ဒူမဟုတ်ပါ -
• …………………………………………………………………………………………………………………….
• @@@@@@@@@@@@@ 9
• ရခိုင်ပြည်သား၊ ရခိုင်သားရေ မြမ္မာ (Mranmar) ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ရာဇဝင်တိမာ အတိအလင်း ဖော်ပြထားပြီး ဖြစ်စွာကို လေ့လာကြည့်ကေ တွိနိုင်ပါရေ - အေခုတိုင် အနောက်ပြည်သား (ဗင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ ဟိ ရခိုင်များ)က မိမိကိုယ်ကို မာရ်မာ (Mramar) လို့ ခေါ်ပါရေ - အသံ အနည်းငယ် ပြောင်းလို့ မာမ Marma ခေါ်စွာလည်း ဟိပါရေ - (Mog ဆိုရေ နာမေအကြောင်း ဒေနီရာမာ မပြောပါသီး -) အနောက် ပြည်သားရို့ရေ ပုဂံက သို့မဟုတ် အင်းဝက သို့မဟုတ် ရွှေဘိုက သို့မဟုတ် ရခိုင်ပြည်မကြီးက ရွှေ့ပြောင်း လားစွာ မဟုတ်ပဲ စခါကပင် မူရင်း မြမ္မာအနွယ်တိအဖြစ် ယင်း ဒေသတိမာ နီထိုင်ကတ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ခေတ်အပျက်တိမာ ရခိုင်ပြည်မက အချို့ တက်လားပြီး ပူးပေါင်းနီထိုင်စွာလည်း ဟိပါရေ - ပြူ နန့် သက်ရေ မြမ္မာမဟုတ်ပါ - အနွယ်တူပါရေ - မြမ္မာလို့မခံယူပါ - ယင်းအတွက် မြမ္မာဆိုစွာ နာဂတောင်တန်း၊ ချင်း တောင်တန်း၊ ရခိုင်ရိုးမ အနောက်ဖက်က ရခိုင်သားနန့် တစ်မျိုးတစ်နွယ်ထဲက လူတိကို ခေါ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းတောင်တန်းတိ အရှိဖက်က တိုင်သားတိရေ မြမ္မာ မဟုတ်ပါ - ရှိခေတ်ကဆိုကေ ပြူတိ ဖြစ်ပါရေ - သက်က အရှိအနောက် ခွနီပျာ မြောက်ဖက်မာ နီပါရေ - ရခိုင်ရိုးမ အရှိဖက်က တိုင်သားတိမာ ပြူပျက်ခါ လူမျိုးကို ခေါ်စရာ နာမေ မဟိပါ - မြို့တော်ကိုအစွဲပြုလို့ တိုင်းပြည်ကို ပုဂံပြည် ခေါ်ပါရေ - ပုဂံပြည်မာ လူမျိုးက မြမ္မာ(ရခိုင်သား)၊ ပြူ၊ မန် နန့် မွန်(ရမည်) လေးမျိုးပါ - မြမ္မာရေ ရာခိုင်နှုန်းတစ်ခုအထိ အတိုင်းအတာနန့် ပါဝင်ပါရေ - နောက် မွန်နန့် အဆက်ပြတ်လားရေ - ပြူက ဆုတ်ယုတ်လားရေ - မန်က စာပီယိုင်ကျေးမှု မဟိ - မြမ္မာယိုင်ကျေးမှုက လွှမ်းမိုးလားရေအတွက် မြမ္မာဆိုသော နာမေကို ယင်းသူရို့က အသီကိုင်ပျာ ယူပစ်လိုက်ကတ်ပါရေ - သျှမ်းမင်းတက်တက်၊ သက်မင်းတက်တက်၊ မွန်မင်းတက်တက်၊ တက်ချင်ရေ မင်းတက်၊ မြမ္မာလို့ လုပ်ပစ်လိုက်ပါရေ - အမှန်မာ မြမ္မာသွီး အနည်းငယ် ပါသော လူမျိုးပေါင်းစုံ ကပြားတိုင်းပြည်သာ ဖြစ်ပါရေ - မြမ္မာ အစစ်က ရိုးမ အနောက်ဖက်သားတိ ဖြစ်ပါရေ - သို့သော် ဒေအချက်ကို အပြင်သို့ လုံး၀ (လုံးဝ) မထုတ်ကတ်ပါကေ့ - ရခိုင်လူမျိုးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗမာလူမျိုးကိုသော်လည်းကောင်း၊ အခြား တိုင်းရင်းသားများကို သော်လည်းကောင်း၊ အနောက်ပြည်သားကိုသော်လည်းကောင်း လုံးဝ (လုံးဝ) မပြော ကတ်ပါကေ့ - ခေတ်အနီအထားအရ အကျိုးထက် အပြစ်ကို ဖြစ်စီနိုင်ရေအတွက် ဖြစ်ပါရေ - မြမ္မာအတု မြန်မာများက ဒေအချက်ကို အမြတ်ထုတ်လားဖို့ အလားအလာ ဟိရေအတွက် ပညာဟိ အဆက်ဆက်က မပြောခကတ်ပါ - အေခုလည်း ဆရာတော်များက သတိနန့် ပြောဆိုဖို့ မှာကြားပါရေ - ရခိုင်ပြည်သားများ အချင်းချင်းစည်းလုံးညီညွတ်ရေးအတွက် လူငယ် ခေါင်းဆောင်များ သိဖို့လိုအပ်တေ အချိန်ရောက်ပျာလို့ ယူဆရေ အတွက် တင်ပြခြင်းသာ ဖြစ်ပါရေ - မိမိ၏ သိက္ခာကို မိမိ ထိန်းသိမ်းပြီး မပြောသင့်စွာတိကို စောင့်ထိန်းကတ်ပါ - ရခိုင်ပြည်သားအချင်းချင်းသေသာ တစ်မျိုးထဲ တစ်မိသားစုထဲ ဖြစ်တေဆိုသော အသိကို ရခိုင်ပြည်သားတိ အားလုံးသို့ အလေးအနက် အခိုင်အမာ ပီးစွမ်းနိုင်ကေ လုံလောက်ပျာ ဖြစ်ပါရေ - မိမိ မယုံကြည်ရေ အရာတစ်ခုကို အခြားသူများ ယုံကြည်လာအောင် လုပ်လို့ မရပါ - မိမိကိုယ်တိုင် ယုံကြည်မှရာ အခြားသူများသို့ ယုံကြည်မှု ကူးစက်လားအောင် ပြုနိုင်ပါရေ - ယေအခါ ရခိုင် ဆိုစွာကဝါ - အာရက္ခဒေသျှ - ရက္ခိုင်ပြည် စသေဖြင့် တွိကတ်ပါလိမ့်မေ - မြမ္မာနာမေကို ရိုးမ အရှိဖက်သားရို့က ယူပျာ အတန်လောက် အလွဲသုံးစားပြုလာစွာရေ အတန် ရှိကျရေ အချိန်ကပင် ဖြစ်စရာ ဟိပါရေ - အသျှင် နာဂိန္ဓ မော်ကွန်းကို ကြည့်ပါ - ‘အမျိုးသီလ၊ နှစ်ဌာနကို၊ စောင့်စွမ်းနိုင်၍၊ ရက္ခိုင်နာမ၊ ဘွဲ့မည်လှဖြင့် (ဖွဲ့မေလှဖြင့်)၊ အနွတ္တသညာ၊ ခေါ်အပ်ရာသည်’ ပါလတ် - ‘အမျိုးကို စောင့်ရေ လူမျိုး’ ပါလတ် - ကပြားမဟုတ်လို့ ဆိုလိုပါရေ - (မြမ္မာ)အမျိုးအစစ်ရေ ရက္ခိုင် ပြည်သား ဖြစ်တေ - (မြမ္မာ)အမျိုးအစစ်တိ နီရေပြည်ကို အမျိုးစောင့်ထိန်းသော ပြည် (ရက္ခိုင်)လို့ ခေါ်ရေ - ရက္ခိုင်သားဆိုကေ အမျိုးအစစ်လို့ မှတ်ကတ်၊ သညာပြုကတ်လို့ ဆိုပါရေ - မြမ္မာအတုတိပါးကနီ မိမိကိုယ်ကို သန့်ထုတ်တေ သဘောကို ပြပါရေ - ယင်းမာတစ်ခါ ရခိုင် ဆိုစွာကို ထပ်ယှင်းရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်သေ ပြည်ပါ - နီရာပါ - ရခိုင်ကို ရခိုင်သားလို့ အလျင်က ဆိုပါရေ - သား ဆိုစွာ ပြည်၏ သား၊ နီရာဌာနတစ်ခု၏ သား ဖြစ်ပါရေ - son သဘောထက် inhabitant သဘော ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင် တစ်နိုင်ငံလုံး၏ သား ရေ ရခိုင်သားပင် ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်တစ်နိုင်ငံလုံးကို ရခိုင်ဘုရင်၊ ရခိုင်မင်းက ဦးဆောင်ပါရေ - ရခိုင်မင်းသေ ရခိုင်သားရို့၏ ဖခင်ဖြစ်ပါရေ - Chieftan ဖြစ်ပါရေ - ယင်းအစိုင်အလာရေ ကျောက်ခေတ်ကပင် လာရေ အစိုင်အလာဖြစ်ပါရေ - မြေကို အမိလို့ သိမှတ်ပါရေ - နတ်သျှင်မနန့် ကိုယ်စားပြုပါရေ - (အမိ မြန်မာပြည်နန့် တမင်မတူအောင်၊ ကွဲပြားအောင် အဖ ရခိုင်ပြည် ခေါ်ကတ်စွာက အေနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးသဘောအရသာ ဖြစ်ပါရေ-) အဖ နီရာကို အလွန် အမြတ်တနိုး ထားကတ်ပါရေ - အဖသီကေ အဖအိပ်ခရေ ကုတင်မာ ဆက်မအိပ်ဝံ့ပဲ ဖုန်းကြီးကျောင်းမာ လှူပစ်ကတ်စွာ တွိပါလိမ့်မေ - ယေအတွက် ရခိုင်ဘုရင်ကို အလွန်ရိုသေကတ်ပါရေ - နယ်တစ်နယ်က မင်းရေ ဘုရင်ကို မကျေနပ်လို့ ပုန်ကန်ကောင်း ပုန်ကန်ပါလိမ့်မေ - သို့သော် မိမိကိုယ်ကို ‘ရခိုင်မင်း’ လို့ မကြွီးကြော်ရဲပါ - မြို့တော်မာ နန်းမစံပဲ၊ ဘိသက်မခံပဲ ‘ရခိုင်မင်း’ မလုပ်ရဲပါ - အမိ ရခိုင်ပြည်၏ ဝိဥာဉ်သေ မြို့တော်မာ ဟိရေအတွက် မြို့တော်ကို မရပဲ ‘ရခိုင်ပြည်၏ ဖခင်’အဖြစ် မခံယူရဲပါ - ယေအတွက် ဘုရင် နန်းစံရာ နန်းတော်ဟိသော မြို့တော်ကို အလေးအမြတ် ထားကတ်ပါရေ - ‘ရခိုင်မင်း’စံရာ အရပ်ဖြစ်လို့ ‘ရခိုင်မြို့’ လို့ မြို့တော်ကို သိမှတ်ကတ်ပါရေ - ယင်းချင့်သေ ဒေနိ ရမ်းဗြဲသား၊ မာန်အောင်သား၊ သံတွဲသား၊ အနောက်ပြည်သားရို့က ငါရို့ ရခိုင်မဟုတ် လို့ ဆိုရေ စကား ဖြစ်ပေါ်လာရရေ အခြေခံအကြောင်း ဖြစ်ပါရေ - မြို့တော်ကိုသာ ရခိုင် လို့ သိမှတ်ကတ်ပြီး မြို့တော်မာ နီသူကိုသာ ရခိုင် လို့ ခေါ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ရမ်းဗြဲကလူတစ်ယောက် ရခိုင်သို့ လားရေ လို့ ဆိုကေ မြောက်ဦးမြို့တော်သို့ လားရေလို့ ဆိုလိုပါရေ - မာန်အောင်ကလူတစ်ယောက် ရခိုင်က ပြန်လာရေ လို့ဆိုကေ မြောက်ဦးမြို့တော်က ပြန်လာရေလို့ ဆိုလိုပါရေ - သံတွဲမာ ရခိုင်ဒေ ရခိုင်ဒေ လို့ ဆိုကေ မြောက်ဦးမြို့တော်သားတိထော၊ ကြည့်လိုက်ကတ်လို့ ဆိုလိုပါရေ - ယင်းသဘောတရားရေ ဘုရင်ခေတ်က ဖြစ်ပါရေ - အေခုခေတ်နန့် အံမဝင်ပါပျာ - သို့သော် ယင်း အလေ့အထရေ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက လွဲကေ ကျန်ဒေသတိမာ ဒေအတိုင်း ကျန်လစ်ပါရေ - ခွဲခြား၍ ဆိုသော သဘော မဟုတ်၊ ဂုဏ်ပြု၍ ဆိုသော သဘော ဖြစ်ပါရေ - ဘုရင်ခေတ်ကဆိုကေ မင်းပြား (ကျိန်း)သားကလည်း ယင်းအတိုင်း ဆိုလီပါဖို့ - ပုဏ္ဏားကျွန်း (ဦးရစ်တောင်)သားကလည်း ယင်းအတိုင်း ဆိုလီပါဖို့ - ဘူးသီးတောင် (စိုင်းဒင်)သားကလည်း ယင်းအတိုင်း ဆိုလီပါဖို့ - ပလက်၀ (ဥဿလင်း)သားတစ်ယောက် မြောက်ဦးမြို့တော်မာ လားနီကေ ရခိုင်သား အလိုအလျောက် ဖြစ်လီဖို့ ဖြစ်ပါရေ - မြောက်ဦးသားတစ်ယောက် ကျိန္တလီမာ လားနီကေ တောင်ခွင်သား အလိုအလျောက် ဖြစ်လီဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ဗမာမှတ်တမ်းတိမာ ဇာခေတ်မာမဆို ရခိုင်ပြည် အကြောင်းပြောကေ ဓညဝတီလို့ ဆိုပါရေ - ရခိုင် ဆိုကေ မြို့တော်ကို ဆိုလိုပါရေ - ရခိုင်မြို့လို့လည်း ရွီးပါရေ - အနောက်တိုင်းသား မှတ်တမ်းအားလုံးမာ မြို့တော်ကို အာရကန် လို့ ခေါ်ပါရေ - arakan town လို့လည်း ခေါ်ပါရေ - arakan city လို့လည်း ခေါ်ပါရေ - ပြည်ကို လည်း အာရကန်လို့ ခေါ်ပါရေ - ရခိုင်ကိုယ်တိုင်ကတော့ တရားဝင်အားဖြင့် ပြည်ကို ရခိုင်နိုင်ငံလို့ ခေါ်ပါရေ - မြို့တော်ကို မြောက်ဥမြို့တော်လို့ ခေါ်ပါရေ - ဗမာက ဓညဝတီ ရခိုင်ပြည်ကြီးကို သိမ်းပိုက်ပြီးချိန်မာ ရခိုင်လို့ရာ ခေါ်ပါရေ - နန်းကျ ရခိုင်မင်းကို ရခိုင်စား၊ ရခိုင်စားငယ်လို့ ခေါ်ပစ်လိုက်ပါရေ - မူလက ဓညဝတီကို ပြည်၊ ရခိုင်ကို မြို့တော် အဖြစ် ဗမာက ခေါ်ဝေါ်ရာကနီ သူရို့ သိမ်းလိုက်တေ အချိန်မာ ရခိုင်ကို ပြည်၊ ဓညဝတီကို မြို့ အဖြစ် အသုံးပြောင်းလားပါရေ - လူမျိုးနန့် ပတ်သက်ကေ စည်းရုံးချင်ရေ အချိန်မာ တို့မြန်မာတွေ အချင်းချင်းပဲဟာလို့ ဆိုပါရေ - ခွဲခြားချင်ကေ ရခိုင်တွေ၊ ရခီးတွေလို့ ဆိုပါရေ -
• ………………………………………………………………………………………………..
• @@@@@@@@@@@@@ 10
• ရခိုင်ပြည် မြောက်ပိုင်းက တိုင်သားတိကို ကျောက်ဖြူခရိုင်နန့် သံတွဲခရိုင်က ရခိုင်သားတိက ရခိုင်လို့ ဆိုရေ - သူရို့ကိုယ်တိုင်ကျခါ ရခိုင်မဟုတ်လို့ ဆိုရေ - ယင်းကိစ္စရေ ရခိုင်ရို့၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို များစွာ ထိခိုက်စီခပါရေ - ရခိုင်မြို့မာ နီရေလူတိကိုသာ ရခိုင်သားလို့ ခေါ်ကြောင်း အထက်မာ ယှင်းပြပြီး ဖြစ်ပါရေ - ခေတ်သစ်မာ ရခိုင်မင်းပိုင်နက်ဟောင်းထဲက လူအားလုံးကို ရခိုင်လို့၊ ရခိုင်သားလို့၊ ရခိုင်ပြည်သားလို့ ဗမာက သတ်မှတ်ပါရေ - နီထွက်ဘုရင်၏ ကျွန်တော်မျိုးလို့ သတ်မှတ်ပါရေ - ရခိုင်မင်းသေ အမရပူရမင်း၏ ကျွန်ဖြစ်တေ - ရခိုင်မင်း၏ ကျွန်များသေလည်း အမရပူရမင်း၏ ကျွန်သဘောက်တိ ဖြစ်တေလို့ ဆိုလိုပါရေ - သို့သော် ရခိုင်မင်းက ကျွန်မခံခပါ - လက်နက်မချခပါ - ဘိုးတော်မင်းက ခေါ်ယူစေ့စပ်တေအခါ ရခိုင်မင်းက မခန့်ညားရေအတွက်နန့် စေ့စပ်ပွဲ မအောင်မြင်ပါ - ရမ်းဗြဲမာ နီရေလူတိက ရမ်းဗြဲသား၊ မာန်အောင်မာ နီရေ လူတိက မာန်အောင်သား၊ သံတွဲမာ နီရေလူတိက သံတွဲသား၊ ကုလားတန်၊ လေးမြို့ အစဟိရေ မြစ်ကြောင်းတိမာ နီရေလူတိက ကုလားတန်သား၊ လေးမြို့သား၊ ချောင်းရိုးတစ်လျောက် နီရေလူတိက မေသေ ချောင်းသား စသေဖြင့် ယခင် ခေါ်မြဲအတိုင်း မိမိရို့ကို မိမိရို့ ခေါ်ပါရေ - တောင်မာ နီရေလူတိကလည်း တောင်သားလို့ ခေါ်ပါရေ - အင်္ဂလိပ်ရို့ရေ အနောက်ပြည်ကို အလျင်ရပါရေ - ယင်းမာ ရခိုင်မင်း လက်အောက်ခံ မြမ္မာလူမျိုးတိ အကြောင်းကို များစွာ လေ့လာနိုင်ခပါရေ - ယင်းက လူတိကို မြမ္မာလို့ သူရို့ ခေါ်ပါရေ - သို့သော် ရခိုင်ကို သိမ်းရေအခါ ရခိုင်ပြည်သားတိကို မြမ္မာမခေါ်ပါ - ရခိုင်လူမျိုးလို့ ခေါ်ပါရေ - အချက် သုံးချက်ကြောင့် ဖြစ်ပါရေ - (၁) အနောက်ပြည်က မြမ္မာတိနန့် ရခိုင်ပြည်သား မြမ္မာတိကို တစ်သားထဲ မဖြစ်စီချင်ပါ - ရေရှည်မာ တစ်ပြည်စီခွဲထားဖို့ အစီအစိုင်ဟိပါရေ - အနောက်ပြည်သားနန့် ရခိုင်ပြည်သား ပေါင်းပျာ တော်လှန်လိမ့်မေ တွက်ပါရေ - (၂) ရခိုင်ပြည်ကို အမရပူရမင်း သိမ်းယူထားရေ အကျယ်အဝန်း အတိုင်း ထားချင်ပါရေ - ရိုးမတစ်ဖက်က မြမ္မာလို့ ခံယူနီရေ လူတိနန့် ပေါင်းပျာ နောင်မာ မိမိရို့ကို တော်လှန်လိမ့်မေ တွက်ပါရေ - (၃) မြမ္မာဆိုရေ နာမေကို ရိုးမအရှိဖက်သားတိနန့် ပတ်သက်လာကေ အင်္ဂလိပ်က မသုံးချင်ပါ - သုံးလည်း မသုံးခပါ - သုံးခီကေ မြမ္မာအနွယ် အားလုံး ပေါင်းလားပျာ သူရို့ကို တစ်နိ တော်လှန်လာဖို့ ကြောက်ပါရေ - ဒေနီရာမာ ဗမာဆိုသော နာမေ ဇာကစလို့ တွင်ရေဆိုစွာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းပါရေ - အကျွန်ကိုယ်တိုင် ရှာမရပါသီး - အိန္ဒိယသားရို့က ခေါ်ရေ နာမေ ဖြစ်နိုင်ပါရေ - မလေးကျွန်းဆွယ်က လူတိ ခေါ်ရေ နာမေလည်း ဖြစ်နိုင်ပါရေ - တနင်္သာရီက သို့မဟုတ် ပဲခူးက မွန်တိက ခေါ်ရေ နာမေလည်း ဖြစ်နိုင်ပါရေ - ထားဝယ်ကတော့ ဂံသားလို့ ခေါ်ပါရေ - ရခိုင်ကတော့ ယင်းသူရို့ကို မေသေအခါကမျှ မြမ္မာ သော်လည်းကောင်း၊ ဗမာသော်လည်းကောင်း မခေါ်ခပါ - ရှိပိုင်းမာ ပြူ၊ ပြူမင်း စသေဖြင့် ခေါ်ပါရေ - နောက်ပိုင်းမာ အင်းဝသား၊ အင်းဝမင်း၊ အင်းဝပြည် စသေဖြင့် ခေါ်ပါရေ - အောက်သားလို့လည်း မခေါ်ပါ - အောက်သားဆိုစွာ ပြည်မြို့ အောက်ဖက်က မွန်တိနန့် မွန်ဗမာ ကပြားတိကို ခေါ်ပါရေ - မွန်-သျှမ်း(ထိုင်း) ကပြားတိကို ခေါ်ပါရေ - ဇာပိုင်ပင် ဖြစ်ဖြစ် အောက်ဗမာပြည်ကို သိမ်းရေ အချိန် (၁၈၅၂)ခုနှစ်မာ ယင်းအောက်ဗမာပြည်ကို အင်္ဂလိပ်က ပဲခူး (Pegu) လို့ရာ ခေါ်ပါရေ - (၁၈၆၀) မာ ကျမှ ရခိုင်၊ တနင်္သာရီနန့် ပဲခူး သုံးခု ပေါင်းပျာ British Burma လို့ ဆိုလာပါရေ - အထက်ဗမာပြေကို အင်္ဂလိပ်မြေပုံတိမာ Ava (အ၀ - အင်းဝ) လို့ အမြဲပြတတ်စွာ သတိပြုမိ ပါလိမ့်မေ - အင်္ဂလိပ်ရေ ပရိယာယ်နန့် အင်အားအနည်းဆုံး ဖြစ်တေ အနောက်ပြည်ကို မြမ္မာနာမေ ပီးထားပါရေ - ရခိုင်ပြည်သားတိကို ရခိုင်နာမေ တွင်စီပါရေ - ရိုးမ အရှိဖက်က အောက်သားနန့် အညာသားကို ဗမာ (Burmese သို့မဟုတ် Burman) နာမေ တွင်စီပါရေ - ယင်း ဗမာနာမေရေ လွတ်လပ်ရေး ရသေအထိ တစ်သမတ်ထဲ တွင်လာပါရေ - သို့သော် လွတ်လပ်ရေး ယူဖို့ခါ အစိုင်အလာ သုံးလာရေ မြန်မာ နာမေကို ဗမာတိက ပြန်ယူပါရေ - အေခုကျခါ မြန်မာဆိုစွာ တိုင်းရင်းသား အားလုံး၊ ဗမာဆိုစွာက ငါရို့ - ယေပိုင် ပျင်လာပါရေ - ရခိုင်နာမေကတော့ အေခုအထိ တွင်ပါရေ - ခေတ်သစ်မာ ရခိုင်ပြည်သားရေ ရခိုင်သား ဘဝကနီ ရခိုင်လူမျိုး ဖြစ်လာပါပျာ - သို့သော် အစွဲအမှတ် ကြီးရေ ရခိုင်ပြည်သားရို့က အစိုင်အလာအတိုင်း မိမိ ထောင်၊ မိမိ မြို့၊ မိမိရွာ၊ မိမိ တောင်၊ မိမိချောင်း၊ မိမိကျွန်းကို အစွဲပြုပျာ နာမေတတ်ကတ်တုန်း ဖြစ်ပါရေ - ပြောဖို့ဆိုကေ ရခိုင် ဆိုစွာသေလည်းကောင်း၊ ဖလံ ဆိုစွာသေ လည်ကောင်း၊ သံတွဲ ဆိုစွာသေ လည်းကောင်း၊ လေးတောင် ဆိုစွာသေ လည်းကောင်း၊ ကျိန်း ဆိုစွာသေ လည်းကောင်း၊ ကုလားတန် ဆိုစွာသေ လည်းကောင်း၊ မအီ ဆိုစွာသေ လည်းကောင်း၊ မာန်အောင် ဆိုစွာသေ လည်းကောင်း တစ်ခုလည်းသော့ လူမျိုး နာမေ မဟုတ်ပါ - နီရာဌာန နာမေတိသာ ဖြစ်ပါရေ - ယေအခါ လူမျိုး ဆိုစွာသဘောကို ကောင်းနားမလည်ကတ်ပါ - နှိုင်းယှိုင်ကြည့်ဖို့ ဆိုကေ ဒေနိ မြန်မာပြည်မက ဗမာတိရေ လူမျိုးကို အဓိကမထား၊ ဘာသာကို အဓိကထားရေ၊ ဗမာပြည်ကို ချစ်တေဆိုစွာ တွိပါလိမ့်မေ - သို့သော် အညာသား၊ အောက်သား၊ မြေလတ်သား၊ ရန်ကုန်သား၊ မန္တလေးသား၊ ရေနံချောင်းသား၊ ညောင်လေးပင်သား၊ မုံရွာသား၊ ဘိုကလေးသား စသေဖြင့် ဒေသကို လိုက်ပျာ ခွဲခြား ပြောတတ်ကတ်ပါရေ - တိုင်းကြီး ပြည်ကြီး နိုင်ငံကြီးသျှင်ရို့၏ သဘောမာ ယင်းပိုင် ဟိပါရေ - ရခိုင်ပြည်သားရို့သေလည်း အလျင် ဘုရင်ခေတ်ခါ ယင်းပိုင် ဟိလီပါရေ - ခေတ်အပြောင်းမာ နိုင်ငံပျက်တေအတွက် နိုင်ငံသားအားလုံးရေ အခြားနိုင်ငံကြီး တစ်နိုင်ငံထဲကို ဝင်ပါလားရရေအတွက် ယင်း ပျက်လားခသော နိုင်ငံသားအားလုံးသေ မိမိရို့ကို ဝါးမျိုလိုက်သော နိုင်ငံကြီးထဲမာ လူမျိုးတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လာရဖို့ အခြေအနေသို့ ဆိုက်ပါရေ - ရခိုင်ဘုရင်က လက်နက်မချခရေ အတွက်နန့် ရခိုင်ပြည်သားရေ ဒေနိထက်ထိ စိတ်ဓာတ်မြင့်မားနီဆဲ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းပိုင် စိတ်ဓာတ်မြင့်မားနီရေ အတွက် ရခိုင်ပြည်သားရို့ရေ ဒေနိထက်ထိ မိမိဘဝကို မသိချင်ကတ်ပါသီး - အလျင်ကပိုင် မုစေးကျွန်းသား၊ မယူကမ်းသား၊ လေးညင်းတောင်သား၊ တန်းလွှဲသား၊ ဇင်ချောင်းသား၊ ဆင်ခေါင်းသား၊ ရဲကျွန်းသား ပျင်ချင်ကတ်ပါသီးရေ - အသစ်ပေါ်ထွန်းသော မြို့များကို စွဲလို့ စစ်တွေသား၊ ကျောက်တော်သား၊ မင်းပြားသား၊ ကျောက်ဖြူသား၊ တောင်ကုတ်သား၊ ဂွသား ပျင်နီကတ်ပါရေ - ကောင်းပါရေ - မကောင်းစွာ မဟုတ်ပါ - မိမိ ရပ်ရွာကို တန်ဖိုးရေအတွက် ရခိုင်ဘုရင့်နိုင်ငံအဖြစ် ထည်ထည်ဝါဝါ ရပ်တည်နိုင်ခစွာ ဖြစ်ပါရေ - မကောင်းစွာက ခေတ်အလျောက် ရခိုင်လူမျိုးလို့ သီးသန့် ခံယူပြောဆိုလာရဖို့ ဆိုစွာကို အရိပ်မကျစွာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည် မြောက်ပိုင်းက လူတိကဝါ အရိပ်ကျလားလို့ မီးကေ အရိပ်ကျလို့ မဟုတ်ပါ - တိုင်းပြည်ပျက်ခါ အသတ်ခံရရေလူ၊ အခေါ်ဆောင်ခံရရေလူက လွဲလို့ အားလုံး ပြီးယှောင် ပုန်းအောင်း ကတ်ရပါရေ - ပြန် အခြေချရေအခါ ရခိုင်မြို့ မြို့ဟောင်း အပါအဝင် မူလ နီရာတိရေ တောအတိ ဖုံးနီသော မြို့ပျက်ကြီးများ ဖြစ်လျှက် ဟိနီပါရေ - ရမ်းဗြဲ၊ မာန်အောင်၊ သံတွဲလည်းသော့ ယင်းအတိုင်းပါပျာ - မြို့ငယ်အချို့နန့် ရွာ အတန်များများက မမှတ်မိနိုင်လောက်အောင် ပျက်စီးလားပါရေ - ရွာနီရာကို ပြန်ရှာ မတွိပျာလို့ ဆိုပါရေ - အရပ်အသီးသီးက ထွက်ပြီးရေ လူတိရေ အဆင်ပြေရေ နီရာမာ အခြေချပစ်ကတ်ပါရေ - အချို့ကတော့ မူလဇာတိ ရောက်အောင် ပြန်ပါရေ - တစ်ချက်တစ်ပျက် ထွက်ပြီးရေ လူတိက ပျက်နီရေ မြို့ရွာတိမာ အဆင်ပြေအောင် ဝင်နီကတ်ပါရေ - ကြာရှည်ကြာများ ထွက်ပြီးရေ တိုင်သားတိက ယင်း မြို့ရွာ တိ အထိ ပြန်လာရေလူလည်း ဟိရေ၊ ပြန်မလာပဲ နီးစပ်ရာမာ နီပစ်လိုက်စွာလည်း ဟိပါရေ - အထူးသဖြင့် ကျောက်ဖြူ မြို့သစ်မာ အနီများပါရေ - နောင် စစ်တွေဖက်ကို ရိွှပါရေ - ယင်းမာ ရခိုင်မြို့သားတိလည်း ရောနှောပါကတ်ပါရေ - အထူးသဖြင့် စစ်တွေမြို့မာ ဘိုးတော်ဘုရားသိမ်းစိုင်က ထွက်ပြီးကတ်တေ မြောက်ဦးသား မင်းမျိုး၊ အမတ်မျိုးတိ လာနီကတ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည် မြောက်ပိုင်း အနှံ့ မြောက်ဦးသားတိ ပြန့်လားရေအခါမာ မြောက်ပိုင်း တစ်ပိုင်းလုံးက လူတိက မြောက်ပိုင်းကို ရခိုင် လို့ ခံယူပါရေ - ကျောက်ဖြူ ခရိုင်နန့် သံတွဲခရိုင်က လူတိကလည်း ယင်း မြောက်ပိုင်း တစ်နယ်လုံးကို ခွဲခြားလို့ မသိပျာ - မြောက်ဖက်က လားကေ ရခိုင်သားလို့ မှတ်လိုက်တေ သဘောဟိပါရေ - ဒေနီရာမာ တစ်ချက် ထဲ့ပြောချင်စွာက ဟိုင်းကြီး၊ မော်တောင်ဖက်က ရခိုင်တိက ရခိုင်ပြည်နယ်က ရခိုင်တိကို မြင်ကေ ‘အနောက်ပြည်သား’တိ၊ ‘အနောက်ဖက်လူ’တိလို့ ခေါ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းအတူ ရမ်းဗြဲကျွန်းက အချို့ လူတိကလည်း ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက လူတိကို ‘အနောက်ပြည်သား’တိလို့ ခေါ်စွာ ဟိပါရေ - ယင်းအချက်ကို စိုင်စားကြည့်ပါ - တိုင်းပြည်ပျက်ခါ ထွက်မပြီးခရေ လူတိ၏ အဆက်အနွယ်တိ ဖြစ်တေ ဆိုစွာကို ပြပါရေ - ပုံမှန်အားဖြင့် မြောက်ဖက်က လူတိလို့ရာ ပြောရဖို့ ဟိပါရေ - သို့သော် သူရို့ နားလည်ထားစွာက မြောက်ဖက်ကို တက်လားခရေ လူတိရေ အနောက်ပြည်ကို ထွက်ပြီးလားရေ ဆိုစွာ ဖြစ်ပါရေ - ယေခါ မြောက်ဖက်က လာကေပင် အနောက်ပြည်က လာရေလို့ ပြောရိုးပြောစိုင် ဖြစ်နီရေ သဘောကို တွိနိုင်ပါရေ - ယင်းပိုင် အစွဲကြီးရေအတွက်၊ ယင်းအစွဲကို မဖျောက်နိုင်ရေအတွက်၊ ယင်း အစွဲကို ဖျောက်နိုင်လောက်အောင် ဗဟုသုတ မဟိရေ အတွက် ရခိုင်သားရို့မာ မဟုတ်စွာနန့် ပြဿနာ ဖြစ်ရပါရေ - လူတိုင်း ကြုံဖူးပါလိမ့်မေ - မြောက်ပိုင်းက လူ (A) နန့် မြောက်ပိုင်းက မဟုတ်တေ လူ(B) ရခိုင်ချင်းတွိကေ A ကို B က ရခိုင်လားလို့ မီးပါဖို့ - A က ဟုတ်တေ ဖြေပါဖို့ - B ကို A က ရခိုင်လားလို့ မီးပါဖို့ - B က မဟုတ်လို့ ဖြေပါဖို့ - ယေကေ A က ဗမာလားလို့ မီးပါဖို့ - B က မဟုတ်လို့ ဖြေပါဖို့ - ယေကေ A က ရခိုင်လည်း မဟုတ်၊ ဗမာလည်း မဟုတ်ကေ အစ်ကိုက ဇာလဲလို့ မီးပါဖို့ - B က သံတွဲသား/ရမ်းဗြဲသား/မာန်အောင်သား စသေဖြင့် ဖြေပါဖို့ - ယင်းချင့်ရေ ပြဿနာပါ - language လွဲနီရေလို့ ဗန်းစကားဆိုရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - အိုင်ဒီယာ လွဲစွာနန့် ပြောနီကတ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - နားပင်းနှစ်ယောက် စကားပြောကတ်တေပိုင်ပါ - A က ခေတ်သစ် အိုင်ဒီယာနန့် မီးပါရေ - ဇာအတွက်လည်း ဆိုခါ သူ့ အရပ်မာ ခေတ်က ‘ရခိုင်’ဆိုစွာ ဇာကို ပြောစွာလဲ ဆိုရေ အသိအမြင် မဟိပျာ ဖြစ်လို့ပါ - B က ခေတ်ဟောင်း အိုင်ဒီယာနန့် ဖြေပါရေ - ဇာအတွက်လည်း ဆိုခါ သူ့ အရပ်မာ ခေတ် ပြောင်းလားပျာဆိုရေ အသိအမြင် မဝင်သီးလို့ပါ - ကိုယ့်လူမျိုးချင်း၊ ကိုယ့်ရခိုင်ပြည်သားချင်း တွိစွာမာ တစ်ခါ လူမျိုးကို ပြောနီရဖို့လား ဆိုရေ သဘောလည်း ပါပါရေ - နောက်ပိုင်းမာ B က ယင်းပိုင် အမီးခံရကေပင် ငါ့ကို ရခိုင်လူမျိုးလို့ မမှတ်လို့ မီးရေ ဆိုပျာ ထင်လာပါရေ - အကျွန်ပြောစွာ မယုံကေ အလွန်ခင်မင်သော ရမ်းဗြဲသား သို့မဟုတ် မာန်အောင်သား သို့မဟုတ် သံတွဲသားကို အကျိုးအကြောင်း ယှင်းပြပျာ ယင်းပိုင် ခံစားရလားလို့ မီးကြည့်ပါ - ခွဲခြားခံရရေလို့ သူရို့ ခံစားရပါရေ - နှိမ်ရေလို့ ခံစားရပါရေ - ယေအခါ ယင်းသူရို့ထဲမာ ရွှဲ့ချင်ရေ စိတ်ကလည်း ပေါ်လာတတ်ပါရေ - အချို့က အမြင်ကတ်စွာနန့် ငါရို့က ဗမာဝေးလို့ ရွှဲ့ပစ်တတ်ပါရေ - အကျွန့်ကိုယ်တွိ မကြာမကြာ တွိခရဖူးပါရေ - အကျွန်ကိုယ်တိုင် ကိုယ့်ကို ရခိုင်လို့ မယုံကြည်ချင်ဖြစ်နီကတ်တေ ရခိုင်တိနန့်တွိကေ တမင် ဗမာ လို့ ပြောဖူးပါရေ - ဗမာစကားနန့်လည်း တမင် ပြောပါရေ - မေတ္တာဆိုစွာ အပြန်အလှန်လားတတ်ပါရေ - အမျိုးကို ချစ်ကတ်စွာက တစ်ကဏ္ဍပါ - သံသယ အားကြီးစွာကို မခံမရပ်နိုင် ဖြစ်ရစွာက တစ်ကဏ္ဍပါ - သံသယ အဖြစ်ခံရရေလူ၏ ဝမ်းနည်းကြွီကွဲခံပြင်းရမှုကို မခံစားဖူးကေ ကိုယ်ချင်းစာတတ်ကတ်ဖို့ မဟုတ်ပါ - ရခိုင်ပြည်ကို ရခိုင်အမျိုးကို တိုးတက်စီချင်ရေ ဆိုကေ၊ စည်းလုံးစီချင်ရေ ဆိုကေ ဗဟုသုတလည်း ပွားများဖို့ လိုပါရေ - ပါးနပ်ဖို့လည်း လိုပါရေ - သံသယကိုလည်း ဖျောက်ဖို့ လိုပါရေ - ကိုယ်ချင်းစာစိတ်လည်း မွီးဖို့ လိုပါရေ - ကိုယ်အမူအရာ၊ နှုတ်အမူအရာ စောင့်စည်းဖို့လည်း လိုပါရေ - ယင်းပိုင် စောင့်စည်းဖို့ အတွက် မိမိ၏ စိတ်ကို မိမိ နိုင်အောင် ထိန်းသိမ်းဖို့လည်း လိုပါရေ - လူမျိုးခြားတိနန့် အဆင်ပြေအောင် ဆက်ဆံတတ်ကတ်ပြီးကေ ကိုယ့်အချင်းချင်း ပြဿနာ ဖြစ်အောင် ဖန်တီးတတ်တေ လူတိ မဖြစ်ကတ်ဖို့ လိုအပ်ပါရေ - စည်းလုံးရေးအတွက် စည်းရုံးရေး လုပ်ချင်ရေလူရေ သူတစ်ပါးကို စော်ကားရာရောက်တေ အပြုအမူကို လုံး၀ ယှောင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါရေ - မယှောင်နိုင်ကေ စည်းရုံးရေးကဏ္ဍမာ နီလို့မရပါ - အပေါက်ကျွံကေ နှုတ်လို့ရပါရေ - စကားကျွံကေ နှုတ်လို့မရပါ -ပြောင်းပြန် အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ဖြစ်စီတတ်ပါရေ - ‘ရခိုင်’ဆိုရေ စကားလုံး အပေါ် နားလည်မှု လွဲကတ်ခြင်းသေ ရခိုင်ရို့၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ထိခိုက်စီသော အကြောင်း တစ်ရပ်ဖြစ်တေလို့ ပြောချင်ပါရေ -
• …………………………………………………………………………………………………………………
• @@@@@@@@@@@@@ 11
• ရခိုင်ပြည် တောင်ပိုင်းက သံတွဲ၊ တောင်ကုတ်၊ ဂွ နယ်တိဖက်မာ ဟိရေ နောက်ထပ် ပြဿနာတစ်ရပ်အကြောင်း ပြောပါမေ - ‘ဗမာ’ဆိုရေ ပြဿနာနန့် ပတ်သက်တေ နောက်တစ်ကြောင်းပါ - အေခုထက်ထိ စကား ကိစ္စ မပါပါသီး - လူမျိုးအပိုင်းသာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည်သာသနာကို အမရပူရတပ်တိက လုံးဝဥဿုံ ဖျက်ဆီးပစ်တေ အကြောင်း အကျယ်မဆိုပါပျာ - အားလုံးသိကတ်ပါရေ - ဖျက်ဆီးရေအခါမာ အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်ပျက်ပြား လားစီရန် ရည်ရွယ်ပြီး ဖျက်ဆီးခြင်း ဖြစ်ပါရေ - သာသနာကို ညှိုးမှိန်စီလိုရေ ဆန္ဒဖြင့် ဖျက်ဆီးခြင်း မဟုတ်ပါ - ယေအတွက် သာသနာကို ပြန်လည် ပြုစုဖို့ တာဝန်ကို ဘိုးတော်ဘုရားက ယူပါရေ - သို့သော် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းပိုင်းတိ အများကြီး ပြောင်းလဲလားရေအတွက် ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာ အနှစ်သာရပိုင်းမာ ဇာလောက်ပင် မကွာခြားလီပတ်စီ၊ အတော်ကို ဂွကျရေ ကာလတစ်ခုကို ဖြတ်သန်းခရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - လူတိ အသတ်ခံရစွာမာ မြောက်ဦး တစ်မြို့ထဲရာမဟုတ်ပဲ ရခိုင်ပြည် မြို့ကြီးတိုင်းမာ အယှင်းခံရဖို့လို့ ခန့်မှန်းကြည့်နိုင်ပါရေ - မြောက်ဦးရေ ၁၄ မိုင် ကျယ်ရေလို့ ဆိုပါရေ - ဒေနိ ရန်ကုန်မြို့လောက် ဟိပါဖို့ - မယုံချင်စရာ ကောင်းအောင် ကျယ်ပါရေ - သို့သော် မကြာမီက ကမေ္ဘာဒီးယားက အန်ကောမြို့ဟောင်းကို လေဆာနည်းပညာနန့် ထိုးကြည့်ရေအခါမာ ယင်းမြို့ဟောင်းရေ ၁၆ မိုင် ကျယ်ရေလို့ အဖြေထွက်တေ အတွက် ရှိမြို့ဟောင်းတိကို လျော့တွက်လို့ မရဆိုပျာ နားလည်ရပါရေ - ၁၄ မိုင်ကျယ်ရေ မြောက်ဦးမြို့ တောကြီးမျက်မဲ ဖြစ်လားရေ အနီအထားမာ ရမ်းဗြဲမြို့ပါဝါ - သံတွဲမြို့ပါဝါ - ရမ်းဗြဲမြို့ဟောင်း ဇာလောက် ကျယ်လဲ ဆိုစွာ မတွိရပါသီး - သံတွဲမြို့ဟောင်းကတော့ (အင်္ဂလိပ်မှတ်တမ်းအရ) ၉ မိုင် ကျယ်ပါရေ - ယေအတွက် ယင်းအခါက သံတွဲမြို့ကို သင်းဖော ဟပ်နိုင်ပါရေ - ၉ မိုင် ကျယ်ရေ မြို့မာ လူသူ ဇာလောက် စည်ကားခဖို့လဲ စိုင်းစားကြည့်နိုင်ပါရေ - ဗမာမြို့ဝန်လက်ထက်မာ အမ်းကနီ မော်တောင် တစ်ရောက် သံတွဲနယ်တစ်ခုလုံးမာ လူ နှစ်သောင်းကျော် နီအောင် မနည်း ဆွဲထားရရေလို့ ဗမာမြို့ဝန်၏ အစီရင်ခံစာအရ သိရပါရေ - အင်္ဂလိပ်သိမ်းခါ တစ်နယ်လုံး လူ သုံးသောင်း ဟိပါရေ - သံတွဲမြို့မာ ဗမာတိ ထွက်ပြီး ပြီးနောက် လူ ခြောက်ထောင် ဟိပါရေ - ယေအခါ သံတွဲနယ်မာ လူတိ ဇာလောက် အသတ်ခံရဖို့၊ ဇာလောက် ထွက်ပြီးရဖို့ ဆိုစွာ မသိနိုင်ပါ - များစွာ ထိတ်လန့်စရာ ဖြစ်ပါရေ - ပို၍ ထိတ်လန့်ဖို့ ဟိစွာက ရခိုင် မြောက်ပိုင်းရေ လိုအပ်ကေ အနောက်ပြည်သို့ ပြီးလို့ရပါရေ - မာန်အောင်၊ ရမ်းဗြဲရေ ပင်လယ်ကို ဆင်းပျာ ပြီးလို့ ရပါရေ - သံတွဲနယ်က အနောက်ပြည်နန့် လှမ်းလှပါရေ - အထူးသဖြင့် သံတွဲနန့် ကျိန္တလီမာ တပ်အင်အား ထူထပ်စွာ ချထားပါရေ - ထွက်ပေါက်တိမာ တပ်နန့် ဆို့ထားပါရေ - သံတွဲဆိုကေ ပင်လယ်နန့် အတန် ဝီးပါရေ - သံတွဲမာ တစ်ခါ ဘိုးတော်ဘုရားက တမင် ပို့လိုက်တေ မူစလင် တစ်တိုင်က ကြီးစိုးပြန်ပါရေ - ကျားထက် ကျားချီးကို ကြောက်ရရေ အနီအထား ဖြစ်ပါရေ - ယင်း အနီအထားမာ ရခိုင်ပြည်အတွက် အမရပူရက လွှတ်လိုက်တေ သာသနာပိုင်ရေ ပန်းတင်ကျွန်း (ပဒိန်းကျွန်း)မာ ယှုံးစိုက်ပါရေ - ဇာဖြစ်ဖြစ် လူတိမာ ဘာသာရေးကို အားထားကတ်ရစွာပျာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ဖုန်းကြီး အများအပြားရေ ရပ်ရွာတိကို အကာအကွယ် ပြုကတ်ပါရေ - အင်္ဂလိပ်ခေတ်ရောက်ခါ မူစလင်တိက ပိုလို့ အားကောင်းလာပါရေ - ငြော်ပါရေ - ရွာတိ တည်ချပျာ နီလာပါရေ - ပြဿနာတိ ဟိလာပါရေ - ဗမာပြည်ကလည်း ဂိုဏ်းအမျိုးမျိုး ထိုးဖောက်လာရေ အတွက် ရွာတိမာ ကျောင်းတိ ကွဲကတ်ပါရေ - ဗမာပြည်မမာ အီစလမ်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာဆိုရေ နိုင်ငံခြား ဝေါဟာရတိကို မသုံးပဲ ကုလားဘုရား၊ ဗမာဘုရား၊ ကရင်ဘုရားဆိုပျာ အလွယ် ပြောတတ် ကတ်တေပိုင် ကုလားနန့် ပတ်သက်လာကေ ဗမာပြည်က လာရောက် ကျောင်းထိုင်ရေ ဖုန်းကြီးက သံတွဲနယ်သားတိကို အမျိုးဘာသာကို စောင့်ယှောက်ဖို့ ဆုံးမရေအခါ ကုလားဘာသာထဲ မဝင်ကတ်ဖို့၊ ကုလားနန့် မယူကတ်ဖို့၊ ကိုယ့်ဗမာချင်း ယူကတ်ဖို့၊ ဗမာမျိုးချစ်စိတ်ကို မွီးမြူကတ်ဖို့ ဆုံးမပါရေ - ယေအခါ အမှတ်တမဲ့ ဆိုရေပိုင် ကုလားနန့် မတူချင်ကေ၊ ကုလားကို မုန်းကေ အလိုအလျောက် မိမိဖာသာ ဗမာဆိုပျာ မာန်တင်းတတ်လားရေ အကျင့်တစ်ခု ရလားပါရေ - ကောင်းလည်း မဆန်းလှပါ - သခင်စိုးရေ ရခိုင်ကို လာပျာ တို့ဗမာ တေးခြင်းဆိုခပါရေ - ရခိုင်မာ ခိုလှုံယင်း သူပုန်ထခပါရေ - အကျွန့်လေ့လာချက်အရ သာမန်အချိန်မာ သံတွဲနယ်သားရေ မိမိကိုယ်ကို ဗမာလို့ ယောင်လို့မှ မဆိုပါ - ရခိုင်လို့ ပြောချင်ပြောဖို့၊ သံတွဲသားလို့ ပြောချင်ပြောဖို့၊ ဗောဓိကုန်းသားလို့ ပြောချင်ပြောဖို့၊ ငကျော်တောင်သားလို့ ပြောချင်ပြောဖို့၊ ရွှေကျောင်းပြင် သားလို့ ပြောချင်ပြောဖို့ - ကုလားနန့် ပတ်သက်လာကေတော့ ကုလားနန့် ဗမာ မကြာမကြာ ချဟာပဲလို့ အော်တိုမက်တိတ် ထွက်လာတတ်ပါရေ - အေခု နောက်ဆုံး တိုက်ပွဲမာတော့ ကုလားနန့် ဗမာလို့ မကြားရပါပျာ - ယင်း ‘တောင်’ကို သံတွဲသားတိ မျိုးချစ်စိတ် အပြည့်နန့် ကျော်နိုင်ခပျာ ဖြစ်ပါရေ - အရာ တစ်ကြောင်းက နိုင်ငံရေးပါ - နိုင်ငံရေးသမားတိရေ ဗမာပြည်မက ပါတီကြီးတိမာ ပါခီလို့ဟိကေ ခွဲထွက်ရေးသမားလို့ အထင်မခံချင်ခါ ခပ်ပျော့ပျော့ ပျင်တတ်ကတ်ပါရေ - သူရို့ အထက်မာ သူရို့ကို ကွပ်ကဲဖို့ ဗမာလူမျိုးတိ ဟိနီတတ်ပါသီးရေ - ယင်းတိုင်သားတိရေ ရာထူးရာခံဟိရေအချိန်မာ အလွန် ဗမာဆန် ပြတတ်ပါရေ - လူ့သဘာဝပါ - ယေအခါ နဂိုက သံတွဲသားကို ဗမာယောင်ယောင် ပုံဖမ်းထားရေ အင်္ဂလိပ်၏ စနက်ကို ပြည်မကြီး နိုင်ငံရေးသမားတိက ဆက်ကိုင်၊ နယ်သား နိုင်ငံရေးဝန်ထမ်းတိက မငြင်းပယ်ရဲပဲ မြို့မျက်နှာဖုံး အသိုင်းအဝိုင်းရေ ဗမာယောင်ယောင် ဖြစ်နီတတ်ပါရေ - အေခု ကောင်းကြောက်စရာ မလိုပျာဆိုရေ ခေတ်မာ ဒေ ‘တောင်’ကိုလည်း ကျော်နိုင်ကတ်ဖို့ အလားအလာ ဟိပါရေ - ဖဆပလ သေ လည်းကောင်း၊ ဗကပ သေ လည်းကောင်း တိုင်းရင်းသားများ အပါအဝင် ရွာသား၊ နယ်သားတိကို နှိပ်ကွပ်တေ နီရာမာ အလွန် လက်သံပြောင်ပါရေ - မြောက်ဦးမာ ဆရာကြီ ဦးသာထွန်းရို့ ဗုံးအခွဲခံရပါရေ - အသျှင် စန္ဒမာလာ လင်္ကာရ သမိုင်းစာအုပ်လောက်ကိုတောင် လက်ထဲမာ မထားရဲကတ်လို့ ဆိုပါရေ - ယင်းချင့်က မြောက်ပိုင်း အခြေအနေပါ - တောင်ပိုင်းမာ ယင်းသူရို့ ဇာလောက်မင်းမူခဖို့လဲ တွက်ကြည့်ကတ်ပါ - ဆရာကြီး အဏ္ဏဝါစိုးမိုးရွီးရေ ဆင်ဖြူတော်စီးပျာ ဟင်္သာတမာ လုပ်ဖို့ဟိရေ ကွန်မျူနစ် ညီလာခံကို ဂွကနီ လားတက်ဖို့ ပျင်ရေ ဗကပ ခေါင်းဆောင် ဗမာလူမျိုးတစ်ဦးအကြောင်း ဖတ်ရဖူးပါရေ - တောင်ကုတ်မာတော့ ဘုရား ဂေါပက အဖွဲ့ကို ဖဆပလ(?)က အာဏာသိမ်းထားခရေ အကြောင်း ဘုရားသမိုင်းစာအုပ်မာ ဖတ်ရပါရေ - သာမန် နယ်သားတိလည်း ယင်းအချိန်မာ ရခိုင်သွီးကို ကောင်းပြရဲကတ်ဖို့ မထင်ပါ - ရခိုင်ရေ ရခိုင်စကားမပြောကေ ဗမာနန့် ခွဲရခက်ကြောင်း လက်တွိ သိကတ်ပြီး ဖြစ်ပါလိမ့်မေ - ဆန်းလှစွာတော့ မဟုတ်ပါ - ဖိလိပိုင်တိ စကားမပြောကေ ဗမာနန့်တောင် ခွဲမရတတ်ပါ - နောက်တစ်ကြောင်း ရခိုင်တိရေ လမ်းပန်းအဆက်အသွယ် ခက်ခဲရေအတွက် ရခိုင်အားလုံးကို မမြင်ဖူးကတ်ပါ - လမ်းပန်း အဆက်အသွယ် ကြောင့်ပျာ တစ်မြို့နန့် တစ်မြို့ အမျိုးရောယှက် အိမ်ထောင်ပြုမှု နည်းပါးတတ်စွာကလည်း နောက် တစ်ကြောင်းပါ - ဆိုခါ ကိုယ့်နယ်သားချင်း ပြန်ရကတ်ပြီးကေ အရုပ်အရည်က တစ်နယ်ချင်းရေ မိသားစုတစ်ခု ပိုင် ဖြစ်နီတတ်ပါရေ - အိင်တာနက် အစဟိရေ မီဒီယာတိ မဖွံ့ဖြိုးရေအတွက် ထိုဖက်က ရခိုင်တိ ငါ့အရုပ်နန့် တူယင့်လားဆိုစွာ မသေချာရေ ဘဝကိုလည်း ရောက်ခရပါရေ - အဆက်အသွယ် နည်းပါးမှုရေ သွီးစည်းညီညွတ်မှုကို အကြီးအကျယ် ခြိမ်းခြောက်တတ်သော အကြောင်းတရား တစ်ခု ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ချင်း စိမ်းနီကတ်ပြီး ထိုဖက်က ဗမာနန့်ကျခါ ပေါင်းကျကေ ပေါင်းကျရေပိုင် ပိုမို ရင်းနှီးလားတတ်ကတ်ပါရေ - အေခု ရခိုင်တိ ရန်ကုန်တက်လာ၊ မလေးရှားသို့ ထွက်လာစွာမာ အဆိုးထဲက အကောင်း ဆိုရေပိုင် ရခိုင်နယ်စုံက လူတိ ဆုံမိကတ်ပါရေ - ကွဲပြားရေ လီသံတိကို နားယိုင်လားကတ်ပါရေ - တစ်ခုလည်း မကွာကတ် ဆိုစွာကို သိလာကတ်ပါရေ - ကိုယ့်မြို့ကိုယ့်ရွာကို ပြန်ရေ တစ်နိမာ ယင်း ချစ်ခင်မှုကို ဆက်လက်ထိန်းထားကတ်ဖို့ လိုအပ်ပါရေ - ယင်းပိုင် စိမ်းနီကတ်မှုကြောင့် အလျင်ကဆိုကေ တစ်နယ်က မိမ္မချေကို အခြားတစ်နယ်က ယောကျာ်းချေက သိုင်ကေ ပိုးကေ တုတ်ဆွဲဓားဆွဲ ပြဿနာ ဖြစ်တတ်ကတ်ပါရေ - ကပ်နီရေ ရွာနှစ်ရွာ မတည့်စွာတိလည်း ဟိပါရေ - မြို့ပေါ်မာလည်း တစ်ရပ်ကွက်နန့် တစ်ရပ်ကွက် မတည့်စွာ ဟိပါရေ - စစ်တွေ တက္ကသိုလ်မာ နှစ်နယ်သား သတ်ကတ်လို့ အလောင်းဒါဇင်ကျော်လားစွာလည်း ဟိပါရေ - ယင်းပိုင် အစွန်းရောက်မှုတိကို ခြီဖျက်နိုင်ကတ်ဖို့ လိုအပ်ပါရေ - တစ်နိ ရခိုင်ပြန်ကတ်ခါ ယိုင်ကျေးမှု အမျိုးမျိုး သက်ဝင်လားကတ်တေ အတန်းအစားအမျိုးမျိုးဖြစ်သော ရခိုင်များနန့် ဒေသခံ ရခိုင်များ အကြားမာ မနည်း ညှိယူကတ်ရဖို့သီး ဖြစ်ပါရေ -
• သွီးခွဲမှုရေ အလွန်ကြီးမားသော ကျောက်တောင် ကျောက်တုံးကြီးကို ခွဲစိတ်ဖို့အတွက် အက်ကြောင်း ဖြစ်လာကာ ကွဲကျလားအောင် အသုံးပြုရေ စို့ နန့် အလား သဏ္ဍာန်တူပါရေ - သတိထားကတ်ပါ -
• ရခိုင်အချင်းချင်း ရခိုင်မဟုတ်လားလို့ ယုံထင်ကြောင်ထင် ဖြစ်စီစွာ၊ စကားအပေါ်မာရာ မူတည်လို့ ရခိုင်ဖြစ်တေလို့ ထင်မြင်နီကတ်စွာတိရေ အရုပ်အရည်ခွဲခြားတတ်မှု အပိုင်းမာ အားနည်းခြင်းက တစ်ကြောင်း ဖြစ်တေအတွက်လို့ ထင်ပါရေ - တိဗက် - မြမ္မာအနွယ်အကြောင်း တစ်ဖဲ့ချေ ပြန်ကြည့်ရဖို့သီး ဖြစ်ပါရေ -
• ……………………………………………………………………………………………………
• @@@@@@@@@@@@@ 12
• အေခုအထိ လူမျိုး ဆိုရေ အပိုင်းကို အဓိက ပြောခစွာဖြစ်ပြီး ရှိကို ဘာသာစကားပိုင်းပါ နှီးနွယ်ပျာ ပြောဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ထိုချင့် တစ်ဖဲ့ချေ ဒေချင့် တစ်ဖေ့ချေ ဖောက်ဖောက်ပျာ ပြောရေအတွက် အစီအစိုင်တစ်ကျ ဖြစ်လျှက် မဟိပါ - ရှိကိုလည်း ဖောက်လျက်ပင် ပြောရဖို့သီး ဖြစ်ပါရေ - ယင်းအတွက် အစီအစိုင်တကျ မြင်နိုင်သမျှ မြင်အောင် သမိုင်းကြောင်းကို အပြိန်းစီပြပါမေ - ထောင်မြစ်ဝှမ်းမာ ကျောက်ခေတ်လူတိ ဟိစွာရေ မေသေအချိန်ကစတင်ရေလို့ မသိနိုင်ပါ - ယင်း သူရို့၏ အဆက်အနွယ်များကတော့ အေခုတိုင် (ကပြားအနီနန့် ဖြစ်စီ၊ အခြားလူမျိုးတစ်မျိုး အဖြစ် ဖြစ်စီ) ယင်းဒေသတိမာ ဟိနီပါသီးရေ - ယင်းနီရာကနီ ဗြဟ္မပုတ္တရ မြစ်ဝှမ်းနန့် ယူနန် (မြန်မာနိုင်ငံ ထိပ်ဖျားနန့် တည့်တည့်)ကို မိုင် ၇၀၀၊ ၈၀၀ လောက် ဟိပါရေ - ရိွှပြောင်းနှုန်းကို မသိနိုင်ကေလည်း စိတ်ကူးယိုင်ပျာနာ နှစ်တစ်ရာကို မိုင် ၅၀ နှုန်း တောင်ဖက်သို့ ရွိပြောင်းလာဖို့လို့ တွက်ကြည့်ုကေ အနှစ် ၁၅၀၀ လောက် အကြာမာ ဒေနီရာတိကို ရောက်နိုင်ပါရေ - ယင်းအချိန်မာ အိန္ဒိယတိုက်ငယ် အထဲသို့ အာရီယန်တိ မရောက်ပါသီး - သို့မဟုတ် ဒေ မွန်ဂိုအနွယ်တိရေ အာရိယန်နန့် မတွိပါသီး - အာရိယန်ရေ ဘီစီ ၁၅၀၀ လောက်ကမှ အိန္ဒိယကို ရောက်စွာပါ - ဘုရားပွင့်ရေ ဘီစီ ၆ ရာစုနန့် နှိုင်းကြည့်ပါ - သို့သော် အာရိယန်ရို့ရေ well-established အတန် ဖွံဖြိုးပြီး အနီအထားနန့် ရောက်လာစွာ ဖြစ်လို့ တစ်ကြောင်း၊ သူရို့ ချဲ့ထွင်ရရေ နယ်ပယ်သေ အိန္ဒူမြစ်ဝှမ်း၊ နောက် ဂင်္ဂါ-ယမုနာ မြစ်ဝှမ်း ဖြစ်လို့ မြေပြန့်လွင်ပြင်ကြီး ဖြစ်စွာက တစ်ကြောင်း အလျင်အမြန် ခရီးပေါက်ပါရေ - ဘီစီ (၈)ရာစုလောက်မာ အိန္ဒိယ မြောက်ပိုင်းဒေသ အတော်များများကို သူရို့ စီးမိလာပျာ ဖြစ်ပါရေ - သို့သော် အာရိယန် အိင်ပါယာ မဟုတ်ပါ - အုပ်စုချေတိရာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည် သမိုင်းရေ အာနန္ဒကျောက်စာကို အတည်ယူလို့ တွက်ဖို့ဆိုကေ (ရ)ရာစု ဘီစီထက် နောက်မကျရေ အချိန်က စရပါဖို့- ထားပါဖိ - အာရိယန်နန့် မွန်ဂိုအနွယ်ရို့ရေ (၁၀)ရာစု ဘီစီနန့် (၈)ရာစု ဘီစီကြားမာ ထိတွိကတ်တေလို့ ဆိုလိုက်ကတ်ပါမေ - သို့သော် အာရိယန်ရို့သည် ရခိုင်နယ်ထဲသို့ မရောက်ပါ -ဗင်္ဂါနယ်ထဲကိုတောင်မှ မရောက်ပါ - အလားတူ အာသံနယ်ထဲကိုလည်း မရောက်ပါ - သို့သော် အာရိယန်ရို့၏ အရှိဖျားနန့် မွန်ဂိုအနွယ်ရို့၏ အနောက်ဖျား ထိစပ်ပါရေ - လူမျိုးရောယှက်မှု ဟိနိုင်ပါရေ - ယိုင်ကျေးမှုကူးလူးခြင်း ဟိနိုင်ပါရေ- အာရီယန်ရို့ရေ ကုန်းတွင်းသားတိ ဖြစ်ပါရေ - ပင်လယ်ကို မမြင်ဖူးပါ - မြမ္မာရို့သေလည်း ကုန်းတွင်းသားတိ ဖြစ်ပါရေ - သို့သော် အာရိယန်ရို့ တွိရေအချိန်မာ မြမ္မာအနွယ်တိ ရေကျွမ်းနီပါပျာ - ရေကျွမ်းသော အိမ်သျှင်ဖြစ်တေ ‘ကိရိတ’တိကို အာရိယန်က ဖားထားရပါရေ - မြမ္မာအနွယ်ကို အာရိယန်က ကိရိတလို့ ခေါ်ပါရေ - မိမိဖာသာ ခေါ်စွာလား - အာရိယန်က စခေါ်စွာလား - ဒြာဗီဒီယန်ရို့က စခေါ်စွာလား - မသိနိုင်ပါ - အေခု မြမ္မာဆိုရေ နာမေတွင်စွာက မြမ္မာရေ ယင်းအုပ်စုထဲမာ အကြိးဆုံး ဖြစ်လို့ပါ - အကြီးဆုံးနာမေကို ယူပျာ မှတ်သားတတ်တေ အင်္ဂလိပ်အကျင့်ကြောင့် အာသံကပင် ရခိုင်ပြည်အဆုံးအထိ ဖြန့်ကြက်ဟိနီရေ မြမ္မာရို့၏ နာမေတွင်လားစွာ ဖြစ်ပါရေ - အလျင်ခါက အကြီးဆုံး မြမ္မာအုပ်စု သို့မဟုတ် အာရိယန်ရို့နန့် ဆက်စပ်မှု အဟိဆုံး မြမ္မာ အုပ်စုကို ကိရိတ ခေါ်ပါရေ - အာရိယန်ရို့၏ ယိုင်ကျေးမှုနန့် ဒြာဗီဒီယန်ရို့၏ ယိုင်ကျေးမှု ပေါင်းစပ်ပျာ ဟိန္ဒူယိုင်ကျေးမှု ဖြစ်လာရေလို့ ဆိုပါရေ - မွန်ဂိုရို့နန့် တွိရေအခါမာ အာရိယန်ရို့ တောင်ဘက်ကို နယ်ကောင်းစွာ မချဲ့နိုင်သီးရေ အနီအထားလို့ ထင်ပါရေ - ကလိင်္ဂတိုင်းကို အာသောကမင်းလက်ထက် (၃)ရာစု ဘီစီကျမှ တိုက်ခစွာကို ကြည့်ပါ - ယေခါ ဟိန္ဒူဝါဒရေ ယင်းအခါ မပေါ်နိုင်သီးပါ - မြမ္မာအနွယ်ရို့ရရေ ယိုင်ကျေးမှုသေ အာရိယန် ယိုင်ကျေးမှု ဖြစ်ပြီး ဒြာဗီဒီယန် ယိုင်ကျေးမှု အငွေ့အသက် နည်းပါးဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ဟိန္ဒူကျမ်းအများအပြားရေ အေဒီ (၅)ရာစုလောက်ကမှ ပေါ်လာစွာ ဖြစ်ပါရေ - ယိုင်ကျေးမှု ကူးလူးခြင်းသည် အပြန်အလှန် သဘောဟိပါရေ - အာရိယန်ရို့က ကိရိတရို့ပါးက ယိုင်ကျေးမှု အချို့ ရပါရေ - ကိရိတ မုခ ဆိုရေ ခေါင်းဆောင်းကို အာရိယန်ရို့က အမြတ်တနိုး ဆောင်းကတ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည်ထဲကို မြမ္မာအနွယ်တိ ရောက်လာပါရေ - တိုင်းပြည်တည်ထောင်ပါရေ - စိတ်ဝင်စားစရာ နှစ်ခုဟိပါရေ - ရခိုင်ပြည်ထဲ ရောက်လာရေ အုပ်စုသေ အရှိဆုံးက လာရေ အုပ်စု ဖြစ်ရဖို့ - အာသံ - နောက် ဗင်္ဂါ - ပြီးမှ ရခိုင် - ယင်းပိုင်ဝင်နိုင်ပါရေ - သို့မဟုတ် အာသံ - ဟူးကောင်းတောင်ကြား - အထက်ဗမာပြည် - ပြည်မြို့အနီး - ပြီးမှ ရခိုင် - ယင်းပိုင်လည်း ဝင်နိုင်ပါရေ - ပထမ လမ်းကတော့ ပိုဖြစ်နိုင်စရာ ဟိပါရေ - ရခိုင်ပြည်သား နည်းတူ ပြူသည်လည်း ယင်း ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်ဝှမ်းကနီ ရိွှလာစွာ ဖြစ်နိုင်ပါရေ - ရခိုင်သားကော၊ ပြူပါ ပင်လယ်ကမ်းခြေ (ယင်းအခါက ပင်လယ်သေ ပြည်အနီးမာ ဟိပါရေ )အထိ ဆင်းလာပုံကို ထောက်ကေ နောက်က အလွန် အင်အားကြီးသော အုပ်စုတစ်ခု ဟိနီလို့ သို့မဟုတ် ရောက်လာလို့ ထွက်လာရရေ ပုံပေါက်ပါရေ - သက်တိ ဝင်လာလို့ ထွက်လာကတ်ရစွာ ဖြစ်ဖို့ များပါရေ - မှန်းဆကြည့်ရသလောက်ဆိုကေ ရခိုင်ပြည်သား မြမ္မာတို့ရေ အဦးဆုံး လူအုပ်စု တစ်စု ဖြစ်ဖို့ များပါရေ - သက်ရို့ မရောက်ခင်ကပင် မြမ္မာတို့ရေ ဗင်္ဂါနယ်ထဲမာ အတန် ဖြန့်ကြက်နီရာယူပြီး ဖြစ်ဟန်ဟိပါရေ - သက်ရို့ရေ ပင်လယ်နားအထိ တစ်ခါလည်း ဆင်းပြီး မနီဖူးပါ - တောင်ပေါ်သားပီပီ တောင်ကို မှီပျာ နီရစွာကို နှစ်သက်တေ သဘော ဟိပါရေ - သက်ရို့၏ ဖိအား ကြီးလာရေအတွက်နန့် ရခိုင်သားရို့ရေ တောင်ဖက်သို့ တဖြည်းဖြည်းဆင်းလာရေ သဘောဟိပါရေ - ပြူဖြစ်လာဖို့ မြမ္မာတိကတော့ အိန္ဒိယတိုက်ငယ် အထဲဖက်ကို တစ်စု၊ မြန်မာနိုင်ငံထဲကို တစ်စု ကွဲထွက်လားဟန် ဟိပါရေ - သက်သီ အထင်အယှား ပြနိုင်ရေ အနီအထား မဟုတ်ပဲ ဒေသ နာမေတိ အပေါ်မာ အခြေပြုလို့ ဒေမှန်းဆချက်ကို ထုတ်ယူစွာ ဖြစ်ပါရေ - အလျင်ဆုံး ရခိုင်၊ ဗမာ၊ သက် သုံးမျိုးစုံလုံးက သူရို့ရေ အနောက်ဖက်က လာရေလို့ ရာဇဝင်ခင်းတတ်စွာကို သတိပြုမိပါရေ - သကျ သာကီဝင်မျိုးလို့ ဆိုကတ်ပါရေ - ယင်း အထဲမာ ဗမာဆိုစွာ နောက်ပေါက်ကပြားမျိုး ဖြစ်တေအတွက် သူရေ ယင်း ရာဇဝင်ဇာတ်ကြောင်းကို ဇာသူပါးက ရစွာလဲလို့ စိုင်းစားရပါရေ - ယင်းမာ ဇာတွိရလဲဆိုခါ ဗမာ ရာဇဝင်မာ ပြူစောထီးဆိုရေ မင်း ပါပါရေ - ပြူစောထီး၏ ဇာတ်လမ်းသေ နန်ကျောင် (သျှမ်း) ဇာတ်လမ်း ဖြစ်တေလို့ ဆိုပါရေ - ယေအတွက် ယင်းဇာတ်လမ်းရေ သျှမ်းမင်းများ လက်ထက်ကျခါမှ ဝင်လာရေ ဇာတ်ကြောင်းဖြစ်တေလို့ ပြောနိုင်ပါရေ - အစောပိုင်း ကာလကို မှန်းဆရာမာ ထည့်မတွက်ပါ - ဗမာရို့ရေ အစောပိုင်းကာလနန့် ပတ်သက်ကေ ရခိုင်ပြည်သားရို့ နန့် ပြူရို့ ထံမှ သမိုင်းကြောင်းကို ယူဖို့လို့ တွက်ပါရေ - အစောပိုင်းကာလအတွက် မဟာသမ္ဘာဝ၊ စူလသမ္ဘာ၀ ဇာတ်လမ်း ဟိပါရေ - အလားတူ ရခိုင်မာ မာရယု ဇာတ်လမ်း ဟိပါရေ - ရေမျောကမ်းတင် ဇာတ်လမ်းချင်း တူပါရေ - ခပ်ယမ်းယမ်း တွက်ဖို့ ဆိုကေ ယင်း ရေမျော ဇာတ်လမ်းရေ မြန်မာနိုင်ငံအထဲ မရောက်ခင် ဗြဟ္မပုတ္တရ မြစ်ဝှမ်းနားမာ နီးနီးကပ်ကပ် နီခခါက ဇာတ်လမ်းလို့ စိုင်းစားနိုင်ပါရေ - အရာ ကျန်စွာက သကျ အမျိုး ဆိုစွာရာ ကျန်ပါရေ - သကျမျိုးလို့ ဆိုရေ အတွက် အနောက်ဖက်က လာရဖို့လို့ ဆိုနိုင်ပါရေ - လူရို့သေ မိမိရို့ လာရာ အရပ်ကို အမြဲ အမှတ်တရ လွမ်းဆွတ်တတ်ပါရေ - ယင်း သဘာဝကို အခြေပြုလို့ သူရို့ ပြောလေ့ဟိရေ မြို့ရွာနာမေတိကို လေ့လာကြည့်ပါရေ - အမေရိကန်ကို ရောက်လာရေ အင်္ဂလန်ပြည် ယောက်မြို့သားတိက နျူးယောက်ကို တည်ပါရေ - နယ်သာလန်ုပြည် အမ်စတာဒမ်မြို့သားတိက နျူး အမ်စတာဒမ် ကို တည်ပါရေ - အင်္ဂလန်ပြည် ဝေလနယ်သားတိက နျူး စောက်ဝေး (New South Wales)ကို တည်ပါရေ - တောင်ပိုင်း ချင်းတိက သူရို့ရေ ပင်လယ်ကမ်းနားက လာရေ - ပိုင်သာလီ ရေကန်က လာရေ - ပိုးပါးတောင်က လာရေ - ယင်းပိုင် ရှိဟောင်းကဗျာတိ ဟိပါရေ - ပိုင်သာလီ ရေကန် ဇာနားမာ ဟိရေလို့ မပြောတတ် ကေလည်း အရာ နှစ်ချက်ကြောင့် သူရို့ရေ တစ်ချိန်က ပုပ္ပားတောင်ကနီ ပြည်အနားဟိ ပင်လယ်ကမ်းစပ် အထိ နီရာတိမာ နီထိုင်ခရေလို့ မှန်းဆနိုင်ပါရေ - ချင်းတစ်မျိုးက ဆိုကေ သူရို့ရေ ရွှေကြက်ယက်ဘုရားကို တည်ခကတ်တေလို့ ဆိုပါသီးရေ - တောင်ပိုင်းချင်းတိက သူရို့ရေ (ဗမာတိ မောင်းထုတ်လို့ တောင်ထက်တက်ပြီးရစွာ ဖြစ်တေလို့ မသိမသာ ဆိုပျာ) ပြူတိ ဖြစ်တေလို့ ဆိုပါရေ - ပြူစကားကို အလှပ မသိရသီးရေအတွက် ပြူစကားနန့် တောင်ပိုင်းချင်းစကား မေသေလောက် နီးစပ်တေ မသိပါ - ရခိုင်ပြည်မာလည်း လူတစ်စု ရွာတည်ရေလို့ ဆိုကေ သူရို့ မူလရွာ နာမေနန့် တည်စွာပါပျာ -
• …………………………………………………..
• @@@@@@@@@@@@@ 13
• ယေအခါ ဗမာမာ အထူး အရေးတကြီး ပြောလေ့ဟိရေ မူရင်းဒေသနာမည်တစ်ခုကို ခြေရာခံကြည့်ပါရေ - ‘တကောင်း’ပါ။ သို့သော် ဗမာရေ နောက်ပေါက်ဖြစ်လို့ တကောင်းရေ ဗမာရို့၏ မူရင်းဒေသလို့ ပြောလို့ မရပါ - ယေခါ ယင်း တကောင်းရေ ရခိုင်သားရို့၏ မူရင်းဒေသ သို့မဟုတ် ပြူရို့၏ မူရင်းဒေသသာ ဖြစ်ရပါဖို့ - ရခိုင်ရာဇဝင်အရ စူဠ စန္ဒြားမင်းက တကောင်းသို့ လားရေ - ရှိဘဝက ခေါင်းခွံကိစ္စလားရေ စသေဖြင့် ပါပါရေ - တကောင်းဆိုရေ နာမေကို ရခိုင်ရာဇဝင်မာ တွိရပျာ ဖြစ်ကေလည်း ခေတ်အားဖြင့် ရှိကျလှရေလို့ မဆိုနိုင်ပါ - ရှိဘဝဆိုရေ နိမိတ်ပုံ ပါရေအတွက် တစ်နည်းနည်းနန့် ဆက်စပ်မှုဟိစွာကို ပြရေလို့တော့ ဆိုနိုင်ပါရေ - ရခိုင်နန့် ကောင်းမဆိုင်လှကေ ပြူနန့်ကာ - ဇာလောက်ဆိုင်လဲ - သမိုင်း အထောက်အထားများအရ တကောင်းရေ သက်မြို့သာ ဖြစ်ပါရေ - တူးဖော်ကြည့်ရေအခါ အေဒီ (၁၀)ရာစုလောက်က အထောက်အထား တိကိုရာ တွိပါရေ - လူတိ အဆက်ဆက်နီရေအတွက် နောက်ပိုင်းကျသော အထောက်အထားတိကို တွိရတတ်စွာကတော့ မဆန်းလှပါ - သို့သော် ရှိဆုံးမာ အသူတိ နီခလဲလို့ ပြောဖို့ ခက်ပါရေ - သို့သော် ပြူတိ အမှန်တကယ် နီခရေ နီရာတိ အဖြစ် ပြည်၊ တောင်တွင်းကြီး၊ ဟန်လင်း ဆိုပျာ သိထားရပါရေ - ဟန်လင်းသေ တကောင်းနန့် ပါးပါရေ - ပြူရေ တကောင်း၊ ဟန်လင်း စရေ ဒေသတိမာ ဖြန့်ကြက်နီလီဖို့ - သက်တိ နောက်က ထပ်ဝင်လိုက်လာရေအခါမာ တောင်ဖက်ကို ပြီးရဖို့ - ပုဂံတဝိုက်ကနီ တောင်တွင်းကြီးနားအထိ နီလီဖို့ - တဖြည်းဖြည်း တောင်ဖက်ကို စူးစမ်းယင်း ပြည်နားက ပင်လယ်ကမ်းခြေကို တွိလီဖို့ - ပင်လယ်နန့်ယိုင်ပါးလာပြီး ပြည်ရေ ဆိပ်ကမ်းမြို့ ဖြစ်လာဖို့ ဆိုပျာ တွက်ပါရေ - ပြူ (ဗမာသမိုင်း) နန့် သက် နှစ်မျိုး စုံလုံးက တကောင်းမြို့အကြောင်း ပြောကတ်ပါရေ - တကောင်းမာ နှစ်တိုင်လုံးနီခဖို့လို့ ဆိုနိုင်ပါရေ - အရာပြောကတ်တေ မြို့နှစ်ခု ဟိပါရေ - သင်းတွဲမြို့နန့် သက်သာပန်းတောင်းပါ - မြန်မာနိုင်ငံထဲမာ သင်းတွဲနာမေနန့် ဒေသတိ ဟိကြောင်း စာတိမာ တွိဖူးကေလည်း နီရာကို ရှာမပြနိုင်ကတ်ပါ - ပန်းတောင်းကတော့ ပြည်တစ်ဖက်ကမ်းကို ခေါ်ပါရေ - ရခိုင်မာတော့ နီလာပန်းတောင်း၊ ကျောက်ပန်းတောင်း ဆိုပျာ ဟိပါရေ - ယင်းမြို့တိ အတိုင်း သို့မဟုတ် အနီးစပ်ဆုံး နာမေတိကို အိန္ဒိယနိုင်ငံထဲ ကျရောက်နီရေ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဝင်လမ်းကျသော အစိတ်အပိုင်းများမှာ တွိနိုင်ဖို့လို့ ထင်ရေ အတွက် လိုက်ရှာပါရေ - ရခိုင်ရာဇဝင် အလိုအရ မာရယုမင်းရေ ကုလားတန်မြစ်အတိုင်း ဆင်းလာစွာပါ - ကံရာဇာကြီးကလည်း မြောက်ကနီ ဆင်းလာစွာပါ - ရခိုင် မြောက်ဖက်မာ ဇာဟိပါလဲ - ရခိုင်ပြည်နယ်ကို မဆိုလို - ရှိဟောင်း ရခိုင်ပြည်ကို ဆိုလိုပါရေ - ရခိုင်မြောက်ဖက်မာ ဟိစွာ အာသံပြည်ဖြစ်ပါရေ - အာသံပြည်ရေ ဗြဟ္မပုတ္တရ မြစ်ဝှမ်းပါပျာ - ကုလားတန်မြစ် အညာရေပေါက်စွာကို အာသံပေါက်တေလို့လည်း ခေါ်ပါရေ - ကုလားတန်မြစ်ကို တစ်ဆုံးတစ်ဖျား လိုက်ကြည့်ကေ မီဇူရမ် ပြည်နယ်ထဲကျရောက်တေ မြစ်ဖျားမာ ကုလားတန်မြို့/ရွာ ဟိပါရေ - (ချင်းပြည်နယ်ထဲမာလည်းသော့ ကုလားတန်ရွာတစ်ရွာ ဟိပါရေ- ) ရှိခေတ်ကဆိုကေ ဒေမြစ်ဖျားနီရာရေ အာသံ-ရခိုင်နယ်စပ်ဖြစ်လီဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ဟူးကောင်းတောင်ကြား သေလည်း မြန်မာနိုင်ငံနန့် အာသံပြည်နယ်ကို ဆက်သွယ်ပီးထားရေ အပေါက်ဖြစ်ပါရေ - ယေအခါ အကျွန်ရို့ ကြည့်သင့်ရေ နယ်ထဲမာ အာသံတဝိုက်ပါပါရေ - အာသံကို လေ့လာရေအခါ ယင်းမာ ရှိဟောင်း လူတိ နီထိုင်ဖို့ သင့်တော်ရေ ဂူကြီးတိကို ဗြဟ္မပုတ္တရ မြစ်ဝှမ်းမာ တွိရပါရေ - ဂူဆိုခါ တောင်ထက်မာပါ့ - မြစ်နန့် မလှမ်းမကမ်း၊ ချောင်းလည်း ဟိရေ - တောင်ချိုင်လည်းကျရေ - ဂူလည်းဟိရေ နီရာတစ်ခု၏ နာမေမာ ‘Sandung’ ဖြစ်ပါရေ - လက်ဟိမာ တိဗက်-မြမ္မာ အနွယ်ဝင် ဘိုဒို-ဂါရို လူမျိုးတိ နီထိုင်ရာ ခရိုင်ထဲမာ ကျရောက်ပါရေ - အာသံထဲက ခွဲထုတ်လို့ ပြည်နယ်အသစ် အဖြစ် ဖွဲ့စည်းပီးလိုက်တေ မာဂါလေးယားပြည်နယ်ထဲမာ ကျပါရေ - ယင်းဒေသရေ မေသေလောက် ရှိကျရေ ဒေသလည်း ဆိုခါ တောင်တစ်ခြမ်းက ဘိုဒို-ဂါရို တိ ဟိပြီးကေ နောက်တစ်ခြမ်းမာ မွန်အနွယ် ခါသျှီတိ ဟိပါရေ - ယင်းတောင်ကုန်း ဒေသမာ တောင်အစု အကြီးတစ်ခုနန့် တောင်အစု အငယ် တစ်စု ပါပါရေ - နှစ်စုကြားမာ Passage တောင်ကြားလမ်းဟိပါရေ - ဆံဒင်း ရေ တောင်အစု အကြီး အရှိမြောက်ထောင့်မာပါ - တောင်အစု အငယ် မြောက်ဘက် ခြေရင်းမာ အတန်ကြီးရေ ခရိုင်မြို့တစ်ခု ဟိပါရေ - ယင်းခရိုင်ကျခါ အာသံပြည်နယ်ထဲမာ ကျန်လစ်ပါရေ - ယင်းမြို့နာမေကို ‘Nowgong’ သို့မဟုတ် ‘Nagaon’ လို့ ခေါ်ပါရေ - အိန္ဒိယ အတွင်းဖက်မာလည်း ယင်းနာမေနန့် တစ်မြို့ဟိပါရေ - ယာယီအားဖြင့် ‘နောင်ဂေါင်း’ရေ မူရင်း တကောင်းမြို့၊ ‘ဆံဒင်း’ရေ မူရင်း ‘သင်တွေး’မြို့လို့ ယူဆပါရေ - ယင်း နှစ်နေရာလုံးနန့် ပန်းတောင်းဆိုရေ နီရာကို သက်တိက အသျှင်ခံကတ်လို့ မြမ္မာနန့် ပြူရို့ ထွက်ခွာလားရရေ လို့ ယူဆပါရေ - ယင်းနာမေ နှစ်ခုစုံလုံးရေ သက်နန့် ပတ်သက်နီရေ သဘောဟိပါရေ - နောင်ဂေါင်းရေ ပြူနန့် ပိုမိုသက်ဆိုင်ပြီး ‘ဆံဒင်း’က ရခိုင်နန့် ပတ်သက်ဟန် ဟိရေလို့ ယူဆပါရေ - အာကာပျံဝဲ မြို့သံတွဲရေ ယင်း ဆံဒင်း သို့မဟုတ် သင်တွေးကို အစွဲပြုလို့ ပီးထားရေ နာမေဖြစ်နိုင်ရေလို့ ယူဆပါရေ - မှန်းဆချက်မျှသာ ဖြစ်ပါရေ - သုတေသနမဟုတ်ပါ - သုတေသန လုပ်ဖို့ သင့်ရေ အစချေတိဖြစ်တေလို့ ပြောချင်ပါရေ - ပြူသမိုင်းက ခပ်ဝါးဝါးရာ သိရပါရေ - နယ်ပယ်ကျယ်ပြန့်ရေအတွက် ရိွှပြောင်းမှုလည်း များနိုင်ပါရေ - မြေပြန့်ကို အခြေပြုတေအတွက် အခြားလူမျိုးတိ ကျူးကျော်မှုကို ဟန့်တားဖို့ လွယ်ကူရေ သဘောမဟိပါ - နောက်ပိုင်း ဗမာရာဇဝင်ထဲမာ ပြူသမိုင်းရေ တစ်စွန်းတစ်စ ရောပါလျှက် ဟိရေဆီကိုသာ သိရပါရေ - ရခိုင်သမိုင်းကတော့ ရှိဆုံးပိုင်း ခေတ်တိရေ ခပ်ဝါးဝါး ဖြစ်နီပါရေ - ရခိုင်ပြည်မာ တည်ချရေလို့ သေချာရေ ခေတ်တိကို ဒုတိယ သို့မဟုတ် တတိယနာမည်တိ ပီးကတ်စွာကို သတိပြုမိပါရေ - ရခိုင်ပြည်မရောက်ခင်ကပင် ရခိုင်အုပ်စုမာ မင်းနန့် နန်းနန့် နိုင်ငံနန့် ဟိခပြီး ဖြစ်တေလို့ ယူဆလိုက ယူဆနိုင်ပါရေ - ရခိုင်ကမ်းမြှောင်ဒေသရေ မင်းနေပြည်အဖြစ် ပြောင်းရိွှအခြေစိုက်လာရေ ဒေသဖြစ်ပြီး မူလပြည်ကြီး ဒေထက်မက ကျယ်ပြန့်ပြီး အာသံနယ်တစ်ရောက် ဟိရေလို့ ယူဆနိုင်ပါရေ - ခပ်ဝါးဝါးဖြစ်နီရေ ခေတ်တိကို အသာထားပြီး လက်ဟိ ပြောနိုင်ရေ အတိုင်းအတာအရ - ရခိုင်ပြည်မာ တည်ချသော ဓညဝတီခေတ်ရေ ဘီစီ (ရ)ရာစုမှ အေဒီ (၄)ရာစု၊ ဝေသာလီခေတ်ရေ အေဒီ (၄)ရာစုမှ (၁၀)ရာစု၊ လေးမြို့ခေတ်ရေ အေဒီ (၁၀)ရာစုမှ အေဒီ (၁၅)ရာစု၊ မြောက်ဦးခေတ်ရေ အေဒီ (၁၅)ရာစုမှ (၁၈)ရာစုလို့ အကြမ်းဆိုနိုင်ပါရေ - ဓညဝတီခေတ် မတိုင်မီမာ ကျောက်ပန်းတောင်း ဒေသကို အခြေပြုလို့ ကံရာဇာကြီးတည်ထောင်သော ခေတ်တစ်ခေတ် ဟိပါသီးရေ - ကံရာဇာကြီးဆိုစွာ ကမ္မရာဂျာဂျိ ဖြစ်ပါရေ - ကမ္မရူပတိုင်းက ဘုရင်လို့ ဆိုလိုပါရေ - ကမ္မရူပဆိုစွာ အာသံ၏ ရှိဟောင်းနာမေ ဖြစ်ပါရေ - ဗမာရာဇဝင်အရ ပုဂံခေတ်ရေ အနော်ရထာမင်းလက်ထက်ကစကေ အေဒီ (၁၁)ရာစုမှ (၁၄)ရာစု၊ မြင်စိုင်း၊ ပင်းယ၊ စစ်ကိုင်း၊ အင်း၀ (သျှမ်း/သက်)ခေတ်ရေ (၁၃)ရာစုမှ (၁၆)ရာစု၊ တောင်ငူ/အင်းဝခေတ်က (၁၆)ရာစုမှ (၁၈)ရာစု၊ ကုန်းဘောင်ခေတ်က (၁၈)ရာစုမှ (၁၉)ရာစု ဖြစ်ပါရေ - မွန်က အစောပိုင်းကို မသိရကေလည်း အနော်ရထာလက်ထက်မာ ပဲခူးနန့် သထုံမာ မွန်မင်းတိ ဟိနီပါပျာ - မွန်နိုင်ငံကို တစ်ကြိမ်တည်ထောင်နိုင်စွာက (၁၄)ရာစုက (၁၆)ရာစုအထိ (၁၈၆)နှစ်သာ ဖြစ်ပါရေ - မွန်က သူရို့၏ ဒွာရာဝတီနိုင်ငံဆိုစွာ ယိုးဒယားနယ်ထဲမာ အေဒီ (၆)ရာစုက ဟိခရေလို့ ဆိုပါရေ - ယင်းသမိုင်းကြောင်း တလျောက်မာ လူရို့ရေ ရှင်သန်ရေးအတွက် အမျိုးမျိုး ရုန်းကန်ကတ်ရလို့ လူမျိုးအနီနန့် ကြည့်ကေ ပျောက်တေ အပိုင်းတိလည်း ပျောက်လားပါရေ - ရောရေအပိုင်းတိလည်း ရောလားပါရေ - စွန့်လွှတ်လိုက်ရရေ နယ်မြေတိလည်း ဟိပါရေ - ရိွှပြောင်းရစွာလည်း ဟိပါရေ - ရခိုင်နိုင်ငံခေတ်မာ တိုင်းကြီး ပြည်ကြီးဖြစ်လို့ လူစုံလာကတ်ပါရေ - လာရေလူတိနန့် သွီးနှောမှုလည်း အတိုင်းအတာတစ်ခု ဟိနိုင်ပါရေ - သို့သော် ရခိုင်နိုင်ငံဖြစ်လို့ အားလုံး ရခိုင်ဖြစ်လားကတ်ပါရေ - အေခု ဗမာပြည်မာ မွန်နန့် ကရင် ယူကေ ဗမာဖြစ်လားစွာတောင် ဟိပါရေ - ရောသင့်သလောက် ရောကတ်တေ ဆိုသော်လည်း မွန်နန့် ဗမာကို နှိုင်းစာကေ ရခိုင်သားကတော့ အရော အနည်းဆုံး ဖြစ်ပါရေ - သို့သော် သမိုင်းကြောင်း အဆက်ဆက်မာ တွိကြုံဆုံရရေ အမျိုးအနွယ်တိပါးက ဇာတိရုပ်ရေ တစ်ခါတစ်ခါ ပြန်ပြန်ပေါ်တတ်တေအတွက် ရခိုင်ထဲမာလည်း အတန်လောက် အရုပ်ကွဲသူတိကို တစ်မိသားစုမာ တစ်ယောက်လောက်စီ တွိရတတ်စွာဟိပါရေ - ပညာသျှင်များ အဆိုအရ ရခိုင်သားထဲမာ အာရိယန်နန့် ပိုတူသူ ဟိရေ၊ မွန်ဂိုနန့် ပိုတူသူ ဟိရေ - သို့သော် အာရိယန်ရုပ် လုံးလုံး၊ မွန်ဂိုရုပ် လုံးလုံး ထွက်တေလူတော့ မဟိ ဆိုပါရေ - တိဗက်-မြမ္မာအနွယ်ထဲက မြမ္မာ (ရခိုင်ကို ဆိုလိုသေ - ဗမာဆိုသော လူမျိုးကို မဆိုလို)၊ သက်၊ ပြူရို့ ပါဝင်သော မြမ္မာအုပ်စုရေ တိဗက်ကဲ့သို့သော်လည်းကောင်း၊ ကရင်ကဲ့သို့သော်လည်းကောင်း ရုပ်သွင်မျိုး မဟိပဲ မွန်ဂိုနန့် ကောင်းမတူစွာကို တွိရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ပြူရေ နှာခေါင်း စင်းပါရေ - မျက်လုံး ကောင်းပါရေ - မျက်နှာအသွင် သေသေသပ်သပ်ဟိပါရေ (ဆိုလိုစွာက ဖောင်းလို့ ဝိုင်းလို့ ပွလို့ မဟိပါ) - ကုလားဆင်ဖက်ကို ပါပါရေ (ယင်းချင့်က သီဟိုဠ်သား ခိုလာတိ ကျေးဇူးကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါရေ) - ရခိုင်ကတော့ သိရေအတိုင်းပါပျာ - ပညာသျှင်တိ အဆိုအရ ရခိုင်သေ အာရိယန်စပ်သော မွန်ဂို ဖြစ်ပါရေ - သို့သော် ဗီဇပြစွာ မတူရေအတွက် အချို့က မွန်ဂိုရုပ်ဆန်ပါရေ - အချို့က အာရိယန်ရုပ်ဆန်ပါရေ - တစ်ဝမ်းထဲ ထွက်မာကို အရုပ်မတူတတ်ပါ - သို့သော် အဓိကအားဖြင့် ရခိုင်မာ မျက်လုံးထူးခြားပါရေ - ပါးစပ်အထက်၊ နှာခေါင်းအောက် နီရာ မို့ပါရေ - ယင်းနှစ်ချက်ရေ ရခိုင်ဟုတ်၊ မဟုတ် ခွဲခြားနိုင်သော လက္ခဏာဖြစ်ပါရေ - ကျန်ရေ နှာခေါင်း၊ နားရွက် အစဟိစွာတိမာ မိသားစုအလိုက် ကွာပါရေ - ဇာခါက ဇာပိုင် အာရီယန်စပ်လီလဲ ဆိုစွာကို ပြောရခက်ပါရေ - အနောက်ဖက် အကျဆုံး မြမ္မာတိရေ အာရိယန်စပ်လီပြီး ယင်းကနီ တစ်ဆင့် တစ်ဆင့် ထပ်ထပ်ပျာ စပ်လာရေလို့ ဆိုကေ သဘာဝကျဖို့ ထင်ပါယင့် - တောင်ပေါ်အရပ်ကို နှစ်သက်တေ သက်အုပ်စုကတော့ မွန်ဂိုရုပ် အပေါက်ဆုံးဖြစ်ပါရေ - သို့သော် သူရို့လည်း တိဗက်မဆန်၊ ကရင်မဆန်ပါ - ဒေနိအချိန်မာ လူမျိုးတိ အတော်များများ ရောကုန်လို့ ခွဲခြားရခက်လားပျာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းအထဲမာ မွန်နန့် ဗမာ ထိပ်ဆုံးကပါပါရေ - ဒေနိ ဗမာရေ ရခိုင်(မြမ္မာ)ရုပ်မဟုတ်ပါပျာ - အားလုံးရောနှောနီပါရေ - သို့သော် ဒေသကို လိုက်လို့ ဇာလူမျိုးစပ်တေဆိုစွာကို ခန့်မှန်းနိုင်ပါသီးရေ - မွန်သေလည်း တောင်ပေါ်က ပလောင်၊ ၀ အရုပ်မျိုးမဟုတ်ပါပျာ - သျှမ်း၊ အိန္ဒိယ၊ ဗမာ(အညာသား)၊ ကရင်၊ ပအို့ဝ် ရောနီပါရေ - တရုတ်အရောတိလည်း ဟိပါရေ - သတိထားကတ်ဖို့ဟိစွာက ဒေနိ ဧရာဝတီတိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း အလယ်ပိုင်းနန့် ရန်ကုန်တိုင်းက ဗမာဆိုသူများရေ အလျင်ခါ မွန်တိဖြစ်တေဆိုသော အချက်ပါ - မွန်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းက ဗမာဆိုသူ များသေလည်း အလျင်ခါ မွန်တိပင် ဖြစ်ပါရေ - အေခုတော့ မွန်မဟုတ်ပါပျာ - မွန် ၈၀% ပျောက်လားရေ ဆိုစွာ ယေအတွက်နန့် ဖြစ်ပါရေ - အလောင်းဘုရားခေတ်မာ တစ်ခါ၊ ဘိုးတော်ဘုရားခေတ်မာ တစ်ခါ၊ အင်္ဂလိပ်ခေတ်မာ တစ်ခါ၊ လွတ်လပ်ရေးခေတ်မာတစ်ခါ၊ နဝတခေတ်မာတစ်ခါ မွန်သေ ဆုတ်ယုတ်လားပါရေ - ယင်းမတိုင်ခင်မာ ပြူခေတ်မာ တစ်ခါ၊ ကရင်အရိုင်းတိက ပြူတိကို ဖျက်ဆီးစိုင်က တစ်ခါ၊ သျှမ်းတိ ဝင်ဖျက်စိုင်က တစ်ခါ၊ ယိုးဒယားကို သျှမ်းတိ သိမ်းပိုက်လိုက်တေ ခေတ်ကတစ်ခါ ဆုတ်ယုတ်ရဖူးပါသီးရေ - တပင်ရွှေထီး၊ ဘုရင့်နောင် တောင်ငူခေတ်မှာ ဗမာ( မြမ္မာကပြား) တိက မွန်ကို အကြီးအကျယ် စတင် ဖျက်ဆီးလာပြီး ကုန်းဘောင်ခေတ်မာ တရားဝင် နှိပ်ကွပ်ပျာနာ အင်္ဂလိပ်ခေတ်မာ လုံးပါးပါးလားစီပါရေ
• …………………………………………………-
• @@@@@@@@@@@@@ 14
• အင်းဝမာ သျှမ်းတို့ ကြီးစိုး၊ နောက် သက်မင်းတိ (မင်းကြီးစွာစော်ကဲ၊ မင်းခေါင်) တက်၊ မွန်နန့် အင်း၀ စစ်ဖြစ်၊ ယင်းအချိန်မာ ဗမာတိုင်သားရေ နယ်စပ်ဖြစ်တေ တောင်ငူမာ လာစုပါရေ - ပြောဖို့ ဆိုကေ တောင်ငူရေ ကရင်နယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါရေ - အနောက်မာ ပဲခူးရိုးမ၊ အရှိမာ ကရင်တောင်တန်းတိ ဟိပါရေ - ကရင်က မြို့ပြကို မကြိုက်လို့ တောင်ကို ခိုပျာ နီစွာပါ - တောင်ငူ၏ တောင်ဖက်ပိုင်းရေ အမှန်မာ ပြူနယ်ဖြစ်ပါရေ - ပြူအင်အားနည်းလားအောင် ဖျက်စွာက ကရင်လို့ ဆိုပါရေ - သိမ်းစွာလည်း မဟုတ်၊ လုယက်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်း ပဲခူးရိုးမ အရှိဖက် ဖြူး(ပြူမြို့)၊ ရေတာရှည်၊ ပြွန်တန်ဆာ အစဟိရေနယ်တိမာ ပြူနန့် ကရင် ရောလားဟန် တူပါရေ - ပြူမခံပဲ ကရင်ခံလားရေ တိုင်သားတိ ဟိပါရေ - များကာ ဗမာခံပါရေ - မွန်အင်အားကြီးလာကေ မွန်က တက်တက်လာပါရေ - ခြောက်မိုင်အတွင်းမာ မွန်ရွာလည်း ဟိပါရေ - ပြူရွာလည်းဟိပါရေ - မွန်က နီရာတိုင်းမာ ဘုရားတည်ပျာ မွန်နာမေ ပီးပါရေ - ရွှေကျင်လောက်ကစလို့ မွန်များလားရေ ထင်ပါရေ - ဗမာဆင်းလာခါ ပြူက သဘောကျပုံပေါ်ပါရေ - ယေပိုင်နန့် တောင်ငူ အင်အားကြီးလာပါရေ - ပဲခူးတိုင်း အနောက်ခြမ်းမာ ပြည်မြို့ရေ ပြူမြို့ဖြစ်ကြောင်း ထင်ယှားပါရေ - ပြူခေတ်ကောင်းခါ အထက်ဖက် သျှမ်းပြည်နယ် မိုင်းမော၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း ဟန်လင်း၊ မန္တလေးတိုင်း ပုဂံ၊ မကွေးတိုင်း တောင်တွင်းကြီး၊ ပဲခူးတိုင်း ဖြူး၊ ရန်ကုန်တိုင်း တံတွေး (ယင်းခေတ်မာ ပင်လယ်ထဲကျွန်း) အားလုံး ပြူတို့ ပြန့်နှံ့ခပါရေ - ခေတ်ပျက်ခါ လူတိလည်း ပျက်လားပါရေ - အခိုင်မာဆုံးအဖြစ် ပြည်တစ်ဝိုက်မာရာ ကျန်ခပါရေ - ပြည်၊ ပေါက်ခေါင်း၊ ဝက်ထီးကန်၊ ပေါင်းတည်၊ ပေါင်းတလည်၊ သာယာဝတီ၊ သုံးဆယ်၊ ရွှေတောင် - ယင်းနီရာတိ ဖြစ်ဟန် ဟိပါရေ - ပြူလူမျိုး ပျောက်လားရေ ဆိုသော်လည်း (၁၅)ရာစု အထိ ကျောက်စာဟိသီးရေလို့ တင်ပြခပြီး ဖြစ်ပါရေ - ဒေါက်တာသန်းထွန်း အဆိုအရ ပန်ထွာဘုရင်မကို ကိုးကွယ်ရေ တိုင်သားတိ ဟိနီပါသီးရေ - အထက်ဖက်မာလည်း ဟိပါရေ - အောက်မာလည်း ဟိပါရေ - ထုတ်မပြောပဲ ဗမာလုပ်ကတ်တေသဘော ဟိပါရေ - စကားနန့် စာတော့ ပျောက်လားပါပျာ - ဘာသာစကားပျောက်ကေ လူမျိုးပျောက်တေလို့ ယေအတွက် ဆိုစွာ ဖြစ်ပါရေ - ပြည်တစ်ဝိုက်က ပြူရို့ရေ အညာက မင်းများကို အမြဲ ခန့်ညားလေ့ဟိပါရေ - ထောင်ထားဖို့ ဆိုကေလည်း အညာက မင်းသားတစ်ပါးကို မြှောက်ပီးပျာ ပုန်ကန်တတ်ပါရေ - သူရို့ချည်း မလှုပ်ယှားခကတ်ပါ - မွန်ဖက်ကိုတော့ လုံး၀ မကပ်ပါ - ပြူစာပီကို စွန့်လိုက်ရပြီးနောက် မြမ္မာစာပီထဲမာ ဝင်ပျာ လှုပ်ယှားပါရေ - ပြည်၊ တောင်ငူက စာဆိုတိ အလွန် ထင်ယှားပါရေ - မြမ္မာစာ ပျက်ရစွာ ယင်းတိုင်သားတိကြောင့်လို့ ယူဆပါရေ - ‘အေ’ကာရန်နန့် ထွက်ရဖို့ အသံတိ ‘အီ’ကာရန် ဖြစ်လားစွာရေ ပြူတိ လက်ချက်ကြောင့်လို့ ထင်ပါရေ - ဥပမာ တင်ပါမေ - [ယံ တိ ံပြိး ရိ မ ဓ န ဗူဥ မိ ဗိ ံး သိ - ရာဇကုမာရ် ပြူကျောက်စာ၊ ကြောင်းရွီ - ၃] ယံ = ယင်း၊ တိ ံပြိး = တိုင်းပြည်၊ ရိမဓနဗူ = အရိမန္တနာပူရ၊ ဥ= ဟု၊ မိ =မည်၊ ဗိ ံး = ဘိ၊ ဖိ၊ သိ = သည် တိဗက်- မြမ္မာ စကားပါ - အသံထွက်အတိုင်း ရွီးထားစွာလို့ ယူဆနိုင်ပါရေ - ရခိုင်(မြမ္မာ)စကားနန့် အလွန် နီးစပ်ပါရေ - ရခိုင်က ပြေလို့ အသံထွက်စွာကို ပြူက ပြီ၊ ရခိုင်က မေ လို့ အသံထွက်စွာကို ပြူက မီ၊ ရခိုင်က သေ(သှေ)လို့ အသံထွက်စွာကို ပြူက သီ ထွက်စွာ တွိရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ရမည်းသင်းနယ်က မိသားစုတစ်ခုကို တွိဖူးပါရေ - ရမည်းသင်းမြို့သူ အိမ်သျှင်မက ‘ယမဲသိင်း’(yamaethin) လို့ အသံထွက်ပါရေ - ဗမာသံအတိုင်းဆိုပါဖိ - ရွာကတက်လာရေ အိမ်ဖော်မချေက ‘ယမေးသိင်း’ (yamaithin) လို့ အသံထွက်ပါရေ - အောက်(ပြည်)သားတိကို အသံထွက်ခိုင်းကေ ‘ယမျီးသိင်း’ (yamyeethin)လို့ ထွက်ပါရေ - လူမျိုးပေါင်းစုံခါ အသံပေါင်းစုံလားပြီးကေ ဗမာသံရေ အမျိုးမျိုးဖြစ်နီခပါရေ - အင်္ဂလိပ်ခေတ် ဖုန်းတော်ကြီးများကျေးဇူး၊ ရေဒီယို ကျေးဇူး၊ တေးခြင်းကျေးဇူး၊ ရုပ်ယှင်ကျေးဇူး၊ ကျောင်းသင်စာ ကျေးဇူး၊ နောက်ဆုံး ဦးနေဝင်းရို့ မြန်မာစာအဖွဲ့၏ မြန်မာ အဘိဓာန်နန့် သတ်ပုံကျမ်း ကျေးဇူးကြောင့် ‘စံ’သံအဖြစ် ပြူသံ လွှမ်းလားပါရေ - (ရွှေတောင် ဆရာလွန်း ကျေးဇူးတိလည်း အများကြီး ပါလီဖို့ ထင်ပါရေ -) မွန်သံက မေသေလောက် ကျေးဇူးပြုလဲ မပြောတတ်ပါ - ရခိုင်လီသံကို ကျောင်းသင်စာက ရိုက်ခတ်တေလို့ ယေအတွက် ပြောစွာ ဖြစ်ပါရေ - သျှမ်းတိ၊ သက်တိ လွှမ်းမိုးရေ အင်းဝခေတ်မာ မြမ္မာစာပီ ရှင်သန်ဖို့ အတန် ကြိုးစားခစွာကို စာပီ ဝါသနာသျှင်တိ သိကတ်ဖို့ ဖြစ်ပါရေ - တောင်ငူခေတ်မာလည်း ယင်းပိုင်လည်းကောင်း ကြိုးစားခစွာကိုလည်း သိကတ်ဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းခေတ်တိကလို့ ဆိုရေ ဗမာကဗျာတိကို ရွတ်ဆိုကြည့်ကေ - ဥပမာ - ‘ဆင့်လောင်းလွမ်းဝှန် ရှိလိမ့်ဟန်ကို၊ တိမ်စွန်လေလျှင်၊ ဖူးရောက်ချင်သည်၊ ငှက်သွင်ပျံကြွ မတတ်သော်ဝ်’ - ဗမာသံနန့် ရွတ်ကြည့်ပါ - ‘လွမ်းဝှန်’၊ ‘ဟန်’ နန့် ‘တိမ်စွန်’ ကာရန် အထာမကျစွာ တွိရပါလိမ့်မေ - ရခိုင်သံနန့် ရွက်ကြည့်ပါ - တည့်တည့်ဝင်လားပါရေ - ယင်းပိုင် သာဓကတိ အင်းဝခေတ်နန့် တောင်ငူခေတ် စာပီတိမာ မကန် ဟိပါရေ - ဆိုခါ ယင်းခေတ်က ဒေနိ ‘ဗမာစကား’ဆိုစွာ မဟိသီးလို့ ပြောနိုင်ပါရေ - ဒေနိ ဗမာစကားရေ ကုန်းဘောင်ခေတ်မာလည်း မဟိပါသီး - ကုန်းဘောင်ခေတ်မာ ရ သံ ပျောက်ပါရေ - ကုန်းဘောင်မင်းဆက်ရေ ရွှေဘို နယ်သားတိ ဖြစ်ပါရေ - သူရို့နယ်က ဇာအသံတိ ရောပါလာမှန်း မသိပါ - နန်းတွင်းမာ အယူသဲလို့ စာတိကို ရွီးထုံး အမျိုးမျိုး ဖျက်ပစ်ပါရေ - (၁၇၅၀)ကစလို့ မွန်တိကို နှိပ်ကွပ်ပါရေ - (၁၈၂၆)မာ တနင်္သာရီက သီးခြားဖြစ်ပါရေ - ပထမ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ စစ်ပွဲမာ အင်္ဂလိပ်ဖက်က ဝင်တိုက်လို့ စစ်အပြီးမာ ဘကြီးတော်ဘုရားက မွန်တိကို ဖိနှိပ်ပါရေ - မွန်စာ၊ မွန်စကားကို အဓမ္မ ဖျောက်ပစ်ပါရေ - (၁၈၅၂)မာ အောက်ပြည်လည်း သီးခြားဖြစ်ပါရေ - အောက်ပြည်ရေ သူ့နည်းနန့်သူ စာပီနန့် စကား ခရီးဆက်ရပါရေ - ပြူအုပ်စုနန့် မွန်အုပ်စု ကြည့်ပျင်ကတ်တေ သဘောဟိပါရေ - ပုံနှိပ်စက်ပေါ်လာပါရေ - ပုံနှိပ်စက်က ရိုက်သမျှရေ အတည်သဘော ဖြစ်လာပါရေ - (၁၈၈၆) မန္တလေးကျဆုံးခါ အောက်သားတိက စာပီ၊ စကားမာ ဗိုလ်ဖြစ်လားပါပျာ - နတ်သျှင်နောင်၏ ရတုထဲ စာသားဖြစ်တေ အထက်က ဥပမာမာ ‘ရှိ’ကို တွိရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - နတ်သျှင်နောင်၏ ဘိုးတော် ဘုရင့်နောင်မင်းလှူဒါန်းတော်မူသော ခေါင်းလောင်းကြီးတစ်ခု ရွှေတိဂုံဘုရားမာ ဟိပါရေ - ယင်း ခေါင်းလောင်းမာ ‘ဟိ’ကို သုံးထားစွာကို တွိနိုင်ပါရေ - ယင်း နတ်သျှင်နောင်လက်ထက်မာ ‘ဟိ’ကနီ ‘ရှိ’ကို ပြောင်းလားရေလို့ ဆိုရဖို့လားမသိပါ - ပုဂံခေတ်ကပင် တစ်လျောက်လုံးမာတော့ ‘ဟိ’ကိုရာ အသုံးပြုခစွာကို တွိရပါရေ - အင်္ဂလိပ်ခေတ်မာ စာပုံနှိပ်စက်တိပေါ် တင်ရေအချိန်မာ စာပျင်ဆရာတိက ခေတ်သတ်ပုံအဖြစ် ပြောင်းပစ်စွာလား မပြောတတ်ပါ - ‘ယှိ’အသံရေ ဇာက ဇာပိုင် ဝင်လာရေ မသိသီးပါ - အရွီးနန့် အသံထွက် ကွဲနီရေအတွက် ပုံမှန်မဟုတ်စွာကတော့ သေချာပါရေ - မန္တလေးအုပ်စုနန့် အောက်သားတိ စာပီတိုက်ပွဲ ဖြစ်စွာကလည်း ယင်းပိုင် ပြဿနာတိကြောင့်ပါ - အပြောစကားနန့် ရွိးဖို့လို့ မန္တလေးအုပ်စုက ပျင်စွာလည်း သူရို့စကားကို အောက်သားတိက အမျိုးမျိုး ပျင်ပစ်တေဆိုပျာ ထွက်ပေါက်ရှာစွာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ရိုးမ အရှိဖက်က မြမ္မာစာရေ ခေတ်အဆက်ဆက်မာ အမျိုးမျိုးသော အထိုးအနှက် အယိမ်းအယိုင်တိနန့် ခရီးဆက်လာရရေလို့ ဆိုရဖို့ ဟိပါရေ - လူမျိုးသေလည်း ယင်းပိုင်ပါပျာ - နာမေရာ ကျန်ရေလို့ ဆိုချင်ပါရေ - သံတွဲနယ်က ရခိုင်လူမျိုးအချို့ကို ဒေနိ သံတွဲနယ်သားတိ ပြောနီရေ စကားမျိုးကို သံတွဲနယ်မာ ပြောလာစွာ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်ပျာလို့ အချို့က ပြောပြထားစွာ ဟိပါရေ - နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ ဆိုကေ ၂၀၁၃ အနှုတ် ၁၀၀၀ - ခရစ်နှစ် ၁၀၁၃ မတိုင်မီကပင် ပြောလာစွာလို့ ဆိုရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ပုဂံခေတ် အနော်ရထာမင်းကြီး လက်ထက် မတိုင်ခင်ကပင် ဖြစ်တေလို့ ဆိုရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ဒေနိ ဗမာစကားနန့် ခပ်ဆင်ဆင်တူရေ စကားကို အောက်ပြည်အောက်ရွာမာ ဟိရေ မွန်တိက လွန်ခသော နှစ်ပေါင်း (၁၆၃)နှစ်ကမှ ပြောဖို့ အစပြုရပါရေ - ပြည်ဖက်နန့် တောင်ငူဖက်က ပြူတိက မြမ္မာမကျ၊ ဗမာမကျ၊ ပြူမကျ ဒေနိအထိ ပြောနီတုန်း ဖြစ်ပါရေ - အထက်အညာသားတိက ဒေနိ အချိန်မာ ပြူသံလွှမ်းသော မြမ္မာစကားကို ပြန်သင်နီရတုန်း ဖြစ်ပြီး တောပိုင်းမာ မြမ္မာစကားပျက်ကို ပြောနီတုန်း ဖြစ်ပါရေ - မွန်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းက မွန်ပျက်တိက ဗမာစကားကို ကြားဖူးနားဝနန့် အားထုတ်ပြောနီတုန်းဖြစ်ပြီး မွန်ပြည်နယ် တောင်ပိုင်းက မွန်တိက မွန်သံ ငေါက်ငေါက်ကြီးနန့် ဗမာစကားကို လိုက်ယောင်နီတုန်း ဖြစ်ပါရေ - သံတွဲနယ်မာ လက်ဟိစကားကို နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်ကပင် ပြောရေဆိုစွာ ယုတ္တိမဟိပါ - အင်္ဂလိပ်ခေတ် ခေတ်ဟောင်းတေး တင်မောင်၊ မေသျှင်၊ ပြည်လှဖေ နားထောင်ကြည့်ပါ - ယင်းသူရို့၏ ရုပ်ယှင်တိ ကြည့်ပါ - ဒေနိစကား မဟုတ်ပါသီး - ရခိုင်ပြည်မာ ဗမာစကား ဇာခါက ဖောက်လာလဲ ဆိုကေ အမရပူရ မင်းများ သိမ်းယူခါကပင် ဖြစ်ပါဖို့ - စကားအရာမာ မပေါက်ကေ ကျွန်ဘဝမာ တစ်ပန်းယှုံးပါရေ - ယေအတွက် စကားပေါက်အောင် အသဲအသန် ကြိုးစားရပါရေ - ရ သံနန့် ပြောကေ အုပ်ချုပ်သူတိ နားမလည် - နားရင်းအုပ်ခံရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ယေအခါ ရ သံကို ဖျောက်ပျာ အုပ်ချုပ်သူတိ အသံကို တုလို့ ပြောရပါရေ - အထူးသဖြင့် နှိပ်ကွပ်မှုရေ (၁၈၁၀)လောက်မာ ပြင်းထန်ပုံရပါရေ - အနောက်ပြည်ဖက်ကို ထွက်ပြီးရေလူနန့် အတန်ခေါင်ရေ အရပ်မာ နီရေလူက လွဲလို့ ရ သံ သိသိသာသာ လျော့လားရေလို့ ထင်ပါရေ - အသတ်သံတိလည်း လျော့လားပါရေ - ယင်းမာ သံတွဲနယ်၏ ထူးခြားချက်ကို သတိပြုသင့်ပါရေ - ဘိုးတော်ဘုရား၏ အမိန့်ပြန်တမ်းတစ်ခု ဟိပါရေ - ဒွာရာဝတီနယ်သည် နိုင်ငံတော်နှင့် ရေမြေမခြား တစ်ဆက်တစ်စပ်ထဲ ဟိရေအတွက်နန့် ယင်းနယ်ကို အခိုင်အလုံ ပြုရဖို့ ဆိုရေ အမိန့်ပါ - စစ်ဌာနချုပ် လုပ်ခိုင်းစွာပါပျာ - တစ်ခါ ဒွာရာဝတီ မြို့ဝန် မောင်အောင် (မြောက်ဦးသား) လက်ထက်မာ အမ်းတောင်ကြားလမ်းကို ဖောက်ပါရေ - အမ်းနယ်ရေ သံတွဲမြို့ဝန် အပိုင်ပါ - သံတွဲနယ်ထဲက လူတိ တပျင်း ပေါ်တာ အဆွဲခံရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - သံတွဲနယ်ကပဲ နှစ်စိုင် သဇင်ပန်းဆက် အမရပူရအထိ လားရပါရေ - ခြေလျင်ထမ်းပျာ လားရစွာပါ - ယင်းအပြင် သံတွဲကို မြေဒူးနယ်က ကုလားတိ ခေါ်လာပြီး ရခိုင်သားတိကို တမင် နှိပ်ကွပ်ခိုင်းပါရေ - ယေအတွက် သံတွဲနယ်မာ လူသူနည်းပါးလားပါရေ - မာန်အောင်၊ ရမ်းဗြဲဖက်တိကို ပြောင်းပြီးကတ်ပါရေ - အနောက်ပြည်အထိလည်း ပြီးကတ်ပါရေ - ကျွန်းတစ်ကျွန်း ဆိုကေ အိမ်ခြေတစ်ထောင်လုံး ထွက်ပြီးပါရေ - ဇာအတွက်လည်း ဆိုခါ အမရပူရက ရခိုင်ပြည် သာသနာပိုင် ခန့်ပျာ ယင်းကျွန်းမာ ယုံးစိုက်ခိုင်းလို့ပါ - ယင်းကျွန်းမာ မူလက ရခိုင်ပြည် (သံတွဲနယ်?) နတ်ချုပ်ဟိပါရေ - နတ်စာရင်း ခေါ်ပါရေ - အကုန်ဖျက်ဆီးပစ်ပါရေ - ယင်းကျွန်းသားတိ အင်္ဂလိပ်ခေတ်မာ ပြန်လာခါ အိမ်ခြေ (၅၀)ရာ ပြန်ရောက်ပါရေ - ကျန်ရေလူတိက ရခိုင်ပြည်အနှံ့မာ ပြန့်နှံ့ နီထိုင်လားကတ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည်မာ ကျန်လစ်တေ လူတိရေ ရ သံ ပျောက်လားပါရေ - အနောက်ပြည်က ပြန်လာသူများရေ အရပ်မာ ရ သံ ပြန်ခိုင်လားပါရေ - ပြန်လာသူ နည်းရေ အရပ်မာ ရ သံ ခိုင်သူပင် ရ သံ ပျောက်လားပါရေ - ထူးခြားချက် နောက်တစ်ခုက သံတွဲနယ်မာ ပြောရေ ဝါကျတိမာ ဗမာစကားလုံးနန့် အစပြုတတ်တေ ကိစ္စပါ - ဥပမာ - ‘ဘာလဲမဟုတ်’ – ‘ဘယ်သူဆိုဟာ မပြောတတ်’ – နားထောင်ကြည့်ကေ ‘ဘာ’ နန့် ‘ဘယ်’ကလွဲလို့ ကျန်စွာ ရခိုင်သံပါ - လွန်ခရေ နှစ်ပေါင်း (၈၀)လောက်က ယင်းအချိန်မာ အသက် (၈၀)လောက် ဟိရေ ဝါကြီးမတိရေ ‘ဘယ်’ကို ‘ဘေ’လို့ အသံထွက်တေလို့ ဒေနိ (၈၅)နှစ် အထက်ဟိရေ ဝါကြီးမတိက ဆိုပါရေ - ဇာကို ပြလဲ ဆိုခါ စကားပြောဆိုမှုမာ ‘ဇာ၊ အစွာ’သုံးပြီး ပြောကေ အုပ်ချုပ်သူတိ နားမလည်လို့ တစ်ခွန်း ပြောင်းပြောစွာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည်အခြားဒေသတိမာ ဗမာစကားတတ်တေ အောက်ခြေ အစိုးရဝန်ထမ်း ယင်းအတိုင်း အေခု ပြောနီပါရေ - ရန်ကုန်ရောက်စ ရခိုင်တိလည်း ယင်းအတိုင်း ပြောပါရေ -   
• …………………………………………….
• @@@@@@@@@@@@@ 15 အင်္ဂလိပ်တက်စမာ အခွန် အတုပ် မတရားကြီးလို့ သံတွဲနယ်က လူတိ (လူငယ်တိ?) ဗမာမင်း နယ်ဖက်ကို ခိုလှုံကတ်စွာ ဟိပါရေ - အင်္ဂလိပ်က လူခွန်ကောက်ပါရေ - မဆောင်ကေ လူမွဲအဖြစ် သတ်မှတ်ပျာ ပေါ်တာ ဆွဲပါရေ - ဗမာမင်းက အိမ်ထောင်ခွန် ကောက်ပါရေ - အိမ်ထောင်တစ်ခုမာ အလုပ်သမားဝင်လုပ်နီကေ ပြီးပါပျာ - အင်္ဂလိပ်က အခွန် လျော့ပီးခါမှ ပြန်လာကတ်စွာ တွိပါရေ - ထွက်လားပြီး ဆယ်နှစ်နန့်လောက်ကြာမှ ပြန်လာကတ်စွာ တွိရပါရေ - ယင်းလူတိကို အင်္ဂလိပ်က ဗမာစာရင်း သွင်းပစ်ပါရေ - အနောက်ပြည်က ပြန်လာရေ လူတိကိုလည်း ဗမာစာရင်းသွင်းပစ်ပါရေ - အသစ်တိုးသမျှ ဗမာ ဖြစ်လားပါရေ - ဗမာစာရင်းအသွင်းခံထားရရေ လူနန့် အိမ်ထောင်ကျကေလည်း ဗမာစာရင်းထဲ ရောက်လားပါရေ - အုပ်ချုပ်သူရို့နန့် အဆင်ပြေအောင် ဆက်ဆံဖို့အတွက် ဗမာစကား အရေးပါပါရေ - ယင်းအပြင် အင်္ဂလိပ် တက်စမာ သံတွဲနယ်ရေ အလွန်သောင်းကျန်းသောနယ်ဖြစ်ပါရေ - သံတွဲ ပထမ မြို့ဝန် အင်္ဂလိပ်စစ်ဗိုလ်ရေ ပုန်ကန်သူ သံတွဲသား ရခိုင်တိ လက်ချက်နန့် တိုက်ပွဲကျပါရေ - သုံးကြိမ်လောက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပုန်ကန်ပါရေ - မအီ ရဲစခန်း တစ်ခုလုံး ပြုတ်ပါရေ - သုံးကြိမ်မာ နှစ်ကြိမ်ကို ဖုန်းကြီးတိ ဦးဆောင်ပါရေ - မြေဒူးကုလားတိကို အင်္ဂလိပ်က ဆက်လက် သိမ်းမွီးထားပါရေ - နီရာကောင်းတိ ပီးပါရေ - သံတွဲမာ စစ်ဌာနချုပ်ထားပါရေ - ယေပြီးကေ ဂွက လူတိကို ဗမာလို့ စာရင်းပြပါရေ - သံတွဲကို ဗမာကပြားလို့ စာရင်းပြပါရေ - တစ်နှစ်ပြီး တစ်နှစ် လူဦးရွီစာရင်းမာ ဗမာဦးရွီ တိုးတိုးပြပါရေ - ရခိုင်တစ်ပြည်လုံးကို ယေပိုင် ပြစွာပါပျာ - စစ်တွေခရိုင်မာ (၁၉၂၁?) စာရင်းမာ ဗမာ (၉၀၀၀၀) ပြထားပါရေ - စိုင်းစားကြည့်ပါဖိ - သံတွဲနယ်မာ ရခိုင်ဦးရွီ လျော့လျော့ လားပြီး ဗမာဦးရွီ တက်တက်လာပါရေ - နောက်ဆုံး ဗမာက (၃၀၀၀၀)နီးပါး၊ ရခိုင်က (၂၀၀၀၀)နီးပါး ဖြစ်လာပါရေ - ကျောက်ဖြူခရိုင် ဂေဇက်တီးယားက မထွက်လို့ မပြောတတ်ပါ - သို့သော် အမ်းတစ်နယ်လုံးကို ဗမာလုပ်ထားပါရေ - လူတစ်သောင်းပါ - ဂွမာ ရခိုင်ကို (၆) ယောက်ရာ စာရင်းပြပါရေ - (၁၉၃၀)ခုနှစ်လောက်မာ ဆာပေါ်ထွန်း - ဆာထွန်းအောင်ကျော်ရို့ အာဏာရလာခါမှ အခုသားက ဗမာတိ အားလုံး ရခိုင်ပြန်ဖြစ်လားပါရေ - ဗမာပျင်စွာ မဟုတ်ပါ - အင်္ဂလိပ်ပျင်ခစွာပါ - ရခိုင် ဗမာ ခွဲနည်းကို သံတွဲ ဂေဇက်တီးယား (၁၉၁၇)မာ ရွီးထားပုံကို တင်ပြပါမေ - ကျွမ်းကျင်သူ အရာယှိများကို ခန့်ထား၍ ရခိုင် ဗမာ ခွဲပါရေလတ် - အရုပ်အရည် လှပသောသူ၊ အရပ်အမောင်း ကောင်းသူ၊ အသားဖြူသူ၊ ကိုယ်နှုတ်အမူအရာ ယိုင်ကျေးသူများကို ဗမာစာရင်းမာထည့် - အရုပ်ဆိုးသူ၊ အရပ်အမောင်းတိုသူ၊ အသားမည်းသူ၊ ကိုယ်နှုတ် အမူအရာ ကြမ်းတမ်းသူများကို ရခိုင်စာရင်းမာထည့် ဆိုပျာ ခွဲပါရေလတ် - ယင်းအပြင် သံတွဲရေ သီးခြားလွတ်လပ်သော တိုင်းပြည်ဖြစ်တေ - မလွတ်လပ်သော အချိန်မာ ဗမာပြည်ဖက်က ပြည်ပြီး မင်းညီမင်းသားများ စိုးမိုးအုပ်ချုပ်ရာ နယ်မြေဖြစ်တေလို့ ရွီးထားပါရေ - ရခိုင်ဘုရင်၏ နယ်ချဲ့မှုကို မကြာခဏ ခံရရေ - သံတွဲမြို့လွန်ကေ ရခိုင်နယ်နိမိတ်ကုန်ဆုံးရေ - ဗမာနယ်ဖြစ်လားပျာလို့ ဆိုထားပါရေ - မင်းဗာကြီး အကြောင်းလည်းမပါ - နရနုမင်းအကြောင်းလည်း မပါ - စောယိုင်မိ ဘုရင်မ အကြောင်းလည်း မပါ - စန္ဒြားမင်းအကြောင်းလည်း မပါ - အရာလူမျိုးတိမာ ပိုဆိုးပါရေ - ဟင်္သာတနယ်မာ မွန် (၉၀၀၀၀) ဟိစွာကနီ အနှစ် (၂၀)အကြာမာ မွန် (၁၀၀၀၀)ရာ ကျန်ပါပျာ - (၈၀၀၀၀)ကို စာရင်း ဖျောက်ပစ်လိုက်ပါရေ - ဗမာစာရင်းမာ လေးဆလောက် တိုးပစ်လိုက်ပါရေ - ယင်းချင့်တိက အင်္ဂလိပ် စနက်ပါ - လုပ်ကြံဇာတ်လမ်း ဇာနှစ်မျိုးလုပ်ပျာ လူထုကြားထဲ ဖြန့်ပစ်လဲ မပြောတတ်ပါ - သွီးခွဲရေ နီရာမာ နယ်ချဲ့မှန်ကေ အလွန်တော်ကတ်ပါရေ - အင်္ဂလိပ်ခေတ်မာ ပတ္တမြားဒေဝီ စောမဲကျီကို ရခိုင်ဘုရင်က မတရားသတ်ဖြတ်ပစ်တေ ဇာတ်လမ်း ခေတ်စားလာပါရေ - အလောင်းက ရေဆန်တက်ရေ - နောက်နတ်ဖြစ်လားပြီးကေ ကိုယ်ထင်ပြရေ - ယင်းကြောင့် ကျွန်းတစ်ကျွန်းကို အပိုင်စားပီးရေစသေဖြင့် ဇာတ်လမ်းကို ကြားဖူးပါရေ - ယင်းဇာတ်လမ်းရေ ဗမာပြည်က စောမွန်လှ ဇာတ်လမ်းကြောရိုးအတိုင်း လုပ်ကြံထားစွာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ဘုရင်ကလည်း ဇာတ်လမ်းအသီးသီးအရ မင်းပင်၊ မင်းဖလောင်းနန့် မင်းခမောင်း တစ်ဆက်ကျော်စီ ဖြစ်နီပါရေ - ဦးရာဇ်တောင်စာတီထဲမာ အချေကို ပိတ်ပျာ စတေးပစ်တေလို့ ဆိုသော ဇာတ်လမ်းလည်း ဟိပါသီးရေ - စောမဲကျီဆိုသော မိဖုရား ဟိခပါရေ - ခပ်ငယ်ငယ်မာ ကံကုန်ပါရေ - ရမ်းဗြဲကျွန်းသူ ဖြစ်လို့ ထင်ယှားပါရေ - ကျွန်းသူမဖြစ်လို့ အလုပ်ကောင်းလုပ်ပါရေ - ခရီးလားပါရေ - ဘုရားတည်ပါရေ - လူသိများပါရေ - ယေအတွက် ယင်းနာမေ အေခုအထိ ကျန်ပါရေ - သို့သော် အကျွန်ရို့ ကြားကြားနီရရေ စောမဲကျီ ဇာတ်က ဖြစ်နိုင်စရာ မဟိပါ - မဖြစ်နိုင်ရေ အဓိက အချက်က မင်း၊ မိဖုရား စရေ တော်ဝင်မိသားစု ကွယ်လွန်ကေ မြေမြှုပ်သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း မပြုရပါ - မီးသင်္ဂြ ိုဟ်ပြီး ကန်မာ အရိုးပြာကို ချပစ်ပါရေ - အကယ်၍ အပြစ်အလျောက် စီရင်ဖို့ဆိုကေ ရခိုင်မာ ဥပဒေ ဟိပါရေ - အိမ်ထောင်ရေး ဖောက်ပြန်ဖို့၊ မိဖုရား၊ မင်းသမီး ဖောက်ပြန်ဖို့ ဆိုကေ ယင်း အမျိုးသမီးနန့် ဖောက်ပြန်သူ နှစ်ဦးရေ လက်ထပ်ယူရပါရေ - ယေပြီးခါ ယင်း လင်မယားကို ဒုံး အစုမာ သွင်းပါရေ - ဒုံးရွာမာ လားနီရပါရေ - သတ်မပစ်ပါ - ယင်းချင့်က ဒုတိယ အချက်ပါ - တတိယ အချက်က မင်းပင်ဖြစ်စီ၊ မင်းဖလောင်းဖြစ်စီ၊ မင်းခမောင်းဖြစ်စီ မင်းဆိုးမင်းညစ်တိ မဟုတ်ပါ - နိုင်ငံပြု မင်းတိပါ - ဥပဒေကို လေးစားလိုက်နာရေ မင်းတိ ဖြစ်ပါရေ - အင်္ဂလိပ်နန့် အင်္ဂလိပ်လက်ကိုင်တုတ်တိ ဇာတ်ကလို့ပင်ဖြစ်စီ ယင်း ဇာတ်လမ်းကို ဝါဒဖြန့်ပစ်ခပါရေ - အသျှင်မ စောမဲကျီ မိဖုရားကြီးကို စင်စစ်မာ သိက္ခာချစွာ သက်သက်သာ ဖြစ်ပါရေ - တစ်နည်းဆိုကေ ရမ်းဗြဲကျွန်းသူတိကို သိက္ခာချစွာသာ ဖြစ်ပါရေ - တစ်ဖက်မာ ရခိုင်ဘုရင်တိကို ဘီလူးသဘက်ပိုင် မြင်စီပါရေ - ယင်းဇာတ်လမ်းပါ မင်းနာမေကို တစ်ယောက်တစ်မျိုးစီ ပြောနီစွာကိုက ခိုင်မာမှုကို လျော့ကျစီပါရေ - နယ်ချဲ့မှန်ကေ ဝါဒဖြန့်ချီရေးလုပ်ပြီး သွီးခွဲခလောက်ဆန်စွာမာ အလွန်တော်ပါရေ - ရာဇဝင်မာ ကမ်းယံဆိုရေ နာမေတစ်ခု တွိရစွာနန့် တောင်ပိုင်းက ရခိုင်တိကို ကမ်းယံတိလို့ နာမေတပ်ပစ်လိုက်ပါရေ - ရမ်းဗြဲက ရခိုင်တိကိုလည်း ကမ်းယံတိလို့ပင် နာမေတပ်ပစ်လိုက်ပါရေ - တောင်စိုင် တစ်ရိုး ကမ်းယံဆိုး ဆိုပြီးကေလည်း စာချိုးပစ်လိုက်ပါရေ - မဟာသမ္မတမင်းရေ ကမ်းယံဖြစ်လို့ ဖြုတ်ချခံရစွာလို့လည်း ဆိုပစ်ပါရေ - ဗမာမြို့ဝန်ခေတ် တော်လှန်ရေး မအောင်မြင်ရခြင်းမာ ယင်း ကမ်းယံမင်းမျိုးကို ပြန်မတင်ချင်လို့ ဖြစ်တေလို့ ဝါဒဖြန့်ပါရေ - ငသံတွေကို တလိုင်းမျိုးလို့လည်း ဆိုပါရေ - ယင်းပိုင် ဆိုစွာရေ နန်းလုချင်သူဖြစ်လို့ စိတ်နာနာနန့် ဆိုရေလို့ ပြောနိုင်သော်လည်း သားတော် ချင်းပျံမင်း၏ တော်လှန်ရေးကို ထိခိုက်စီအောင် ရည်ရွယ်ပြောဆိုလိုခြင်းက အဓိကဖြစ်ပါရေ - တစ်ချိန်ထဲမာ ဝိဇယ - အောင်ဇေယျ ညီနောင် ဇာတ်လမ်းကို ခင်းကတ်ပြန်ပါရေ - နဂိုက ကံရာဇာကြီး - ကံရာဇာငယ် ဇာတ်လမ်းခင်းထားစွာကို ပံ့ပိုးရေ သဘောဖြစ်ပါရေ -သျှာသျှူဂျာ ဇာတ်လမ်းမာ နိုင်ငံရေး အနှစ်သာရ ကင်းမဲ့လားအောင် သျှာသျှူဂျာ သမီး ကုလားမတိကို ရခိုင်ဘုရင်က သိမ်းယူရေလို့ ဆိုပြန်ပါရေ - အိမ်တွင်းပုန်းကုလားမတိကို ‘အလေလိုက် လမ်းသလား’ခွင့် မဟိရေ ဘုရင်က ဇာအချိန်မာ မြင်ခီပါဖို့ချင့် - ယင်းပိုင် သွီးခွဲမှုမျိုးတိကို အများကြီးလုပ်ပစ်ခပါရေ - သံတွဲနယ်မာ ဇာပိုင်ဇာတ်လမ်းတိ ခင်းပစ်ခရေ ဆိုစွာ သေချာမသိပါ - မြောက်ဦးမာတောင် တဝဂူဇာတ်လမ်း ဟိပါရေ - အိန္ဒိယက ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ကို ယူထားစွာ ဖြစ်ပါရေ - နရနုမင်း - စောယိုင်မိ မိဖုရားဇာတ်လမ်းကိုလည်း ယင်းပိုင် ခိုင်မာမှု ဟိယင့်လားလို့ စိုင်းစားကြည့်ရပါရေ - သမိုင်းကြောင်း အချက်အလက်တိနန့် သံတွဲခရိုင် မြို့တောင် ဘုရား ကြီးပြားစာများက သက်သေခံနိုင်ပြီးကေ စစ်ပြီးစ နိုင်ငံတစ်ခုကို နရမင်း ပြန်လည်တည်ဆောက်တေ Trend ကို ကြည့်လို့ဟိကေ ယင်းဇာတ်လမ်းကို လက်ခံနိုင်စရာ အကြောင်းဟိပါရေ - ယိုင်ယိုင်ချေ သွီးခွဲမှုတိကတော့ မကန်ပါ - သံတွဲနယ်သားရေ ဗမာတိဖြစ်လို့ စာတော်ရေ ဆိုစွာမျိုးတိ ဖြစ်ပါရေ - စာတော်ရေလို့ရာ ပြောစွာ ကျောင်းကျခါ မတည်ပီးပါ - အထက်တန်းကျောင်းကို သံတွဲသားရို့ မိမိဖာသာ ထူထောင်ရပါရေ - သံတွဲမာ အစိုးရကျောင်း မဟိကေလည်း ခရစ်ယာန် သာသနာပြုကျောင်း ဟိပါရေ - အင်္ဂလိပ် ဘုရားကို ရှိခိုးရလိမ့်မေလို့ ရခိုင်တိ အများစုလားမတက်ပါ - နပ်ယောင်ကားလုပ်ပျာ လားတက်တေ လူတိ အနည်းငယ် ဟိပါရေ - ကျောင်းတက်တေ - ခရစ်ယာန်ထဲမဝင် - ဆရာကြီး ဦးကျော်ရင်ရေ ယင်း သာသနာပြု ကျောင်းထွက်လို့ ကြားဖူးပါရေ - ယင်းကျောင်းမာ အောက်ဗမာပြည်ဖက်က ကရင်ချေတိ အများအပြားလာတက်ပါရေ - အသျှိုချင်းတိကိုလည်း နောင်အခါ စည်းရုံးလို့ ရပုံပေါ်ပါရေ - ဘာသာရေးအရ သွီးခွဲမှုရေ နယ်ချဲ့ရို့၏ လက်သုံးတော်ဆီး ဖြစ်ပါရေ - ကရင်တိ အထူးခံရပါရေ - မွန်ထဲမာလည်း ခရစ်ယာန်ဖြစ်လားရေလူ မကန်ပါ - ချင်းကတော့ ပြောမနီကေ့ဖိ - ရခိုင်လူမျိုးက ကျောက်ဆောင်ပိုင် မာပါရေ - ဘာသာလုံး၀ အပြောင်းမဟိ - ယေအခါ လူအတော်များများကို ဗမာစာရင်းသွင်းပစ်ပါရေ - သမိုင်းမာ ရိုးတိုးရိပ်တိတ် ဟိခဖူးရေ ဇာတ်လမ်းချေတိကို နားစွင့်ပျာနာ အတည်ပေါက် ပျင်ပစ်ပါရေ - ဝေသာလီခေတ်ကပင် ရမ်းဗြဲကျွန်းကို မူစလင်ရောက်တေ ဆိုရေ ဇာတ်လမ်းမျိုး ဆိုကေ သူရို့ ကောင်းကြိုက်ပါရေ - စစ်တွေမာ ဗုဒ္ဓောမော်ကို ဗဒါမာကန် ဆိုပျာ ကုလား သိမ်းထားစွာမျိုးကို သူရို့ သဘောကျပါရေ - သံတွဲမာ သာသနာမြေပေါ် ဗလီဝင်ဆောက်ထားစွာတိကို ဖော်ချမ်မာ ဓာတ်ပုံတိမာ တွိရပါဖို့ - အလားတူ ဆူးလေဘုရားမာဆိုကေ စေတီရံလည်း မဟိ၊ သိမ်လည်း မဟိပါပျာ - ဗလီကြီးတည်ထားပါရေ - ရန်ကုန်က မွန်ဘုရား အတန်များများရေ ယင်းပိုင် ပုရဝဏ်တိ မဟိလိုက်ပါပျာ - သိမ်ကြီးဈီးနားက စေတီလည်းသော့ အဖျက်ခံရပါရေ - ယင်းသိမ်းယူမှုတိအတွက် သမိုင်းကြောင်း ရွီးပီးဖို့လည်း အင်္ဂလိပ်ရို့ ဝန်မလီးပါ - ဆူပူ ရန်ဖြစ်နီကတ်ကေ အအုပ်ချုပ်ခံတိ စည်းလုံးမှု မဟိရေအတွက် သူရို့ဖက်ကို မလှည့်နိုင်ပျာ ဖြစ်လို့ ဇာပိုင် ပြဿနာ ရှာရဖို့လဲ အမြဲချောင်းနီပါရေ -
• ------------------------------------------------------------- 
• @@@@@@@@@@@@@ 16  
• သွီးခွဲရေ လုပ်ကြံဇာတ်လမ်းတိကို ဂွမြို့နန့် ပတ်သက်လို့ တွိရပါရေ - ဂွမြို့ကို သက္ကရာဇ် (၈၉၀)မာ ရွှေဘိုသားတိ လာတည်စွာလို့ ဆိုထားရေလို့ - နောက် - ဂွသားတိကို ရခိုင်ဘုရင် ရေတပ်က လာလာဖမ်းပြီး ကျွန်အဖြစ် ရောင်းစားကြောင်း၊ ယေအတွက် ကင်းရုံလို့ ခေါ်ရေ ရပ်ကွက်တစ်ခု ဂွမာ အေခုအထိ ဟိကြောင်း ဆိုထားရေလို့ ဆရာသမားတိပါးက သိရပါရေ - ကင်းရုံ ဇာတ်လမ်းကို မယှင်းတတ်ပါ - ဖြစ်နိုင်မဖြစ်နိုင် မိမိဖာသာ စိုင်းစားကတ်ပါ - သက္ကရာဇ် (၈၉၀) ဇာတ်လမ်းကတော့ လွယ်ပါရေ - ယင်း အချိန်ရေ ခရစ်နှစ် (၁၅၂၈) ဖြစ်ပါရေ - အရှိဖက်မာ မွန်မင်း သုသျှင်တကာ ရွက်ပိ နန်းစံပါရေ - နန်းတက်ပြီး နှစ်နှစ်အကြာပါ - အင်းဝမာ သျှမ်းမင်း သိုဟန်ဘွား နန်းစံနီပါရေ - နန်းတက်ပြီး တစ်နှစ်အကြာပါ - တောင်ငူမာ မင်းကြီးညိုပါ - နောက်နှစ်နှစ်အကြာမာ တပင်ရွှေထီး နန်းတက်ပါဖို့ - နောက်သုံးနှစ်ကြာကေ မြောက်ဦးမာ မင်းပင် (မင်းဗာကြီး) နန်းတက်ပါဖို့ - မင်းပင်အကြောင်းက အားလုံးသိရေ အတိုင်းပါပျာ - သံတွဲစားအဖြစ်ကနီ ဘုရင်ဖြစ်လားစွာပါ - အိန္ဒိယကို ပညာတော်သင် လားခရရေ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါရေ - ဘုရင်ဖြစ်ခါ အသက် (၄၀)ကျော်ပါပျာ - သံတွဲစားဘဝမာ အိန္ဒိယက ရလာရေ ပညာကို အသုံးချပျာနာ သံတွဲနယ်ကို ပြုစုတည်ဆောက်ခရေ ပုဂ္ဂိုလ်ပါ - သံတွဲစားဘဝမာ ဇာလောက်တန်ခိုးကြီးလဲ ဆိုကေ သီဟိုဠ်ကို စွယ်တော်ဖူးဖို့ ရေတပ်နန့်လားပါရေ - စကားလှအောင် စွယ်တော်ဖူးရေ ဆိုစွာပါ - သီဟိုဠ်ပြည်တွင်း စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး အရေးအခင်းတစ်ခုအတွက် လားရစွာ ဖြစ်ပါဖို့ - အပြန်မာ အံတော်ပင့်လာပျာ သံတွဲမာ အံတော်စေတီ တည်ပါရေ - နန်းမတက်မီ သုံးနှစ်ကာလမာ မင်းပင်၏ ရာထူးသည် သံတွဲစားအဖြစ်သာ ဟိလီပါဖို့ - သံတွဲစား အပိုင်သည် အမ်းနယ်ကနီ မော်တောင်၊ ဟိုင်းကြီး၊ ပင်လယ်ပြင် ကိုးကိုးကျွန်းအထိ ဖြစ်ပါရေ - ကျိန္တလီသည် တောင်ခွင်စား အပိုင် ဖြစ်ပါရေ - တောင်ခွင်စား ဆိုစွာက အမ်းစား၊ မအီစား ဆိုရေပိုင် သံတွဲစား သံတွဲမင်း၏ လက်အောက်ခံ မင်းငယ်တိ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းလောက်တန်ခိုးကြီးရေ မင်းပင်ပိုင်နက် အလယ်ခေါင်တည့်တည့်မာ အင်အား ချိနဲ့လှရေ မွန်မင်း၊ သျှမ်းမင်း၊ တောင်ငူမင်း အသူက လူလွှတ်ပြီး မြို့တည်ပါဖို့လဲ - အင်္ဂလိပ်က ဂွကို သုံးရွာ ခွဲပစ်ပါရေ - နှစ်ရွာကို ပုသိမ်မြို့နယ်ထဲမာ ထဲ့ပါရေ - တစ်ရွာကို ဂွ(ယင်းအခါက ကျိန္တလီ သို့မဟုတ် သံတွဲ တောင်ပိုင်း) မြို့နယ်ထဲ ထဲ့ပါရေ - ချောင်းတစ်ခု ခြားစွာနန့် တိုင်းအားဖြင့် သီးသန့် ဖြစ်လားစီပါရေ - ယင်း ဂွဇာတ်လမ်းရေ အမှန်က ဗမာ မြို့ဝန်ခေတ်မာ စပါရေ - အင်္ဂလိပ်မြန်မာ ပထမစစ်ပွဲ ဖြစ်တေ အချိန်မာ သံတွဲ မြို့ဝန်က မောင်အောင်ပါ - ရခိုင်-ဗမာ ကပြားပါ - မောင်အောင်၏ ပိုင်နက်ရေ ရခိုင်ဘုရင်ခေတ်က အတိုင်းပါပျာ - သို့သော် အင်္ဂလိပ်စစ်မတိုက်လာခင်မာ ကပ်လို့ ကျိန္တလီ တောင်ဘက်ပိုင်းကို ပုသိမ်စားနယ်ထဲ ဖဲ့ထဲ့လိုက်ပါရေ - ကျိန္တလီမြစ်ထိုဖက်ကမ်းကိုပါ - ရန ္တပိုစာချုပ်ချုပ်ခါ ယင်းအပိုင်းကို အင်္ဂလိပ်က ပြန်တောင်းလို့ ရခိုင်ပြည်ထဲ ပြန်ဝင်လာပါရေ - သုံးနှစ်လောက် ဗမာပိုင် ဖြစ်လားရေ သဘောပါ - ယင်းနယ်သားတိကို အင်္ဂလိပ်က ဗမာစာရင်းသွင်းပါရေ - (၁၈၅၂) အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ဒုတိယစစ်ပွဲပြီးခါ ယင်း အပိုင်းကို ပုသိမ်ခရိုင်ထဲ အင်္ဂလိပ်က (၁၈၅၃)မာ ပြန်ထဲ့ပစ်လိုက်ပါရေ - (၁၁)နှစ်ကြာခါ ကျိန္တလီနန့် ဂွချောင်းအကြားနယ်မြေကို ရခိုင်သို့ ပြန်ပီးပါရေ - (၁၈၉၃)ခုနှစ်ကျမှ ကျောက်ချွန်းအထိ နယ်မြေကို ပြန်ရပါရေ - ယင်းနယ်မြေကို အသူတိက ပြန်တောင်းလို့ ရစွာပါလဲ - သုတေသန ပြုကတ်ဖို့ ကောင်းပါရေ - ယင်းနယ်မြေတိကဝါ ဇာအတွက် ရခိုင်ပြည်အထဲ ပြန်ဝင်လာပါလဲ - သုတေသန ပြုကတ်ဖို့ ကောင်းပါရေ - သုတေသန မျက်စိနန့်မဟုတ်ပဲ ရိုးရိုးချေကြည့်ကေ ရခိုင်ဖြစ်လို့ ရခိုင်ပြည် အဖြစ်ပဲ နီချင်ကတ်လို့ မြင်နိုင်ပါရေ - အေခုအထိ ဧရာဝတီတိုင်းအထဲက ဗင်္ဂလားပင်လယ်အော် ကမ်းခြီသားတိ ရခိုင်ဖြစ်နီစွာမာ ဂွနယ်ကို ဗမာလုပ်ပစ်ခစွာကတော့ အင်္ဂလိပ်အလွန်လို့ပဲ ဆိုရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - အင်္ဂလိပ်ရေ အမ်းနယ်ကိုလည်း (၁၈၃၃) ခုနှစ်မာ သံတွဲနယ်ထဲက ခွဲထုတ်ပစ်ခပါရေ - ဂွနယ်က ကင်းရုံ ဇာတ်လမ်းရေ ဒေဖက်ခေတ်မာ ပေါ်ထွက်လာစွာ ဖြစ်ပါရေ - ပါတီကြီးတစ်ခုက ဂွမြို့နယ် ဖြစ်စိုင်သမိုင်းကို ရွီးခါ ပါလာစွာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်ဘုရင်က ဂွသားတိကို ကျွန်ဖမ်းရောင်းစားရေလို့ ဆိုစွာကို ကြည့်ကေ ရခိုင်ဘုရင်တိ ယင်းလောက်လောက် စီးပွားရေး မသောင်းကျန်းနိုင် ဆိုစွာ သာမန် စိုင်းစားကေပင် သိနိုင်ပါရေ - မြောက်ဦးမာ ကျွန်ဈီးကွက် ဟိပါရေ - ဝယ်ရေ လူတိက ဒတ်ခ်ျတိဖြစ်ပြီး အင်ဒိုနီးရှားက စိုက်ခင်းတိမာ ခိုင်းဖို့ ဝယ်စွာ ဖြစ်ပါရေ - ယင်းခေတ်က နိုင်ငံတိုင်းမာ ကျွန်ဈီးကွက် ဟိစွာပါပျာ - ကိုယ့်လူမျိုးကို ဖမ်းမရောင်းတတ်ကတ်ပါ - ရခိုင်လူမျိုးကို ရောင်းကေလည်း ဝယ်ဖို့ မဟုတ်ပါ - ကျွဲပိုင် နွားပိုင် ခိုင်းလို့ ကောင်းရေ ကုလား၊ ကပ္ပလီရို့ကိုသာ ရောင်းကုန်အဖြစ် သုံးလို့ရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - အေခု လုပ်တေ ပုံစံက ဂွသားရေ ဗမာဖြစ်လို့ ကျွန်အဖြစ် ရောင်းပစ်တေလို့ ဆိုချင်ရေ သဘော ဖြစ်ပါရေ - မြန်မာ သမိုင်း ကော်မီသျှိင်က ယင်း ဖြစ်စိုင်သမိုင်းကို ကိုးကားထားစွာ ဟိပါရေ - ယင်း သမိုင်းကော်မီသျှိုင်က စာတမ်းမာ နောက်ထပ်လို့လည်း အသျှင်စန္ဒမာလာ လင်္ကာရ၏ ရခိုင်ရာဇဝင်သစ်ကျမ်းကို ရည်ညွှန်းကိုးကားပြီးကေ ရခိုင်ဘုရင်က ချင်း(ခမီး)တိကို ကျွန်အဖြစ် ဖမ်းပြီးရောင်းစားရေလို့ ဆိုပြန်ပါရေ - ရခိုင်ရာဇဝင်သစ်ကျမ်းမာ ရှာကြည့်ရေအခါ ရခိုင်က ချင်းကို ကျွန်ဖမ်းရောင်းစွာ မဟုတ်ပဲ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုဖြစ်တေအခါ ချင်းအရိုင်းတိက ရခိုင်တိကို လာဖမ်းပြီး ကျွန်ပြုရေ မှတ်တမ်းကိုရာ တွိရပါရေ - ပြောင်းပြန်လုပ်ပျာ စာတမ်း ရွီးထားစွာ ဖြစ်ပါရေ - သံတွဲနယ်မာ အင်္ဂလိပ်ခေတ်အတွင်းက ဗမာမင်းပိုင်နက်က ချင်းအရိုင်းတိ လူဝင်ဖမ်းလို့ ရခိုင်သား ၁၀၀ လောက်ပါလားရေ မှတ်တမ်း ဟိပါရေ - ရခိုင်သားရေ ကျွန်ပြုတတ်တေ အလေ့အထ မဟိပါ - သို့သော် အစေခံကို သို့မဟုတ် လက်အောက်ခံ ဝန်ထမ်းကို ကျွန်လို့ ခေါ်ရေ အစိုင်အလာ ဟိပါရေ - ဥပမာ - မင်းကျွန် - ရွာတိမာ မင်းကျွန် (သံတွဲနယ်မာ မင်းညွိုလို့ အသံပြောင်းပြောပါရေ) အသင်း၊ အပျိုလူပျို အသင်းဆိုပျာ အေခုထိ ဟိကတ်ပါရေ - ရခိုင်ပြည်မာ သုံးရေ ‘ကျွန်’စကားလုံး၏ အဆင့်ကို သတိပြုနိုင်အောင် ဆိုလိုက်ခြင်းဖြစ်ပါရေ - သွီးခွဲမှုတိကို အမြဲ သတိဟိကတ်ဖို့ လိုပါရေ - ဂွနယ်ရေ ဗမာဖြစ်ကြောင်း တည့်တည့်ပြောထားစွာက ၁၉၁၂ခုနှစ် သံတွဲ ဂေဇက်တီးယားမာ ဖြစ်ပါရေ - သံတွဲ တောင်ဘက်ရေ ရခိုင်မင်းက နယ်ချဲ့ရာမာ အများဆုံးရောက်တေ နယ်နိမိတ်ဖြစ်တေလို့ ဆိုပါရေ - ဆိုလိုစွာက သံတွဲသေပင်လျှင် ရခိုင်နယ်မဟုတ်၊ ရခိုင်မင်းတိက ကိုလိုနီ အဖြစ် သိမ်းပိုက်ခစွာရာလို့ ဆိုချင်စွာ ဖြစ်ပါရေ - သံတွဲ တောင်ဖက်ကို လားကေ ရခိုင်ရွာ တစ်ရွာလည်း မဟိပျာလို့ ဆိုထားပါရေ - ၁၈၈၀ ခုနှစ် ဂေဇက်တီးယားကတော့ သံတွဲနယ်က တိုက်နယ်အများစုကို ရခိုင်တိ နီထိုင်ကတ်တေလို့ ဆိုထားပြီး ဆတ်သွားရွာမာ ဗမာလူမျိုးတိ နီရေ - ဂွရွာမာ ဗမာလူမျိုးတိနီရေ လို့ အတိအလင်း ရွီးပါရေ - ရဟိုင်းကို ကျခါ ရခိုင်လူမျိုးတိ နီရေလို့ ဆိုပါရေ - သံတွဲမာ ရခိုင်လည်း ဟိရေ - ဗမာလည်း ဟိရေ လို့ ရွီးပါရေ - ဆိုလိုရင်းကို ထုတ်ကြည့်ကေ ၁၈၈၀ ခုနှစ် ဂေဇက်တီးယားက ဗမာစကား(ယောင်ယောင်) ပြောနီရေ ဒေသတိက လူတိကို ဗမာလူမျိုးလို့ သတ်မှတ်လိုက်တေ သဘော ဖြစ်တေလို့ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်ပါရေ - ယင်း အချိန်က ဆက်သွားနန့် ဂွကလွဲလို့ သံတွဲနယ်က တိုက်နယ် အများစုရေ ရခိုင်စကား ပြောကတ်တေလို့ သိနိုင်ပြီး သံတွဲမြို့ပေါ်မာ အချို့ ဗမာစကားပြောလျှက်ဟိရေလို့ ဆိုနိုင်ပါရေ - မြေဒူးမူစလင်တိကတော့ အစကပင် ဗမာစကားပြောစွာ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်လူမျိုးတိအထဲကလည်း ဗမာစကား လိုက်ပြောလာကတ်တေ သဘောကို တွိရပါရေ - ၁၉၁၂ ခုနှစ် ဂေဇက်တီးယားမာကျခါ အတော်ကြီး ကပြောင်းကပြန်လုပ်ထားပျာ ဖြစ်ပါရေ - သံတွဲခရိုင်သားရေ မူလက ဗမာရာ - ရခိုင်ပြည်ထဲရောက်ပြီး ရခိုင်တိနန့် အပေါင်းအဖော်လုပ်လို့ ရခိုင်သံ၊ ရခိုင်ဟန် ကူးစက်နီစွာ ဖြစ်တေ - ဗမာပြည်ထဲက ဗမာတိနန့်ယှိုင်လိုက်ကေ ခပ်ရိုင်းရိုင်း ဖြစ်နီရေလို့ ဆိုပါရေ - ယင်း ဗမာတိရေ ဗမာရို့ အုပ်စိုးစိုင်က ခေါ်ယူ အခြေချစီရေ ဗမာလူမျိုးတိ၊ အုပ်ချုပ်သူရို့နန့် ရပြီး ပေါက်ဖွားလာရေ ဗမာ -ရခိုင်ကပြားတိ၏ အဆက်အနွယ်များ ဖြစ်တေလို့ ဆိုပါရေ - ဒေသတွင်းမာ ဆင်းလို့ လေ့လာရေအခါ သံတွဲမြောက်ဖက်က ခမောင်းတုံးရွာရေ ဗမာပြည်က လူဝတ်လဲခံရရေ ဖုန်းကြီးတစ်ပါးနန့် နောက်လိုက် ဂိုဏ်းသားတိကို ပို့ထားရေ ရွာလို့ ဆိုကတ်ပါရေ - ဂွသားတိကိုလည်း ပတ်ဝန်းကျင် ရွာတိက ဗမာတိရာလို့ ဆိုကတ်ပါရေ - ယင်း ရွာသားတိ ကိုယ်တိုင် ပြောကြားစွာတော့ မဟုတ်ပါ - ဘေးပတ်ဝန်းကျင်က လူတိက သူရို့ ကြားဖူးစွာကို ပြောပြစွာ ဖြစ်ပါရေ - ဇာပိုင်သိလဲ၊ အသူပြောခစွာလဲလို့ မီးရေအခါ အသူပြောခမှန်း မသိကတ်ပါပျာ - လူတိုင်းလည်း မသိကတ်ပါ - လီထဲမာ လွင့်နီရေ အသံတစ်သံ အဖြစ်သာ သိခရပါရေ - ရမ်းဗြဲကျွန်း၊ မာန်အောင်ကျွန်းပါးမာ ယင်းပိုင် လီထဲလွင့်နီရေ အသံတိ မဟိ မသိပါ - မာန်အောင်ကျွန်းသားတိကိုတော့ ပေါ်တူဂီစပ်တေ စသေဖြင့် ပြောကတ်တေ အသံတစ်သံ လီထဲမာ လွင့်လျက် ဟိပါရေ - မာန်အောင်ကျွန်းသားတိက လှကတ်စွာပါကိုး - သို့သော် မာန်အောင်ကျွန်းကို လက်တွိ ကွင်းဆင်း လေ့လာရေလူတိက ပေါ်တူဂီ အငွေ့အသက် တစ်စုံတစ်ရာ မရခပဲ ရှိဟောင်း ရခိုင်သားစစ်စစ်တိကိုရာ တွိခရရေလို့ ဆိုပါရေ - ကျန်းမာကြံခိုင်ကြီးမြင့်ရေ ရခိုင်သားတိဖြစ်တေလို့ ဆိုပါရေ - အကျွန်ကိုယ်တိုင် ပေါ်တူဂီ လူမျိုး ယောကျာ်းပါ၊ မိမ္မပါ ပေါင်းဖော်ဖူး၊ အလုပ်တူတူ လုပ်ဖူးပါရေ - လူတိက အရပ်အလွန်မရှည်ပါ - မိမ္မဆိုကေ ပုတောင်ပုပါသီးရေ - ခန္ဓာကိုယ် သွယ်သွယ်လျလျ မဟုတ်ပဲ ဘေးကားပါရေ - ခန္ဓာအထက်ပိုင်းနန့် အောက်ပိုင်းမာ အထက်ပိုင်းက ပိုရှည်ပါရေ - ဆိုလိုစွာက လက်တံခြေတံ တိုပါရေ - ကိုယ်ဟန်က တောင့်တောင့် မတ်မတ်ကြီးတိ ဖြစ်ပါရေ - ရုပ်ရည်က အင်္ဂလိပ်မဆန်၊ ပြင်သစ်ပိုင် မျက်နှာရှည်ရှည်၊ နှာခေါင်းချွန်းချွန်းနန့်လည်း မဟုတ်၊ ရုပ်သန့်ပါရေ - နှုတ်ခမ်းပါးပါး၊ နှာခေါင်းပုံမှန်၊ မျက်လုံးအကြည့် စူးစူးရှရှ ဟိပါရေ - မျက်ဆံနက်ပါရေ - မျက်ခုံး အလွန်ကောင်းရေ သဘော မဟိပါ - အမီွှးအမျှင်မထူပါ - အသားက ဖြူဆွတ် မနီပါ - နှုတ်နည်းပြီး ဆောင့်ကြွားကြွားပုံလည်း မဟိပါ - ခြုံလို့ ပြောဖို့ဆိုကေ နေတိုးရို့၊ မင်းသွေးရို့နန့် မတူပါ - ရခိုင်ဘုရင်ပါးမာ အမျက်တော်အရှခံရရေ အရာယှိတိကို မာန်အောင်ကျွန်းသို့ ပို့ရေလို့ရာဇဝင်တိမာ ပါပါရေ - အလုပ်တာဝန်ဖြင့် နယ်ပြောင်းပစ်တေ သဘောနန့် တူဖို့ထင်ပါရေ - ထားဝယ်လူမျိုးများ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ ကိုလည်း ယင်းမာန်အောင်ကျွန်းကပျာ ထွက်လားရေလို့ ဆိုပါရေ - ယင်းအချက်တိကို ယူပျာ မာန်အောင်ကျွန်းမာ လူဆိုးတိ ပို့ထားရေ၊ ပေါ်တူဂီတိ တက်သောင်းကျန်းကတ်တေ စသေဖြင့် ဆိုကတ်စွာ ဖြစ်နိုင်ပါရေ - သင်္ဘောဆိပ်မြို့ဆိုကေ လူစုံကတော့ရောက်လီဖို့ သဘောကတော့ ဟိပါရေ - ယင်းပိုင် မိမိလိုရာ ဆွဲပြီး ရခိုင်သားရို့ အကြားမာ အထူးထူး အဖုံဖုံ အဖျက်သဘောနန့် ပြောကတ်စွာတိ ဟိပါရေ - ယင်းပိုင် ပြောတတ်တေ ပုံစံမျိုးကို အင်္ဂလိပ်သမိုင်းဆရာတိ ရွီးသားရေ သမိုင်းကျမ်းများမာလည်းကောင်း၊ ဂေဇက်တီးယားများမာ လည်းကောင်း၊ ခရီးသွား မှတ်တမ်းများမာ လည်းကောင်း တွိရတတ်ပါရေ - တစ်ခါတစ်ရံ ယင်းပိုင် အခြင်းပြောစွာ ဆန်ဆန် သတင်းအချက်အလက်များရေ တိမ်မြုပ်နီရေ အကြောင်းအချက်များကို ခြေရာခံဖို့ အသုံးဝင်တတ်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံမာ အဆိပ်ဗုံးများ ဖြစ်တတ်ပါရေ - ဆိုလိုစွာက ယင်း အခြင်းပြောစွာ ဆန်ဆန် သတင်းအချက်အလက်များသေ အာမခံချက်မဟိသော ဒေတာများ ဖြစ်တတ်လို့ သတိနန့် ဆင်ခြင် သုံးသပ်ဖို့ လိုအပ်ပါရေ - ဂွနယ်နန့် ပတ်သက်တေ ယင်းပိုင် အတင်းအဖျင်းများ၏ သက်ရောက်မှုကို ဒေနိ အချိန်မာ အလွန် ပြင်းပြင်း ထန်ထိန် ခံစားနီရစွာကို ကိုယ်တွိ တွိဖူးရေလူတိ ဟိဖို့ ဖြစ်ပါရေ - အထူးသဖြင့် လူငယ်ကျောင်းသားအရွယ်တိ အချင်းချင်း တွိလို့ဟိကေ ဂွသားချေတိမာ အထူး ဒုက္ခရောက်စွာကို တွိရပါရေ - ကျွန်တော် ရခိုင်ပါလို့ လားမိတ်ဆက်ခီကေ - ဇာကလဲ လို့ အမီးခံရပါရေ - ဂွကပါလို့ ဆိုစွာနန့် ရခိုင်စကား မပြောလို့ ဆိုပျာ အနှိပ်ကွပ်ခံရပါရေ - ကျွန်တော် မတတ်လို့ပါ၊ အယမ်း ပြောချင်ပါတယ်လို့ ဆိုကေ ပိုဆိုးပါရေ - အကျွန့်ကိုယ်တွိပါ - ကျောင်းသားချေတိဆိုခါ ကြားဖူးနားဝနန့် အချင်းချင်း ‘ဖဲ့’ကတ်စွာပါပျာ - ဟန့်လို့လည်း မရပါ - လူကြီးတိက ပြုပျင်ထိန်းကျောင်းပီးဖို့ လိုအပ်ပါရေ - နောင်ကျခါ ယင်း ဂွသား၊ ဂွသူမချေတိရေ ငါရို့က ဗမာရာ - နယ်ခွဲခါ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲပါလားလို့ ရခိုင်ထဲ ရောက်နေတာ ဆိုပြီး ပြောလာကတ်ပါရေ - ဂွသားတိ ရခိုင်လူမျိုးဖြစ်ကြောင်း ရုပ်အင်္ဂါအသွင်အပြင်ကို ကြည့်လို့လည်းကောင်း၊ အကျင့်စရိုက် ပြောဟန် ဆိုဟန် တိကို ကြည့်လို့လည်းကောင်း၊ ဘာသာစကားကို စိစစ်လို့ လည်းကောင်း ‘လေ့လာသူများ’က သိကတ်ပါရေ - ဂွမြောက်ဖက်က ဒေသသေလည်းကောင်း၊ ဂွတောင်ဖက်က ဟိုင်းကြီး၊ မော်တောင်အထိ ဒေသသေလည်းကောင်း မိမိကိုယ်ကို ရခိုင်လူမျိုးလို့ ခံယူသိမှတ်သူများ နီထိုင်ရာ အရပ်တိ ဖြစ်တေအတွက် ဂွနယ်တစ်ခုထဲ ကွက်ပျာ ဗမာတိ နီထိုင်ရာ အရပ်ဖြစ်တေလို့ ဆိုစွာရေ မေသေလောက် အဓိပ္ပာယ်ကင်းမဲ့ရေ ဆိုစွာကိုလည်း သိနိုင်ကတ်ပါရေ - သို့သော် မပြီးသော်လည်း ကန်ရာယှိ ဆိုရေပိုင် ဂွနဲ့ ပတ်သက်လို့ အထူးထူး ပျင်ပစ်ခရေ အချက်အလက်တိရေ ပြည့်လို့ ဟိနီပါရေ - ယင်းအချက်အလက်တိကို ဖယ်ယှားယှင်းလင်းဖို့ တာဝန်ရေ ဂွသားတိ အပေါ်မာ အဓိက တာဝန်ကျရောက်လျှက် ဟိပါရေ - ဖယ်ယှား ယှင်းလင်းရေလို့ ဆိုရာမာ ဖျောက်ပစ်ဖို့ မဟုတ်ပဲ အမှားကို ရှာ အမှန်နန့် အစားထိုးရဖို့ ဖြစ်ပါရေ - ရခိုင်သား အပေါင်းရို့ကလည်း ဝိုင်းဝန်းကူညီကတ်ဖို့ လိုအပ်ပါရေ - အချက်အလက်တိရေ သမိုင်းအချက်အလက် ဟုတ် မဟုတ်ကို ခွဲခြားသိမြင်နိုင်ဖို့လည်း လိုအပ်တေပိုင် မိမိရို့ အမျိုးသားရေးအတွက် ထောက်ကူမှု ဟိမဟိကိုလည်း သတိပြုဖို့ လိုအပ်ပါရေ - မေသေပင်ဖြစ်ဖြစ် ရခိုင်သားရို့၏ ခံယူချက်သေသာ အရေးအကြီးဆုံး ဖြစ်ပါရေ - - - 
•  
•                                                                     
• _________________________________*___________________________________
•   
•                        ဓာတ္ပံုအေနနွင့္သိမ္းထားၿပီး အခ်ိန္မေ႐ြးဖတ္နိုင္ေအာင္ပါ
•  
• 
  
•                                               
•            You can download here >>>> သံတဲြနယ္သား ေျပာစကား
• 
  
•